استادیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور، یزد، ایران
چکیده: (9518 مشاهده)
چکیده پذیرش اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی در کنفرانس 1998 رم که جنایت تجاوز را بهعنوان یکی از جنایات بینالمللی، مشمول صلاحیت این دیوان قرار داد و همچنین پذیرش مقررات لازم برای «تعریف جنایت تجاوز و تعیین شرایط اعمال صلاحیت دیوان درخصوص این جنایت» در کنفرانس بازنگری کامپالا در سال 2010، نمایانگر نقاط عطف حقوق بینالملل کیفری هستند. این دو رویداد، عدالتطلبان و حامیان حقوق بشر را امیدوار کرده است که در آیندهای نزدیک، افراد متهم به ارتکاب جنایت تجاوز ـ که مهمترین جنایت بینالمللی و منشأ بسیاری از جنایات دیگر همچون نسلکشی، جنایات جنگی و جنایات ضد بشریت است ـ در معرض محاکمه دیوان کیفری بینالمللی قرار خواهند گرفت؛ اما عواملی که پس از دادگاههای نورمبرگ و توکیو مانع شمول جنایت تجاوز در صلاحیت دیوانهای کیفری بینالمللی ویژه شده بودند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم در دو رویداد فوق نیز آثار نامطلوبی به جا گذاشتند؛ از جمله اینکه آیین اصلاح اساسنامه جهت افزودن مقررات لازم برای اعمال صلاحیت دیوان درخصوص جنایت تجاوز، به شکلی مبهم تدوین شده است و از این رو، مقررات مربوط به جنایت تجاوز که در کنفرانس کامپالا پذیرفته شدند نیز از بعضی جهات مبهم ویا با اساسنامه دیوان در تعارض هستند. از همه مهمتر اینکه آیین لازمالاجرا شدن اصلاحیههای کامپالا آنگونه که در این اصلاحیهها پیشبینی شده، با آنچه در خود اساسنامه پیشبینی شده در تعارض است. در هر حال، میتوان گفت اگر ابهامها و تعارضهای فوقالذکر رفع نشوند، قانونی بودن اصلاحیههای کامپالا و امکان اتکای دیوان به آنها برای اعمال صلاحیت درخصوص جنایت تجاوز دچار چالش جدی خواهد بود. * نویسنده مسؤول مقاله: Email: soudmandi.jd@gmail.com
دریافت: 1394/1/25 | پذیرش: 1395/3/25 | انتشار: 1395/3/30