اعتبار امر مختوم آرای داوری در حقوق ایران و آمریکا
نویسندگان
1
دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2
دانشجوی دوره دکتری حقوق خصوصی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
منظور از اعتبار امر مختوم در آرای داوری این است که چنانچه دعوای مطروح قبلاً بین اشخاص واحد یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم‌مقام آن‌ها هستند رسیدگی و حکم قطعی در آن خصوص صادر شده باشد حکم مذکور مانع رسیدگی مجدد نسبت به آن دعوا است. با این که در حقوق ایران تصریحی بر اعتبار امر مختوم در رسیدگی‌های داوری وجود ندارد، یافته‌ها و نتیجه بررسی این مقاله نشان می‌دهد که در این مورد تفاوتی در لزوم اعمال این قاعده درباره حکم دادگاه و رأی داوری وجود ندارد. عدم پذیرش و استماع مجدد موضوع اختلاف در مرجع داوری ناشی از توافق اولیه طرفین و قرارداد منعقد در رجوع به داوری است. در حقوق آمریکا نیز اعتبار امر مختوم رأی داوری به استناد دو نظریه انسداد موضوع و انسداد ادعا مورد پذیرش واقع شده است.
کلیدواژه‌ها
[1] جعفری لنگرودی، محمد جعفر، دانشنامه حقوقی، ج1، چ3، تهران، گنج دانش، 1356.
[2] ناصری، فرج الله، امارات در حقوق مدنی ایران، رساله دکتری، تهران، 1344.
[3] جعفری لنگرودی، محمد جعفر، دانشنامه حقوقی، ج2، چ3، گنج دانش، 1376.
[4] خدابخشی، عبدالله، حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویه قضایی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1391.
[5] شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی دوره پیشرفته، ج2، چ16، تهران، دراک، 1387.
[6] Wong, Jarrod, “Court or Arbitrator – Who Decides Whether Res Judicata Bars Subsequent Arbitration under the Federal Arbitration Act”, Vol: 46, Santa Clara L. Rev. 49, 2005.
[7] Westerlind, James M. , “The Preclusive Effect of Arbitration Awards”, Mealey’s Litigation Report, Vol. 21, 2010.
[8] Miller Brewing Co. v Fort Worth Distrib. Co. Inc. , 781 F. 2d 494, 497 n. 3 (5th Cir. 1986). Avalable at: http://law. justia. com/cases/federal/appellate-courts/F2/781/494/416126/ (Last visited: 16/9/2014 ).
[9] خزایی، حسین، «رأی داور در حقوق داخلی و تجارت بین‌المللی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 37، ش3، 1386.
[10] Black, H. C. , Black’s Law Dictionary, 6th Edition, U. S. A. , West Publishing Co, 1990.
[11] افتخارجهرمی، گودرز، شهبازی نیا، مرتضی، «بررسی قاعده استاپل در حقوق انگلیس و آمریکا»، مجله حقوقی (نشریه دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران)، ش30، 1384.
[12] کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، چ9، تهران، میزان، 1392.
[13]Brozolo, Luca G. di Radicati, “Res Judicata and International Arbitration Awards”, ASA Special Series, 2011.
[14] Zekos, Georgios I. , “International Commercial and Marine Arbitration”, First Edition, Routledge-Cavendish, 2008.
[15] شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی دوره پیشرفته، ج1، چ15، تهران، دراک، 1386.
[16] Kurkela, Matti S. , Santtu Turunen, “Due Process in International Commercial Arbitration”, 2nd ed, Oxford University Press, Inc. , 2010.
[17] شهبازینیا، مرتضی و دیگران، «عبور از شخصیت حقوقی شرکت در فرض تقلب شریک در حقوق ایران و انگلیس»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 75، ش74، 1390.
[18] نصیری، مرتضی، «نظریه اصیل واقعی و Alter ago»، ترجمه محمد جواد فخرایی، مجله حقوقی بین‌المللی، ش2، 1364.
