اعمال اصل صلاحیت بر صلاحیت در داوری‌پذیری دعاوی، بررسی تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا
نوع مقاله : مروری تحلیلی
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، البرز، ایران
2
دانشیار حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
مفهوم گسترده داوری پذیری در حقوق آمریکا، شمول قرارداد داوری نسبت به موضوع اختلاف و همچنین قابلیت ارجاع موضوع مورد اختلاف به نهاد داوری را دربر می گیرد. قانونگذار برخی از دعاوی را منطبق بر مصالح سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه از ارجاع به داوری منع میکند. اصل «صلاحیت بر صلاحیت» به مرجع داوری اختیار میدهد تا نسبت به ایراد به صلاحیت داور ناشی از اعتبار و قلمرو موافقتنامه داوری و داوری پذیری موضوع اختلاف اظهارنظر کند. قانون داوری فدرال صراحتاً به اصل صلاحیت بر صلاحیت تصریح نکرده اما رویه قضایی آمریکا اصل استقلال شرط داوری و همچنین مصادیقی از اختیار داوران در تعیین صلاحیت خود را پذیرفته است. به موجب قانون داوری متحدالشکل اصلاحی[1] رفع اختلاف راجع به وجود قرارداد داوری و همچنین شمول موضوع در قرارداد داوری، اصولاً در صلاحیت دادگاه است. قانون داوری تجاری بینالمللی ایران ضمن پذیرش اصل استقلال شرط داوری، مقرر داشته است که داور می‌تواند در مورد صلاحیت خود و همچنین درباره وجود و یا اعتبار موافقتنامه داوری اتخاذ تصمیم کند. در داوری داخلی گرچه مخالفان اصل مذکور به ماده 461 قانون آیین دادرسی مدنی استناد میکند، اما میتوان قصد ضمنی طرفین را به عنوان مبنایی در قبول صلاحیت داوران در تعیین صلاحیت خود عنوان کرد.
[1]. revised uniform arbitration act (RUAA), 2000
[1]. revised uniform arbitration act (RUAA), 2000
کلیدواژه‌ها
1-فارسی
الف. کتب
1. حبیبی مجنده، محمد، داوری پذیری اختلافات ناشی از حقوق مالکیت معنوی، مجموعه مقالات همایش صدمین سال تاسیس نهاد داوری در حقوق ایران، موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1390
2. خدابخشی، عبدالله، حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویه قضایی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، 1393
3. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، 1376
4. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج سوم، انتشارات دراک، چاپ هشتم، 1386
5. شهبازی نیا، مرتضی، داوری و انصاف،مجموعه مقالات همایش صدمین سال تاسیس نهاد داوری در حقوق ایران، موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1390
ب. مقالات
1. اسکینی، ربیعا ، "مبانی نظری اصل استقلال موافقت نامه داوری از قرارداد اصلی در حقوق تطبیقی"، نامه مفید، شماره 43، 1383
2. اسکینی، ربیعا، ، " مبانی نظری اصل استقلال موافقتنامه داوری از قرارداد اصلی در حقوق تطبیقی"، مجله نامه مفید، سال دهم شماره 43، 1383
3. جعفریان، منصور، "دو پژوهش حقوق: تاملاتی بر لایحه داوری تجاری بین المللی «1»"، مجلس و راهبرد، 1373
4. جنیدی، لعیا و غیاثوند قزوینی، نسترن، داوری پذیری در نظام حقوقی ایران با تاکید بر رویه قضایی، حقوق تطبیقی، ش 108، 1396
5. شهبازی نیا، مرتضی، بازگیر، سعید، "نظم عمومی و نقش آن بر امور شکلی داوری"، تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، شماره 23، 1394
6. شمس، عبدالله، "موافقتنامه داوری و صلاحیت دادگاه"، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 37، 1382
7. قاسمی، ولی، "بررسی تطبیقی قاعده صلاحیت بر صلاحیت در حقوق داوری تجاری بین المللی ایران و انگلیس"، مطالعات حقوق، شماره 5، 1395
8. مرکز داوری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، "آثار استقلال شرط داوری"، اقتصاد:نامه اتاق بازرگانی، ش 495، 1388
9. رییسی، مریم و ساعدی، بهزاد، "استقلال شرط داوری در قراردادهای تجاری بین المللی"، تحقیقات حقوقی آزاد، ش 19، 1392
2-انگلیسی
الف-کتب
1. American Arbitration Association , Handbook on Commercial Arbitration, Juris, New York, 2th edition, 2010.
2. Born, G, “International Commercial Arbitration”, Kluwer Law International, 2009.
3. Brunet, E & Et al, “Arbitration Law in America: A Critical Assessment”, Cambridge University Press, 2006.
4. Carter, J & Fellas, j, “International Commercial Arbitration in New York”, Oxford University Press, 2010.
5. Carbonneau, T, “Carbonneau on Arbitration: Collected Essays”, USA, Juris, 2010
6. Carbonneau, T, “ Law and Practice of Arbitration”, 5th edition, USA, Juris, 2012
7. Carbonneau, T, “Case and Materials on the Law and Practice of Arbitration”, Thomson/West, 2007
8. De Oliveira, L, A Comparative Study of Arbitrability of Disputes in Brazil and England: Is There Room For Uniformity? . Doctoral Thesis,University of Essex, 2014
9. Fraimane, N, Arbitrability: problemotic Issues of The Legal Term, Masrers Thesis, Riga Graduate School of Law , 2012.
10. Frommel,S. Rider.B et al, Conflicting Legal Cultures in Commercial Arbitration. Old Issues and New Trends, Netherland, Kluwer Law International, 1999.
