---

حقوق فرهنگی طیف وسیعی از حقوق انسانی را شامل می‌شود. بسیاری از حق‌ها و آزادی‌های انسانی یا در مجموعه حقوق فرهنگی قرار دارند و یا برای تحقق صحیح آن‌‌ها به حقوق فرهنگی نیاز است. همچنین تحقق بسیاری از حق‌ها به صورت غیرمستقیم با حقوق فرهنگی پیوند دارد. به همین جهت، بسیاری از مصادیق حقوق فرهنگی به‌منزله مبنا و بنیاد بهره‌مندی از سایر حقوق‌‌بشر قلمداد می‌شوند. با همه اهمیت حقوق فرهنگی، نظام بین‌المللی حقوق‌بشر در این حیطه علی‌رغم پشت سر نهادن روندی پر اُفت و خیز برای کامل شدن، نه تنها هنوز امیدهای بسیاری را پاسخ نگفته، بلکه نگرانی‌های متنوعی را نیز دامن زده است. در مطالعات روزافزون حقوق‌بشر در سراسر دنیا همچنان سهم بررسی‌های مربوط به حقوق فرهنگی و شکل‌گیری فکر و اندیشه در این زمینه مطلوب نیست و پرسش‌های متعدد بی‌پاسخ باقی مانده است. نوشتار حاضر با ملاحظه مهم‌ترین اسناد بین‌المللی ذیربط و تحقیقات علمی جهانی در حیطه حقوق فرهنگی، کوششی است با این هدف که روند شناسایی حقوق فرهنگی را در نظام بین‌المللی حقوق‌بشر مشخص سازد، نکات محوری مربوط به حقوق فرهنگی را در نظام بین‌المللی حقوق‌بشر بیان کند، عناصر حقوق فرهنگی را از یکدیگر تفکیک نماید و مبتنی بر بررسی‌های یاد شده، به طور فشرده روشن سازد که چه فرصت‌ها، چالش‌ها و موانعی فراروی تحقق حقوق فرهنگی در جهان معاصراست. ارائه پیشنهاد و توصیه‌های نظری و کاربردی برای باروری هر چه بیش‌تر مباحث حقوق فرهنگی در فرایند تلاش‌های آتی، رهاورد مقاله حاضر است.
 

---

برای افرادی که در معرض نقض‌‌های جدی حقوق بشر هستند تعیین ارگانی که موظف به اجرای مسؤولیت حمایت است، اهمیتی اساسی دارد. اما این‌که نهاد ملزم به مداخله کدام نهاد بین‌المللی است، برای آن نهاد هم دارای اهمیت است؛ زیرا این نهاد ممکن است با افزایش چشمگیر هزینه‌‌ها و بحران‌‌های نظامی مواجه شود. در عین حال، ممکن است در اثر موفقیت در فرو نشاندن وضعیت خلاف حقوق بشر، جایگاهی برتر از قبل در نظام بین‌المللی پیدا کند. مداخله بین‌المللی توسط این نهاد می‌‌تواند موجب افزایش اعتبار سازمان ملل متحد و دکترین مسؤولیت حمایت گردد. برعکس، مداخله خودسرانه توسط هر نهاد بین‌المللی یا یک دولت می‌‌تواند به ارزش و اعتبار حقوق بین‌الملل و نظم جهانی لطمه بزند. بنابراین شورای امنیت به‌عنوان منبع صدور مجوز باید بهتر از قبل عمل کند.