دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) ، تهران، ایران
چکیده: (6823 مشاهده)
چکیده
در بسیاری از آثار نویسندگان داخلی و خارجی، واژه شریعت معادل حقوق اسلامی به کار رفته است در صورتی که گستره مفهومی شریعت از حقوق اسلامی بیشتر است؛ از این رو شریعت معادل دین و شرع و به تعبیر دقیقتر، همان احکام واقعی الهی است. استنباط فقها از متون مقدس دین اسلام( کتاب و روایات) به عنوان حقوق اسلامی مطرح است و هر چند حقوق اسلامی در سیر تاریخی خود همواره هنجارهای اجتماعی را مد نظر داشته اما این ارتباط بتدریج کم شده است. به نظر می رسد این امر موجب ناهمگونی پاره ای از احکام حقوق اسلامی با هنجارهای اجتماعی شده است. طرح نظریه زمان و مکان به وسیله امام خمینی(ره) و نظریه مقاصد شریعت به وسیله شاطبی (از فقهای اهل تسنن)، برای ایجاد این هماهنگی ارائه شده است. براساس این نظریه ها و با توجه به تغییر هنجارهای اجتماعی، تحول در برخی از احکام حقوق اسلامی نیز اجتناب ناپذیر است؛ درغیر این صورت بیشتر شدن فاصله هنجارهای اجتماعی و حقوق اسلامی سبب ایجاد تقابل بین آنها می شود.
کلید واژهها: هنجارهای اجتماعی، هنجارهای حقوقی، شریعت، فلسفه فقه.
دریافت: 1384/9/20 | پذیرش: 1385/2/26 | انتشار: 1386/4/1