دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران ، esmail_nematollahi@yahoo.com
چکیده: (5534 مشاهده)
یکی از مهمترین اصول حاکم بر پرداخت خسارت در نظامهای حقوقی مبتنی بر کامن لا، اصل جبرانی بودن پرداخت خسارت است. به موجب این اصل، که هم در حوزه حقوق قراردادها و هم در حوزه حقوق مسؤولیت مدنی به کارمیرود، پرداخت خسارت به منظور جبران زیانهایی است که به خواهان وارد گردیده، نه تنبیه طرف ناقض یا محروم کردن وی از سودی که از نقض قرارداد کسب کرده است. این اصل کارکردهای متعددی دارد که از جمله آنها تعیین نوع خسارتهایی که طرف زیاندیده میتواند دریافت کند و نیز محدود کردن آنها است. بر کارکرد اخیر آثار متعددی مترتب میشود که از جمله آنها میتوان این موارد را نام برد: خواهان باید متحمل زیان شده باشد؛ پرداخت خسارت باید مبتنی بر زیان خواهان باشد و نه بر سود خوانده؛ خسارت نباید از زیان تجاوز کند؛ و پرداخت خسارت جنبه تنبیهی ندارد. اصل مورد بحث با چالشهایی مواجه گردیده، اما هیچ یک از آنها نتوانسته است اعتبار آن را با مشکل جدّی مواجه کند.
این مقاله پس از بررسی اصل مذکور و کارکردها و آثار آن در کامنلا، به مطالعه مختصری در مورد این اصل در حقوق ایران میپردازد. از این مطالعه برمیآید که در حقوق ایران هرچند اصل مذکور تحت این نام شناختهشده نیست اما مفاد آن را میتوان تاحدودی از اصول دیگری مانند اصل جبران کامل خسارت در مسؤولیت مدنی و اصل جبران زیان در حقوق بیمه و نیز از مطالب پراکنده دیگری استنباط کرد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
حقوق تطبیقی دریافت: 1397/8/25 | پذیرش: 1398/6/5 | انتشار: 1398/10/29