مطالعه تطبیقی مفهوم و معیار حق حریم خصوصی؛ رویکرد عرفی و فرهنگی
نویسندگان
1
دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
2
دانشجوی دکتری حقوق اسلام دانشگاه آتاتورک، ترکیه
چکیده
حق حریم خصوصی از جمله حقوق و آزادی‌هایی است که هدف آن همسو با حقوق بشر به دنبال حمایت از حقوق اشخاص و احترام به حقوق بنیادین بشر است. این حق در اسناد داخلی و بین‌المللی متعددی مورد شناسایی قرار گرفته است. در زمینه شناخت ابعاد این حق بررسی دو مسئله از اهمیت بسزایی برخوردار است. مسئله اول قلمرو مفهومی حریم خصوصی است. این امر با توجه به ریشه‌دار بودن حریم خصوصی در فرهنگ جوامع، حالت‌های گوناگونی از جهت معنا به خود می‌گیرد و مفهوم آن از مطلق بودن، گرایش به سوی نسبیت پیدا می‌کند. مسئله دوم معیار حریم خصوصی است. در ادبیات حقوق بشری چند معیار برای درک هرچه بهتر حریم خصوصی قابل شناسایی است که این معیارها عبارتند از: «تفکیک»، «عرف»، «اراده اشخاص» و «دمکراسی». در این مقاله کوشش شده است این دو مسئله وابعاد آن واکاوی شود. فرض بنیادین این مقاله بر این مبنا استوار است که حریم خصوصی مفهومی نسبی است که با توجه به فرهنگ و عرف جوامع مختلف تعریف می‌شود و این‌که هر شخص و ملت و کشوری با توجه به هنجارهای خود آن را تعریف کرده، به رسمیت می‌شناسد و بالطبع از آن حمایت می‌کند.
کلیدواژه‌ها
7. منابع
[1] ب‍دار، ل‍وک و دزیل، ژوزه و لام‍ارش، ل‍وک، روانشناسی اجتماعی، مترجم: حمزه گنجی، (چ 1)، تهران، نشر ساوالان، 1383.
[2] Fenwick, Helen, Civil Liberties and Human Rights, (4 th Edith), London, Routledge- Cavendish- Taylor & Francis Group, 2007.
[3] Wang, H., Protecting Privacy in China, London, Springer, 2011.
[4] Ramsay, H., “Privacies and Basic Needs”, The Heythrop Journal, University of Notre Dame, Sydney, Australia, Vol 51, No 2, 2010.
[5] Lindsay, “An Exploration of The Conceptual Basis of Privacy and The Implications for The Future of Australian Privacy Law”, Melbourne University Law, 2001.
[6] رحمدل، منصور، «حق انسان بر حریم خصوصی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 7، زمستان 1384.
[7] انصاری، باقر، «حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 66، 1383.
[8] ---------، «اصول حاکم بر حریم خصوصی اطلاعات»، ماهنامه حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، شماره 3، دی ماه 1381.
[9] Warren, S. &Brandis, L.,The Right to Privacy, (Vol IV), (No 5), Law University of Harvard, 1890.
[10] Robert Ellis Smith, Ben Franklin’s Web Site 6 (Sheridan Books 2000).
[11] نمک دوست تهرانی، حسن، «اخلاق حرفه‌ای، حریم خصوصی و حق دسترسی به اطلاعات»، نشریه رسانه، شماره 2، تابستان 1385.
[12] نخجوانی، رضا و نوری، محمد علی، حقوق حمایت داده‌ها، تهران، گنج دانش، 1383.
[13] Privacy as an Aspect of Human Dignity, 39 New York University Law, 1964.
[14] Standler, R. B., Privacy law in USA, p. 9; available: http://www.rb2.com/z/6/2004.
[15] Pound, R., Internet in personality, (Vol 28), Harvard Law Review, 1915.
[16] Freund, P. A., Privacy: one concept or many?, Privacy (Nomos, Vol 13), ed: Pennock, J. R. and Champan, J. W., Atherton Press, 1971.
[17] Henkin, L., Privacy and Autonomy, Colombia Law Review, 1974.
[18] Feinberg, J., Autonomy, Sovereignty and Privacy: Moral Ideas in the Constitution, (Vol 58), Notre Dame Law Review, 1983.
