تمایزهای بانکها از شرکتهای تجاری و تأثیر این تمایزها بر نظام ورشکستگی (مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا و ایران)
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2
دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3
دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران
چکیده
بانکها به دلیل نقش خاصی که در اقتصاد کلان دارند و نیز به دلیل این که مجموعه منحصر به فردی از خدمات را به سطح عموم جامعه ارائه میدهند، توجه قانونگذاران را به خود جلب کردهاند. توجه به ورشکستگی بانکها و تأثیرات بسیار منفی آن به ویژه از بحران بزرگ اقتصادی که در سال 1929 در آمریکا شروع شد و پس از آن به تمام دنیا سرایت کرد، آغاز شد و قانونگذاران به این نتیجه رسیدند که مقررات عام ورشکستگی شرکتها برای رسیدگی به ورشکستگی بانکها کفایت نمیکند. بنابراین، در اکثر نظامهای حقوقی دنیا هنگامی که یک شرکت تجاری ورشکست شود، بر اساس مقررات عام ورشکستگی به آن رسیدگی میشود؛ اما اگر یک بانک ورشکست شود سعی شده است با توجه به ماهیت خاص و متفاوت بانکها در اقتصاد کشور و تفاوتهایی که با سایر شرکتهای تجاری دارد، مقررات خاصی برای ورشکستگی آنها در نظر بگیرند. ایالات متحده آمریکا از جمله نظامهایی است که در آن مقررات راجع به ورشکستگی بانکها با مقررات حاکم بر ورشکستگی شرکتها به طور کامل تفاوت دارد. در حقوق ایران هر چند مانند حقوق آمریکا نظام ورشکستگی بانکها به طور کامل از نظام ورشکستگی شرکتها جدا نیست، اما در صورتی که بانکی ورشکست شود، مقررات قانون تجارت در زمینه ورشکستگی، مقررات عام محسوب میشوند و سایر مقررات پولی و بانکی، مقررات خاص به حساب میآیند و نتیجه این است که در صورت سکوت مقررات خاص، مقررات عام قانون تجارت در زمینه ورشکستگی اعمال میشود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
[1] احمدیان، اعظم، «مدل‌سازی هجوم بانکی در چارچوب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای ایران»، مجله علمی-پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، سال هفتم، شماره چهاردهم، پاییز و زمستان 1394.
[2] احمدیان، اعظم، مهران کیانوند، «شناسایی عوامل مؤثر بر احتمال هجوم بانکی»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌گذاری اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره 71، پاییز 1393.
[3] ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج 4، چاپ هشتم، تهران، انتشارات دادگستر، 1387.
[4] شاهرخی، غلامرضا، «بحران‌های بانکی»، مجله بانک و اقتصاد، شماره 71، 1385.
[5] شاهچرا، مهشید و ماندانا طاهری، «تأثیر ساختار سرمایه بانکی بر نقش خلق نقدینگی بانکها در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهش‌های پولی ـ بانکی، سال هشتم، شماره 33، بهار 1393.
[6] شکروی، سمیه، هاجر مرادیان، «ارزیابی عملکرد بانک‌های دچار ورشکستگی طی بحران مالی جهانی»، مجله راهبرد توسعه، شماره 21، 1389.
[7] طباطبایی‌نژاد، محمد، «کاستی‌های نظام ورشکستگی بانکها در ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 45، شماره 1، بهار 1394.
[8] عیسائی تفرشی، محمد، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکتهای تجاری، ج 1، چ 3، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1396.
[9] فرجی، یوسف، اعظم‌السادات آقایی‌پور، «راهکارهای ارائه بیمه سپرده‌ها در ایران با اتکا به تجارب کشورهای دیگر»، پژوهشنامه بیمه، شماره 77، بهار 1384.
[10] کریم‌زاده، جمال‌الدین، حسن رضازاده، بهروز مجدزاده، «بررسی مبانی مفهومی ورشکستگی بانکها»، فصلنامه پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، شماره 7، پاییز 1395.
[11] مشیری، سعید، محمد نادعلی، «شناسایی عوامل مؤثر در بروز بحران بانکی در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی – ایرانی)، سال سیزدهم، شماره 48، بهار 1392.
[12] Bliss, Robert R., Georg G. Kaufman, "A comparison of U.S. corporate and bank insolvency resolution, Economic Perspectives, Federal Reserve bank of Chicago, 20/2006.
[13] Evanof, Douglass D, George G. Kaufman, SYSTEMIC FINANCIAL CRISES, Resolving Large Bank Insolvencies, Papers at the seventh annual international conference, held on Sept. 30–Oct. 1, 2004., Published by World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
[14] Hüpkes, Eva, "Insolvency – why a special regime for banks?" CURRENT DEVELOPMENTS IN MONETARY AND FINANCIAL LAW, VOL. 3, (International Monetary Fund, Washington DC, 2003).
[15] Kaufman, Georg, “Too big to fail in U.S. banking: Quo vadis, in Too Big to Fail", Benton Gup (ed.), Westport, CT: Praeger, 2004.
