کارکردهای اقتصادی وثیقه و ضرورت اصلاح نظام معاملات آن
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران،ایران
2
دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3
استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
در علم حقوق، وثیقه صرفاً به عنوان پشتوانهای جهت بازپرداخت وام و یا انجام تعهد محسوب میشود درحالی که وثیقه در اقتصاد، کارکردهای گوناگونی دارد. در این نوشتار با بررسی کارکردهای اقتصادی وثیقه، نقش وثیقه در اقتصاد خرد و کلان تبیین گردید. کارایی اقتصادی معاملات باوثیقه با تمسک به تحلیل اقتصادی و نظریه نقض کارآمد قرارداد ارزیابی و مشخص شد که نظام جامع معاملات باوثیقه می تواند اسباب تخصیص کارآمد کالاها و خدمات و نهایتاً کارایی اقتصادی را فراهم آورد. مطالعه این نهاد معاملاتی با رویکرد اقتصادی، نقش کلیدی معاملات باوثیقه را در توسعه اقتصادی از طریق افزایش دسترسی به اعتبار و کاهش هزینه های جذب آن، نمایان می نماید. در راستای کارایی اقتصادی معاملات باوثیقه و ایفای نقش مطلوب این نهاد حقوقی، اعمال اصلاحاتی در مقررات قانونی ضروری است امری که در گزارش های متعدد بین المللی در خصوص نظام اقتصادی ما، بدان اشاره شده است و بسیاری از کشورها ضمن درک لزوم اصلاح آن، نسبت به اصلاح نظام حقوقی خود اقدام کردهاند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
1. انصاری، مهدی، «نظریه نقض کارآمد قرارداد از دیدگاه مکتب تحلیل اقتصادی حقوق»، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 41، 1390.
2. بادینی، حسن، «مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 62، 1382.
3. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 5 ، چ 1، تهران، انتشارات گنج دانش، 1378.
4. حیدری، پروین و زهرا افشاری ، «عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی با تاکید بر شاخص های حکمرانی در دوره زمانی 2007- 1996»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، دوره 12، 1391.
5. غیاثی شهبازی، موسی، «راهکارهای بهبود رتبه ایران در گزارش (انجام کسب و کار) بانک جهانی (نماگر دریافت اعتبار)»، دفتر مطالعات اقتصادی معاونت پژوهش های اقتصادی، 1393.
6. عیسائی تفرشی، محمد و مهرزاد ابدالی، «رویکردهای حمایت از قرارداد در تحلیل اقتصادی حقوق (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)»، فصلنامه پژوهش های حقوق تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دوره 16، 1391.
7. قوامی، سیدحسن؛ سید سیدنورانی، محمدرضا؛ محمدی، تیمور؛ رنجبر، منصور، «بررسی تجربی اثر علامت دهی متغیر وثیقه در عقود مشارکتی» فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، ، دوره 16، 1395.
8. کریمی، عباس، «رهن دین»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 38، 1376.
9. کشاورز حداد، غلام رضا؛ حیدری، هادی، «ارزیابی سیاست نوع وثیقه در ارزش اعتباری شرکت ها و جیره بندی وام:رویکرد جفت و جورسازی امتیاز»، فصلنامه پژوهش های پولی-بانکی، ۱۳۹۴.
10. میراحسنی، منیرالسادات، «گزارش آنکتاد از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان و ایران (2017 میلادی)»، دفتر تحقیقات و سیاستهای پولی و بازرگانی، 1396.
11. نیلی، فرهاد ؛ علوی، سید محمود ، «اثر تضمین قراردادها بر عملکرد اقتصادی»، کتاب مجموعه مقالات سیزدهمین کنفرانس سالانه سیاست های پولی و ارزی(30 و 31 اردیبهشت 1382): نقش نهادهای مالی در توسعه اقتصادی: عملکرد و چشم انداز (تجربه ایران)، چ1، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، 1382.
ب) انگلیسی
12. Akseli, N. Orkun, »Availability of credit and secured transactions in a time of crisis«, New York, Cambridge University Press, 2013.