11. Gaillard, E & Savage,J, Fouchard, Gaillard, Goldman on International Commercial Arbitration, Netherlands, Kluwer Law International, 1999.
12. Graves, J & Davydan, Y, "Competence-Competence and Separability American Style", published as Chapter 8 in Kroll, “International Arbitration and International Commercial Law: Synergy, Convergence and Evolution Chapter”, Kluwer Law International, 2011.
13. Jones, D, “Insolvency And Arbitration: an Arbitral Tribunal’s Perspective”, 78 Arb. (Arbitration) 2, 2012
14. Kawaru, A, ‘Arbitral Jurisdiction, New Zealand Universities Law Review, Vol. 23, 2008
15. Kronke, H & et al, “Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards: A Global Commentary on the New York Convention”, Netherland, Kluwer Law International, 2010
16. Kawaru, A, ‘Arbitral Jurisdiction, New Zealand Universities Law Review, Vol. 23, 2008
17. Lehman, M, "A Plea for a Transnational Approach to Arbitrability in Arbitral Practice", Columbia Journal of Transnational Law, volum 42, 2004
18. Mistelis, L & Lew, J, Pervasive Problems in International Arbitration, Netherlands, Kluwer Law International, 2006.
ب. نشریات
1. Park, W, “The Arbitrator’s Jurisdiction to Determine Jurisdiction”, Montreal, 13 ICCA Congress Series 55, 2006
2. Reisberg, S, “The Rules Governing Who Decides Jurisdictional Issues: First Options v. Kaplan Revisited”, vol 20, the American Review on International Arbitration, 159, 2009.
3- نشانی های اینترنتی و آراء
1. Buckeye Check Cashing, Inc. v. Cardegna 546 U.S. 440 (2006). Available at:https://supreme.justia.com/cases/federal/us/546/440/
2. First Options of Chicago, Inc. v. Kaplan. 514 U.S. 938 (1995). Available at:https://supreme.justia.com/cases/federal/us/514/938/.
3. Green Tree Financial Corp. V. Bazzle (02-634) 539 U.S. 444 (2003). Available at:https://www.law.cornell.edu/supct/html/02-634.ZO.html.
4. Howsam v. Dean Witter Reynolds, Inc. 537 U.S. 79 (2002). Available at: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/537/79/case.html
5. Old Republic Ins. Co. v. Lanier, 644 So. 2d 1258 (Ala. 1994). https://www.courtlistener.com/opinion/1660290/old-republic-ins-co-v-lanier/
6. Pacificare Health Systems, Inc. v. Book 538 U.S. 401 (2003). Available at: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/538/401/
7. Rent-A-Center, West, Inc. v. Jackson 561 U.S. 63 (2010) Available at: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/561/63/
8. Will- Drill Resources, Inc. v. Samson Resources Co., 352 F.3d 211 (5th Cir. 2003). Available at : http://caselaw.findlaw.com/us-5th-circuit/1173613.html
9. https://www.adr.org/sites/default/files/Commercial%20Rules.pdf
الف. کتب
1. حبیبی مجنده، محمد، داوری پذیری اختلافات ناشی از حقوق مالکیت معنوی، مجموعه مقالات همایش صدمین سال تاسیس نهاد داوری در حقوق ایران، موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1390
2. خدابخشی، عبدالله، حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویه قضایی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، 1393
3. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، 1376
4. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج سوم، انتشارات دراک، چاپ هشتم، 1386
5. شهبازی نیا، مرتضی، داوری و انصاف،مجموعه مقالات همایش صدمین سال تاسیس نهاد داوری در حقوق ایران، موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1390
ب. مقالات
1. اسکینی، ربیعا ، "مبانی نظری اصل استقلال موافقت نامه داوری از قرارداد اصلی در حقوق تطبیقی"، نامه مفید، شماره 43، 1383
2. اسکینی، ربیعا، ، " مبانی نظری اصل استقلال موافقتنامه داوری از قرارداد اصلی در حقوق تطبیقی"، مجله نامه مفید، سال دهم شماره 43، 1383
3. جعفریان، منصور، "دو پژوهش حقوق: تاملاتی بر لایحه داوری تجاری بین المللی «1»"، مجلس و راهبرد، 1373
4. جنیدی، لعیا و غیاثوند قزوینی، نسترن، داوری پذیری در نظام حقوقی ایران با تاکید بر رویه قضایی، حقوق تطبیقی، ش 108، 1396
5. شهبازی نیا، مرتضی، بازگیر، سعید، "نظم عمومی و نقش آن بر امور شکلی داوری"، تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، شماره 23، 1394
6. شمس، عبدالله، "موافقتنامه داوری و صلاحیت دادگاه"، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 37، 1382
7. قاسمی، ولی، "بررسی تطبیقی قاعده صلاحیت بر صلاحیت در حقوق داوری تجاری بین المللی ایران و انگلیس"، مطالعات حقوق، شماره 5، 1395
8. مرکز داوری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، "آثار استقلال شرط داوری"، اقتصاد:نامه اتاق بازرگانی، ش 495، 1388
9. رییسی، مریم و ساعدی، بهزاد، "استقلال شرط داوری در قراردادهای تجاری بین المللی"، تحقیقات حقوقی آزاد، ش 19، 1392
