در حقوق رومی‌ـ‌ژرمنی، خسارت ناشی از نقض قرارداد در یک تقسیم دوگانه به تلف مال و فوت منفعت تقسیم می‌شود. اما در ادبیات کامن لایی، برای طرف قرارداد سه نوع منفعت انتظار، اعتماد و استرداد در نظر گرفته می‌شود. نقض قرارداد موجب می‌شود که زیاندیده از این سه منفعت یا برخی از آنها محروم گردد و به وی حق می‌دهد که خسارت متناظر با منفعت مربوطه را مطالبه کند. خسارت قراردادی به معنای واقعی، از دست دادن منفعت انتظار است. این خسارت از سابقه‌ای نسبتاً طولانی در کامن لا برخوردار است و مهم‌ترین مبنای تعیین خسارت به شمار می‌رود. برخی از حقوقدانان کامن لایی تلاش کرده‌اند که در مقابل منفعت انتظار، از منفعت اعتماد جانب‌داری کنند. نظریه آنها در عمل مورد اقبال دادگاهها قرار نگرفت اما تأثیر شگرفی بر ادبیات کامن لایی در باب معیار ارزیابی خسارت‌های قراردادی بر جای گذاشت. ادبیات حقوقی و برخی از مقررات قانونی کشورمان که عمدتاً تحت تأثیر رویکرد رومی‌ـ‌ژرمنی است، به تقسیم دوگانه خسارت توجه دارد. اما بررسی رویکرد کامن لایی نیز می‌تواند به فهم اهداف و انواع خسارت‌های قراردادی کمک وافری کند. این مقاله ابتدا به معرفی سه نوع خسارت مذکور، و سپس به بررسی آنها از دید فقه و حقوق کشورمان ‌می‌پردازد.

واژه‌های کلیدی: قرارداد، خسارت، منفعت انتظار، منفعت اعتماد، منفعت استرداد

متن کامل [PDF 770 kb]   (3141 دریافت)