13. Boot, A and Thakor A and Udell G,» Secured Lending and Default Risk: Equilibrium Analysis, Policy Implications and Empirical Results«. Economic Journal, Vol. 101, No. 406, 1991.
14. Cooter, Robert and Thomas Ulen »Law and Economics«, Berkeley Law Books. Book 2, 6th edition, 2016.
15. Friedman, Daniel, »The Efficient Breach Fallacy«, the Journal of Legal Studies, Vol. 18, No. 1, 1989.
16. Haselmann, Rainer and Katharina Pistor and Vikrant Vig, »How the law affects Lending«, The Review of Financial Studies, Vol. 23, No. 2, 2010.
17. Heywood Fleisig, »the economics of collateral and of collateral reform«, secured transactions reform and access to credit, edited by Frederique Dahan and John Simpson, Elgar financial law, Edward Elgar Publishing, 2009.
18. Higson, Chris, »Business Finance«, London, Oxford University Press. (1995)
19. https://securedtransactionslawreformproject.org/reform-in-other-jurisdictions/africa/ghana/ (last accessed 27 April 2018)
20. https://securedtransactionslawreformproject.org/reform-in-other jurisdictions/asia/india/ (last accessed 27 April 2018)
21. IMF Staff Completes 2016 Article IV Mission to Islamic Republic of Iran, Available at: https://www.imf.org/en/News/Articles/2016/12/19/PR16569-Islamic-Republic-of-Iran-IMF-Staff-Completes-2016-Article-IV-Mission, (last accessed 27 April 2018)
22. Kozolchyk, Boris, »Implementation of the OAS model Law in Latin America: Current Status«, Arizona Journal of International & Comparative Law, Vol. 28, No. 1, 2011.
23. Linzer, Peter, »On the Amorality of Contract Remedies–Efficiency, Equity, and the Second Restatement«, Columbia Law Review. Vol. 81, No. 1, 1981.
24. MCCormack, Gerard, »Secured transactions law reform, UNCITRAL and the export of foreign legal models«, Availability of credit and secured transactions in a time of crisis, Orkun Akseli, New York, Cambridge University Press, 2013.
25. Orucu, Esin (1999), »Critical Comparative Law: Considering Paradoxes for Legal Systems in Transition«, Deventer, Kluwer Law International.
26. Röver, Jan-Hendrik, »The EBRD’s Model Law on Secured Transactions and its Implications for an UNCITRAL Model Law on Secured Transactions«, Uniform Law Review, Vol. 15, No. 2, 2010.
27. Smith, A. Stephen, »Contract Theory«, London, Oxford University Press, 2004.
28. The World Bank, Doing business 2018, reforming to create Jobs. Economy Profile, Iran, Islamic, Rep, 2018, Available at: http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents/Profiles/Country/IRN.pdf
29. UNCTAD, World Investment Report 2017, Available at: http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2017_en.pdf (last accessed 27 April 2018)
30. United Nations Commission on International Trade Law, UNCITRAL Legislative Guide on Secured Transactions (2010), New York, United Nations Publication.
2. بادینی، حسن، «مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 62، 1382.
3. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 5 ، چ 1، تهران، انتشارات گنج دانش، 1378.
4. حیدری، پروین و زهرا افشاری ، «عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی با تاکید بر شاخص های حکمرانی در دوره زمانی 2007- 1996»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، دوره 12، 1391.
5. غیاثی شهبازی، موسی، «راهکارهای بهبود رتبه ایران در گزارش (انجام کسب و کار) بانک جهانی (نماگر دریافت اعتبار)»، دفتر مطالعات اقتصادی معاونت پژوهش های اقتصادی، 1393.
6. عیسائی تفرشی، محمد و مهرزاد ابدالی، «رویکردهای حمایت از قرارداد در تحلیل اقتصادی حقوق (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)»، فصلنامه پژوهش های حقوق تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دوره 16، 1391.
7. قوامی، سیدحسن؛ سید سیدنورانی، محمدرضا؛ محمدی، تیمور؛ رنجبر، منصور، «بررسی تجربی اثر علامت دهی متغیر وثیقه در عقود مشارکتی» فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، ، دوره 16، 1395.
8. کریمی، عباس، «رهن دین»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 38، 1376.