2-انگلیسی
الف-کتب
1. American Arbitration Association , Handbook on Commercial Arbitration, Juris, New York, 2th edition, 2010.
2. Born, G, “International Commercial Arbitration”, Kluwer Law International, 2009.
3. Brunet, E & Et al, “Arbitration Law in America: A Critical Assessment”, Cambridge University Press, 2006.
4. Carter, J & Fellas, j, “International Commercial Arbitration in New York”, Oxford University Press, 2010.
5. Carbonneau, T, “Carbonneau on Arbitration: Collected Essays”, USA, Juris, 2010
6. Carbonneau, T, “ Law and Practice of Arbitration”, 5th edition, USA, Juris, 2012
7. Carbonneau, T, “Case and Materials on the Law and Practice of Arbitration”, Thomson/West, 2007
8. De Oliveira, L, A Comparative Study of Arbitrability of Disputes in Brazil and England: Is There Room For Uniformity? . Doctoral Thesis,University of Essex, 2014
9. Fraimane, N, Arbitrability: problemotic Issues of The Legal Term, Masrers Thesis, Riga Graduate School of Law , 2012.
10. Frommel,S. Rider.B et al, Conflicting Legal Cultures in Commercial Arbitration. Old Issues and New Trends, Netherland, Kluwer Law International, 1999.
11. Gaillard, E & Savage,J, Fouchard, Gaillard, Goldman on International Commercial Arbitration, Netherlands, Kluwer Law International, 1999.
12. Graves, J & Davydan, Y, "Competence-Competence and Separability American Style", published as Chapter 8 in Kroll, “International Arbitration and International Commercial Law: Synergy, Convergence and Evolution Chapter”, Kluwer Law International, 2011.
13. Jones, D, “Insolvency And Arbitration: an Arbitral Tribunal’s Perspective”, 78 Arb. (Arbitration) 2, 2012
14. Kawaru, A, ‘Arbitral Jurisdiction, New Zealand Universities Law Review, Vol. 23, 2008
15. Kronke, H & et al, “Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards: A Global Commentary on the New York Convention”, Netherland, Kluwer Law International, 2010
16. Kawaru, A, ‘Arbitral Jurisdiction, New Zealand Universities Law Review, Vol. 23, 2008
17. Lehman, M, "A Plea for a Transnational Approach to Arbitrability in Arbitral Practice", Columbia Journal of Transnational Law, volum 42, 2004
18. Mistelis, L & Lew, J, Pervasive Problems in International Arbitration, Netherlands, Kluwer Law International, 2006.
ب. نشریات
1. Park, W, “The Arbitrator’s Jurisdiction to Determine Jurisdiction”, Montreal, 13 ICCA Congress Series 55, 2006
2. Reisberg, S, “The Rules Governing Who Decides Jurisdictional Issues: First Options v. Kaplan Revisited”, vol 20, the American Review on International Arbitration, 159, 2009.
3- نشانی های اینترنتی و آراء
1. Buckeye Check Cashing, Inc. v. Cardegna 546 U.S. 440 (2006). Available at:https://supreme.justia.com/cases/federal/us/546/440/
2. First Options of Chicago, Inc. v. Kaplan. 514 U.S. 938 (1995). Available at:https://supreme.justia.com/cases/federal/us/514/938/.
3. Green Tree Financial Corp. V. Bazzle (02-634) 539 U.S. 444 (2003). Available at:https://www.law.cornell.edu/supct/html/02-634.ZO.html.
4. Howsam v. Dean Witter Reynolds, Inc. 537 U.S. 79 (2002). Available at: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/537/79/case.html
5. Old Republic Ins. Co. v. Lanier, 644 So. 2d 1258 (Ala. 1994). https://www.courtlistener.com/opinion/1660290/old-republic-ins-co-v-lanier/
6. Pacificare Health Systems, Inc. v. Book 538 U.S. 401 (2003). Available at: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/538/401/
7. Rent-A-Center, West, Inc. v. Jackson 561 U.S. 63 (2010) Available at: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/561/63/
8. Will- Drill Resources, Inc. v. Samson Resources Co., 352 F.3d 211 (5th Cir. 2003). Available at : http://caselaw.findlaw.com/us-5th-circuit/1173613.html
9. https://www.adr.org/sites/default/files/Commercial%20Rules.pdf