[19] Ortiz, D. R., “Privacy, Autonomy and Consent”, Harvard Journal of Law and Public Policy, Vol 12, 1989.
[20] Tristram, H., “Privacy and Limited Democracy”, Social Philisophy and Policy, Vol 17, 2000.
[21] Parent, W. A., Privacy, Morality and the Law, (Vol 12), (No 4), Princeton University Press, Autumn1983.
[22] جوادی آملی، عبدالله، فلسفه حقوق بشر، تهران، نشر اسراء، 1389.
[23] Mccarthy, Anna Lennasvensson, The International Law of Human Rights and states of Exception, The HaguelBostonl London, MartinusNijhoff publishers, 1998.
[24] کوچ نژاد، عباس، «محدودیت‌های حقوق بشر در اسناد بین‌المللی»، نشریه حقوق اساسی، سال دوم، شماره 3، زمستان 1383.
[25] Moore, A. D., “Privacy: Its meaning and value”, American Philosophical Quarterly, Vol 40, No 3, 2003.
[26] Fried, Ch., An Anatomy of Values, Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1970.
[27] Wasserstrom, R., Privacy some Assumptions and Argument, Philosophical Law, edited by: Bronaugh, R., Westport, Conn: Greenwood Press, 1979.
[28] Gross, H., “Privacy and Autonomy”, Privacy Nomos, Vol 13, 1979.
[29] Van Den Haag, E., “On Privacy”, Privacy Nomos, Vol 13, 1979.
[30] Parker, R., “A Definition of Privacy”, Rutgers Law Review, Vol 27, 1974.
[31] Leenes, R &JaapKoops, B., “Code and Privacy or how Technology is slowly Eroding Privacy”, Amsterdam- Netherland, Tilburg University, 2004.
[32] Westin, A., “Privacy and Freedom”, New York, Atheneum, 1979.
[33] Gavison, Ruth, "Privacy and the Limits of Law", The Yale Law Journal, Vol 89, No 3, January 1980.
[34] Joseph, S. &Schuitz, J. and Casten M., The International Convention on civil and political Rights, Oxford University Press, 2000.
[35] هارلو، کارل، شبه‌جرم، مترجم: کامبیز نوروزی، تهران، میزان، 1383.
[36] Reiman,J., privacy intimacy and personhood, Princeton University Press, Vol 6, No 1, Autumn 1976.
[37] نیس بام، هلن، «حمایت ازحق خلوت آدمیان در عصرارتباطات»، مترجم: عباس ایمانی، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره 2، 1381.
[38] قاضی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، کلیات و مبانی، تهران، نشر دانشگاه تهران، 1373.
[39] مدنی، جلال الدین، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، ج 10، تهران، نشر همراه، 1370.
[40] انصاری، باقر، حقوق حریم خصوصی، تهران، سمت، 1386.
[41] اصلانی، حمیدرضا، حقوق فناوری اطلاعات، تهران، نشر میزان، 1384.
[42] قطب، محمد، انسان، مادیگری و اسلام، مترجم: سید هادی خسروشاهی، تهران، کلبه شروق، 1379.
[43] Adams, A. A. & Murata, K. &Orito, Y., The Japanese sense of information privacy, London, Springer- Velag, 2009.
[44] Horniak, V., Privacy of communication- Ethics and Technology, MalardalenUniversity Sweden, Master Thesis in Computer Engineering, 2004.
[45] شب خیز، محمد رضا، اصول فقه دانشگاهی، چ 1، قم، نشر لقاء، 1392.
[46] جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مقدمه عمومی علم حقوق، چ 5، تهران، گنج دانش، ۱۳۷۶.
[47] والاس، ربکا، حقوق بین‌الملل، مترجمان: قاسم زمانی و مهناز بهراملو، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، ۱۳۸۲.
[48] Aries, P. &Duby, G., A history of Private Life, Cambridge, Mass: Belknap Press, 5 Volumes, 1987-91.
[49] Robert, John &Gregor, Th., Privacy: A Cultural Veiw, Privacy (Nomos, Vol 13).
[50] Murdock, G., “The Universals of Culture”, in readings in world Anthroplogy, edited by: E. A. Hoebel, J. D. Jennings & E. R. Smith, New York: Mc Graw- Hill, 1955.