[19] مدنی، جلال‌‌الدین، آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب، ج2 ، تهران، پایدار، 1379.
]20 [ صلح چی، محمد علی، نژندی منش، هیبت الله، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین‌المللی، تهران، میزان، 1387.
]21[ شهبازی نیا، مرتضی، حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری خارجی (مطالعه تطبیقی)، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1386.
[22] جعفری لنگرودی، محمد جعفر، دانشنامه حقوقی، ج3، چ5، 1376.
[23] شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی دوره پیشرفته، ج3، چ10، تهران، دراک، 1386.
[24] شمس، عبدالله، «موافقتنامه داوری و صلاحیت دادگاه»، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، ش37، 1382.
[25] محبی، محسن، «امتیازات داوری از حیث اجرای رأی داوری»، مرکز داوری اتاق ایران، متن سخنرانی در سمینار «داوری تجاری در حیطه ملی و بین‌المللی»، 1/8/1382.
[26] کریمی، عباس، آیین دادرسی مدنی، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.
[27] کریمی، عباس ، پرتو، حمید رضا، حقوق داوری داخلی، تهران، دادگستر، 1391.
[28] زندی، محمد رضا، داوری در رویه قضایی دادگاه‌های تجدید نظر استان تهران، چ2، تهران، جنگل، 1389.
[29] لیو، جولیان دی. ام، میستلیس، لوکاس ای. و کرول، استفان ام، داوری تجاری بین‌المللی تطبیقی، ترجمه محمد حبیبی مجنده، قم، دانشگاه مفید، 1391.
[30] امیر معزی، احمد، داوری بین‌المللی در دعاوی بازرگانی، تهران، دادگستر، 1387.
[31] Collings, Michaelbrent, “Using Collateral Estoppel After Arbitration”, Los Angeles Lawyer Magazine5, 2005.
[32] Colin, Tapper, “Cross on Evidence”, 7th ed. , Butterworths, London, 1990.
[33] گایار، امانوئل، «قاعده استاپل یا منع تناقض گویی به ضرر دیگری»، ترجمه ناصر صبح‌خیز، مجله حقوقی، ش6، 1365.
[34] Brunet, Edward, Richard E. Speidel, Jean R. Sternlight, Stephen J. Ware, “Arbitration Law in America (A Critical Assessment)”, First Published, Cambridge University Press, 2006.
[35] Friedman, Beth H. , “The Preclusive Effect of Arbitral Determinations in Subsequent Federal Securities Litigation”, Fordham Law Review, Vol. 55, 1987.
[36] Boxer Capital Corp. v. JEL Investments Ltd. 2013 Carswell BC 3913, 2013 BCSC 2366, Available at: http://www. heintzmanadr. com/arbitaral-award/what-is-the-effect-of-res-judicata-on-arbitration/ (Last visited: 16/9/2014 ).
[37] Cremades, Bernardo M. , Madalena, Ignacio, “Parallel Proceedings in International Arbitration”, Arbitration International24, No. 4, 2008.
[38] Hall, Robert M. , “Res Judicata and Collateral Estopple Effect of Prior Arbitration Orders: What Impact on Subsequent Arbitrations?”, 1993.
[39] Canizares, Alexandr O. ,” When Is Arbitration Award Final for Purposes of Collateral Estoppel?”,Alternative Dispute Resolution, Vol 16, No2, 2012.
[40] Martinez-Fraga, Pedro J. , “The American Influence on International Commercial Arbitration (Doctrinal Developments and Discovery Methods)”, First Publication, Cambridge University Press, 2009.
[41] غمامی، مجید، محسنی، حسن، آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1390.
[42] Heinsz, Timothy J. , “Grieve it Again: of Stare Decisis, Res Judicata and Collateral Estoppel in Labor Arbitration”, 1994.
[43] International Law Association, International Commercial Arbitration, Berlin Conference, 2004.
