1- دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (10149 مشاهده)
امروزه در حقوق برخی از کشورها ازجمله آلمان، حقوق اساسی (حقوق بنیادین) تأثیرگذاری به سزایی در حقوق قراردادها دارند. بهنحویکه مفاد قراردادها و نیز قواعد مربوط به حقوق قراردادها نباید مغایرتی با آنها داشته باشند. حق حیات، آزادی بیان، حق برابری و آزادی اشتغال ازجمله مهمترین حقوق اساسی محسوب میشوند.
در حقوق این کشورها تأثیرگذاری حقوق اساسی در حقوق قراردادها با بکار گیری روشهای مختلف صورت میپذیرد. در روش تأثیر افقی مستقیم، یک ادعا یا دفاع به طور مستقیم بر مبنای حقوق اساسی به طرفیت طرف دیگر مطرح میگردد. در تأثیر افقی غیرمستقیم هر چند ادعا یا دفاع بر پایه مقررات حقوق قراردادها است؛ ولی این مقررات در پرتو حقوق اساسی تفسیر میشوند. این نحو از تأثیر، گاه قوی و گاه ضعیف است. گذشته از تأثیر افقی مستقیم و غیرمستقیم در بعضی موارد خود دولت مورد خطاب حقوق اساسی قرار میگیرد و موظف میشود که از حقوق اساسی حمایت کند. این روش، وظیفه دولت نسبت به حمایت از حقوق اساسی نامیده میشود.
در حقوق ایران نیز حقوق اساسی در حقوق قراردادها تأثیرگذارند. چنانکه اشخاص نمیتوانند از طریق قراردادهای خصوصی حقوق اساسی خود را سلب نمایند.
در یک جمعبندی ازآنچه در این مقاله مطرح شده است میتوان گفت که در نظام حقوق قراردادهای ایران تأثیر افقی حقوق اساسی به نحو تأثیر غیرمستقیم قوی میباشد.
دریافت: 1395/3/3 | پذیرش: 1396/6/1 | انتشار: 1396/6/4