بررسی حقوقی نظام‌های سه‌گانه مدیریت اجرایی انتخابات «الگو‌های دولتی، مستقل و ترکیبی»؛ هم‌سنجی نظام اجرایی انتخابات ایران با الگوهای سه‌گانه و واشکافی اندیشه تشکیل کمیسیون انتخابات

چکیده
موضوع نظام حقوقی حاکم بر اجرای انتخابات به‌عنوان یک ساز و کار پیش‌بینی شده در قوانین اساسی، قوانین موضوعه و عرف‌های اساسی کشورهای مختلف برای برگزاری یک انتخابات دقیق و سالم مورد اشاره قرار گرفته‌ است. اهمیت و نقشی که نظام مدیریت اجرایی انتخابات در برگزاری یک انتخابات مدبرانه ایفا می‌کند در نسبت مستقیمی با سلامت، شفافیت و صحت جریان انتخابات قرار می‌گیرد. در رویه عملی کشورها، تاکنون سه الگوی مستقل، دولتی و مختلط یا ترکیبی برای نهاد مدیریت انتخابات به رسمیت شناخته شده است و از این زاویه می‌توان به طبقه‌بندی کشورهایی که از این الگوها تبعیت می‌کنند، پرداخت. در واقع هدف اساسی از ایجاد نهادهای انتخابات بر مبنای الگوهای مذکور، تضمین حداکثری صیانت از آرای شهروندان و در نهایت برگزاری یک انتخابات عادلانه است. اگرچه با توجه به برخی شاخص‌ها می‌توان مدیریت اجرایی انتخابات را به چند الگو تقسیم کرد، اما در نهایت نمی‌توان با قطعیت ادعا کرد که فرایند برگزاری انتخابات در چند کشور با یک الگو، به‌صورت یکسان اجرا می‌گردد؛ بدین معنا که نوع مدل نهاد مدیریت انتخابات به‌طور قطعی نمی‌تواند مبین نوع فرایند همسان برگزاری انتخابات در کشورها ‌باشد. مقاله حاضر به بررسی حقوقی نظام‌های سه­گانه مدیریت اجرایی انتخابات در دنیا اشاره داشته، با برشمردن اصول حاکم بر عملکرد نهاد مجری انتخابات، به بررسی، تحلیل و ارائه پیشنهاد درخصوص نظام اجرایی انتخابات در ایران می‌پردازد.





*نویسنده مسؤول مقاله: Email:danyal.mashhud@gmail.com