[16] Kaufman, Georg, "Depositor liquidity and loss sharing in bank failure resolution," Contemporary Economic Policy, Vol:22, no:2, April 2004.
[17] Marince, Matej, Razvan, Vlhu, The Economics of Bank Bankruptcy Law, Springer-Verlag Berlin, 2012.
[18] Spong, Kenneth, Banking Regulation: It's Purposes, Implementation and Effects, Division of Supervision and Risk Management Federal Reserve Bank of Kansas City, Kansas City 2000.
[19] Schooner, Heidi Mandanis, "Bank Insolvency Regimes in the United States and the United Kingdom, 18 TRANSNAT’L LAW, 2005.
[20] Scroeder, Milton R, Bank Officer's handbook of commercial banking law, 6th ed., Warren, Gorhan- Lamont: 1991.
[21] Swire, Peter P, "Bank insolvency law now that it matters again", Duke law journal, Vol 42, Number 3, December 1992, p.478-479.
[22] Zhang, Jihong, "A Comparative Analysis of Application of bank Insolvency", Arizona Journal of International & Comparative Law, Vol. 33, No. 1, 2016.
[2] احمدیان، اعظم، مهران کیانوند، «شناسایی عوامل مؤثر بر احتمال هجوم بانکی»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌گذاری اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره 71، پاییز 1393.
[3] ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج 4، چاپ هشتم، تهران، انتشارات دادگستر، 1387.
[4] شاهرخی، غلامرضا، «بحران‌های بانکی»، مجله بانک و اقتصاد، شماره 71، 1385.
[5] شاهچرا، مهشید و ماندانا طاهری، «تأثیر ساختار سرمایه بانکی بر نقش خلق نقدینگی بانکها در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهش‌های پولی ـ بانکی، سال هشتم، شماره 33، بهار 1393.
[6] شکروی، سمیه، هاجر مرادیان، «ارزیابی عملکرد بانک‌های دچار ورشکستگی طی بحران مالی جهانی»، مجله راهبرد توسعه، شماره 21، 1389.
[7] طباطبایی‌نژاد، محمد، «کاستی‌های نظام ورشکستگی بانکها در ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 45، شماره 1، بهار 1394.
[8] عیسائی تفرشی، محمد، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکتهای تجاری، ج 1، چ 3، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1396.
[9] فرجی، یوسف، اعظم‌السادات آقایی‌پور، «راهکارهای ارائه بیمه سپرده‌ها در ایران با اتکا به تجارب کشورهای دیگر»، پژوهشنامه بیمه، شماره 77، بهار 1384.
[10] کریم‌زاده، جمال‌الدین، حسن رضازاده، بهروز مجدزاده، «بررسی مبانی مفهومی ورشکستگی بانکها»، فصلنامه پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، شماره 7، پاییز 1395.
[11] مشیری، سعید، محمد نادعلی، «شناسایی عوامل مؤثر در بروز بحران بانکی در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی – ایرانی)، سال سیزدهم، شماره 48، بهار 1392.
[12] Bliss, Robert R., Georg G. Kaufman, "A comparison of U.S. corporate and bank insolvency resolution, Economic Perspectives, Federal Reserve bank of Chicago, 20/2006.
[13] Evanof, Douglass D, George G. Kaufman, SYSTEMIC FINANCIAL CRISES, Resolving Large Bank Insolvencies, Papers at the seventh annual international conference, held on Sept. 30–Oct. 1, 2004., Published by World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
[14] Hüpkes, Eva, "Insolvency – why a special regime for banks?" CURRENT DEVELOPMENTS IN MONETARY AND FINANCIAL LAW, VOL. 3, (International Monetary Fund, Washington DC, 2003).
[15] Kaufman, Georg, “Too big to fail in U.S. banking: Quo vadis, in Too Big to Fail", Benton Gup (ed.), Westport, CT: Praeger, 2004.
[16] Kaufman, Georg, "Depositor liquidity and loss sharing in bank failure resolution," Contemporary Economic Policy, Vol:22, no:2, April 2004.
[17] Marince, Matej, Razvan, Vlhu, The Economics of Bank Bankruptcy Law, Springer-Verlag Berlin, 2012.
[18] Spong, Kenneth, Banking Regulation: It's Purposes, Implementation and Effects, Division of Supervision and Risk Management Federal Reserve Bank of Kansas City, Kansas City 2000.
[19] Schooner, Heidi Mandanis, "Bank Insolvency Regimes in the United States and the United Kingdom, 18 TRANSNAT’L LAW, 2005.
[20] Scroeder, Milton R, Bank Officer's handbook of commercial banking law, 6th ed., Warren, Gorhan- Lamont: 1991.
[21] Swire, Peter P, "Bank insolvency law now that it matters again", Duke law journal, Vol 42, Number 3, December 1992, p.478-479.
[22] Zhang, Jihong, "A Comparative Analysis of Application of bank Insolvency", Arizona Journal of International & Comparative Law, Vol. 33, No. 1, 2016.
