چالش‌های نمایندگی سهامداران خواهان دعوای مشتق در حقوق ایران: با نگاهی به حقوق انگلیس
نویسندگان
استادیارگروه حقوق دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
در دعوای مشتق، سهامدار(ان) به نام و از طرف شرکت علیه مدیر(ان) و مدیرعاملی که با اعمال نامتعارف خود موجب زیان شرکت شده‌اند، دادخواهی می‌کنند. در رابطه اصیل_نماینده، پیش‌بینی راهکارهای مناسب برای پیشگیری و حل تعارض احتمالی منافع آنان ضرورتی آشکار است. نمایندگی سهامدار در دادخواهی علیه مدیر گاه با چالشهایی روبروست که امید به استیفای حقوق شرکت را دشوار می‌سازد. در حقوق ایران لازم نیست نماینده دارای اطلاعات حقوقی بوده یا از طریق وکیل دادگستری اقدام کند و همین موضوع ممکن است باعث شکست شرکت در دعوا گردد. به علاوه اگر شرکت یا یک سهامدار دعوایی علیه مدیر یا مدیر عامل متخلف اقامه و به نحوه شایسته‌ای آن را پیگیری نکند، دیگر سهامدارن نمی‌توانند آن دعوا را به عنوان دعوای مشتق پیگیری کنند. لذا مدیر متخلف ممکن است با دیگر مدیران یا بعضی از سهامداران تبانی کرده، تا آنان علیه وی دادخواهی کنند و با عدم دفاع مناسب از حقوق شرکت، موجبات محکومیت اصیل را فراهم آورند، در نتیجه با توجه به قاعده اعتبار امر مختوم، طرح دعوا علیه عامل زیان در آینده منتفی شده، دعوای مشتق ابزار سوءاستفاده و وسیله فرار متخلف از مسؤولیت می‌گردد. در حقوق انگلستان برای پیشگیری از وقوع چنین سوءاستفاده‌هایی، تدابیر لازم اندیشیده شده و در نتیجه مشکل سوءاستفاده از دعوای مشتق برای تضییع حقوق شرکت کمرنگ می‌شود.
کلیدواژه‌ها
[1] اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت: شرکتهای تجاری، ج 2، چاپ دوازدهم، تهران، سمت، 1388.
[2] Siems Mathias M, Convergence in Shareholder Law, First Edition, UK, Cambridge University Press, 2008.
[3] Schneeman Angela, The Law of Corporations and Other Business Organizations, Fifth Edition, USA, Delmar Cengage Learning, 2010.
[4] Dine Janet, Marios Koutsias and Michael Blecher, Company Law in the New Europe, , First Edition, UK, Edward Elgar Publishing Limited, 2007.
[5] عیسائی تفرشی محمد، سعیده امیر تیموری، مرتضی نصیری و مرتضی شهبازی‌نیا، «مفهوم دعوای مشتق و ویژگی استثنایی آن (مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس، آمریکا، فرانسه و ایران)»، پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 4، زمستان 1393.
[6] Sheikh Saleem, A Guide to the Companies Act 2006, First Edition, UK, Routledge-Cavendish, 2008.
[7] عیسائی تفرشی، محمد و حبیب رمضانی آکردی، «مفهوم و مسؤولیت مدیر سایه در شرکتهای تجاری (مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس و ایران)»، پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 17، شماره 3، 1392.
[8] Joffe Victor qc, David Drake, Giles Richardson, Daniel Lightman, Timothy Collingwood, Minority Shareholder: Law, Practice, and Procedure, Forth Edition, UK, Oxford University Press, 2011.
[9] پاسبان محمد رضا و مجتبی جهانیان، «دعوای مشتق و آیین آن: بررسی تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس»، پژوهش حقوق خصوصی، سال دوم، شماره 4، پاییز 1392.
[10] قربانی، مجید، «دعوای مشتق: مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا، انگلیس و ایران»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 22، 1386.
[11] پاسبان محمدرضا، حقوق شرکتهای تجاری، چ 2، تهران، سمت، 1386.
[12] خدابخشی، عبدالله، حقوق دعاوی: قواعد عمومی دعاوی، چ1، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1392.
[13] شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج 2، چ 26، تهران، نشر دراک، 1393.