9. کشاورز حداد، غلام رضا؛ حیدری، هادی، «ارزیابی سیاست نوع وثیقه در ارزش اعتباری شرکت ها و جیره بندی وام:رویکرد جفت و جورسازی امتیاز»، فصلنامه پژوهش های پولی-بانکی، ۱۳۹۴.
10. میراحسنی، منیرالسادات، «گزارش آنکتاد از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان و ایران (2017 میلادی)»، دفتر تحقیقات و سیاستهای پولی و بازرگانی، 1396.
11. نیلی، فرهاد ؛ علوی، سید محمود ، «اثر تضمین قراردادها بر عملکرد اقتصادی»، کتاب مجموعه مقالات سیزدهمین کنفرانس سالانه سیاست های پولی و ارزی(30 و 31 اردیبهشت 1382): نقش نهادهای مالی در توسعه اقتصادی: عملکرد و چشم انداز (تجربه ایران)، چ1، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، 1382.
ب) انگلیسی
12. Akseli, N. Orkun, »Availability of credit and secured transactions in a time of crisis«, New York, Cambridge University Press, 2013.
13. Boot, A and Thakor A and Udell G,» Secured Lending and Default Risk: Equilibrium Analysis, Policy Implications and Empirical Results«. Economic Journal, Vol. 101, No. 406, 1991.
14. Cooter, Robert and Thomas Ulen »Law and Economics«, Berkeley Law Books. Book 2, 6th edition, 2016.
15. Friedman, Daniel, »The Efficient Breach Fallacy«, the Journal of Legal Studies, Vol. 18, No. 1, 1989.
16. Haselmann, Rainer and Katharina Pistor and Vikrant Vig, »How the law affects Lending«, The Review of Financial Studies, Vol. 23, No. 2, 2010.
17. Heywood Fleisig, »the economics of collateral and of collateral reform«, secured transactions reform and access to credit, edited by Frederique Dahan and John Simpson, Elgar financial law, Edward Elgar Publishing, 2009.
18. Higson, Chris, »Business Finance«, London, Oxford University Press. (1995)
19. https://securedtransactionslawreformproject.org/reform-in-other-jurisdictions/africa/ghana/ (last accessed 27 April 2018)
20. https://securedtransactionslawreformproject.org/reform-in-other jurisdictions/asia/india/ (last accessed 27 April 2018)
21. IMF Staff Completes 2016 Article IV Mission to Islamic Republic of Iran, Available at: https://www.imf.org/en/News/Articles/2016/12/19/PR16569-Islamic-Republic-of-Iran-IMF-Staff-Completes-2016-Article-IV-Mission, (last accessed 27 April 2018)
22. Kozolchyk, Boris, »Implementation of the OAS model Law in Latin America: Current Status«, Arizona Journal of International & Comparative Law, Vol. 28, No. 1, 2011.
23. Linzer, Peter, »On the Amorality of Contract Remedies–Efficiency, Equity, and the Second Restatement«, Columbia Law Review. Vol. 81, No. 1, 1981.
24. MCCormack, Gerard, »Secured transactions law reform, UNCITRAL and the export of foreign legal models«, Availability of credit and secured transactions in a time of crisis, Orkun Akseli, New York, Cambridge University Press, 2013.
25. Orucu, Esin (1999), »Critical Comparative Law: Considering Paradoxes for Legal Systems in Transition«, Deventer, Kluwer Law International.
26. Röver, Jan-Hendrik, »The EBRD’s Model Law on Secured Transactions and its Implications for an UNCITRAL Model Law on Secured Transactions«, Uniform Law Review, Vol. 15, No. 2, 2010.
27. Smith, A. Stephen, »Contract Theory«, London, Oxford University Press, 2004.
28. The World Bank, Doing business 2018, reforming to create Jobs. Economy Profile, Iran, Islamic, Rep, 2018, Available at: http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents/Profiles/Country/IRN.pdf
29. UNCTAD, World Investment Report 2017, Available at: http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2017_en.pdf (last accessed 27 April 2018)
30. United Nations Commission on International Trade Law, UNCITRAL Legislative Guide on Secured Transactions (2010), New York, United Nations Publication.
