نقش بیمه در ارتقای دسترسی شهروندان به نظام عدالت مدنی
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
هزینه‌بر بودن دادخواهی، مانعی عمده در مسیر دسترسی افراد به دادگستری است. به‌موازات افزایش هزینه‌های اداره جامعه و دادگستری، از سویی ارائه معاضدت قضایی از سوی دولت‌ها با چالش روبرو شده و از سوی دیگر، کوشش اندیشمندان برای تضمین حقوق بشر آیینی و بهبود دسترسی افراد به دادگاه، ابداع شیوه‌های نوینی را برای تأمین مالی هزینه‌های دادخواهی در پی داشته است. یکی از راه‌های چیره شدن بر مشکل ناتوانی مالی افراد برای دادخواهی و نیز محدودیت منابع دولت‌ها برای کمک به ایشان، حرکت به سمت خصوصی‌سازی تأمین مالی این هزینه‌هاست که می‌تواند در بردارنده راهکارهای گوناگونی همچون حق‌الوکاله مشروط، بستن قرارداد تأمین مالی با ثالث یا بیمه هزینه‌های دادخواهی باشد. پوشش بیمه‌ای این هزینه‌ها می‌تواند پیش یا پس از وقوع اختلاف تهیه گردد. درعین‌حال تأمین چنین پوششی ممکن است به‌صورت شرط تبعی یک قرارداد دیگر یا در قالب یک قرارداد مستقل ارائه شود. در حقوق ایران نیز افزون بر پیش‌بینی پوشش تبعی این هزینه‌ها در مصوبات شورای عالی بیمه، پوشش مستقل این هزینه‌ها از سوی برخی شرکت‌های بیمه ارائه‌شده که با توجه به اصل آزادی قراردادها و عدم مغایرتش با قواعد آمره از یک‌سو و کارکرد مناسبش در تسهیل دسترسی افراد به دادگستری، پیشگیری از دادستانی خصوصی و درنتیجه حفظ نظم عمومی از سوی دیگر، باید آن را قراردادی معتبر دانست.
کلیدواژه‌ها
6. منابع
6-1. فارسی
1. بابایی، ایرج، حقوق بیمه، سمت، تهران، چاپ دهم،، 1390.
2. قاری سید فاطمی، محمد، حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر دوم، نشر دانش، تهران، چاپ سوم، 1393.
3. صادقی مقدم، محمدحسن و رضا شکوهی زاده (، حقوق بیمه، جلد اول، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
4. طهماسبی، علی، «فزون‌خواهی حقوق اساسی: درآمدی بر اساسی سازی حقوق خصوصی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 16، شماره 3، 1391.
5. عباسی لاهیجی، بیژن، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، نشر دادگستر، تهران، چاپ اول، 1390.
6. کاتوزیان ناصر و ایزانلو محسن، مسؤولیت مدنی: جلد سو، بیمه‌ی مسؤولیت، چاپ دوم، تهران، گنج دانش، 1396.
6-2. انگلیسی
7. Hodges Christopher, Stefan Vogenauer and Magdalena Tulibacka, The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart Publishing, 2010.
8. Hodges Christopher, »England and Wales: Summary of the Jackson Costs Review«, in The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart Publishing, 2010..
9. Jacob Joseph M. , Civil Justice in The Age of Human Rights, Ashgate Publishing Limited, 2007.
10. Mowbray Alastair , The Development of Positive Obligations under the European Convention on Human Rights by the European Court of Human Rights, 2004.
11. Moorhead Richard, »Cost Wars in England and Wales: The Insurers Strike Back«, in Cost and Fee Allocation in Civil Procedure: A Comparative Study, Springer, 2011.
12. Neil Andrews, »Fundamental Principles of Civil Procedure: Order Out of Chaos«, Reprinted in Civil Litigation in a Globalising World, Edited by X. E. Kramer and C. H. van Rhee, Springer, 2012.
13. Peysner John, »England and Wales«, in The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart Publishing, 2010.
14. Reimann Mathias, Cost and Fee Allocation in Civil Procedure: A Comparative Study, Springer, 2012.
15. Sorabji, Jhon, English Civil Justice after the Woolf and Jackson Reforms_ A Critical Analysis, First Edition, Cambridge University Press, 2014.
16. Uzelac, Alan (2010), Goals of Civil Justice and Civil Procedure in Contemporary Judicial Systems, 1 edition, Springer, 2010.
6-1. فارسی
1. بابایی، ایرج، حقوق بیمه، سمت، تهران، چاپ دهم،، 1390.
2. قاری سید فاطمی، محمد، حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر دوم، نشر دانش، تهران، چاپ سوم، 1393.
3. صادقی مقدم، محمدحسن و رضا شکوهی زاده (، حقوق بیمه، جلد اول، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
4. طهماسبی، علی، «فزون‌خواهی حقوق اساسی: درآمدی بر اساسی سازی حقوق خصوصی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 16، شماره 3، 1391.
5. عباسی لاهیجی، بیژن، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، نشر دادگستر، تهران، چاپ اول، 1390.
6. کاتوزیان ناصر و ایزانلو محسن، مسؤولیت مدنی: جلد سو، بیمه‌ی مسؤولیت، چاپ دوم، تهران، گنج دانش، 1396.
6-2. انگلیسی
7. Hodges Christopher, Stefan Vogenauer and Magdalena Tulibacka, The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart Publishing, 2010.
8. Hodges Christopher, »England and Wales: Summary of the Jackson Costs Review«, in The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart Publishing, 2010..
9. Jacob Joseph M. , Civil Justice in The Age of Human Rights, Ashgate Publishing Limited, 2007.
10. Mowbray Alastair , The Development of Positive Obligations under the European Convention on Human Rights by the European Court of Human Rights, 2004.
11. Moorhead Richard, »Cost Wars in England and Wales: The Insurers Strike Back«, in Cost and Fee Allocation in Civil Procedure: A Comparative Study, Springer, 2011.
12. Neil Andrews, »Fundamental Principles of Civil Procedure: Order Out of Chaos«, Reprinted in Civil Litigation in a Globalising World, Edited by X. E. Kramer and C. H. van Rhee, Springer, 2012.
13. Peysner John, »England and Wales«, in The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart Publishing, 2010.
14. Reimann Mathias, Cost and Fee Allocation in Civil Procedure: A Comparative Study, Springer, 2012.
15. Sorabji, Jhon, English Civil Justice after the Woolf and Jackson Reforms_ A Critical Analysis, First Edition, Cambridge University Press, 2014.
16. Uzelac, Alan (2010), Goals of Civil Justice and Civil Procedure in Contemporary Judicial Systems, 1 edition, Springer, 2010.
