معیار شهرت عمومی در دعاوی مسؤولیت مدنی ناشی از بدگویی و نقض حریم خصوصی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا)
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
پست دکترای تدریس حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه هارواد، ایالت متحده آمریکا
چکیده
چکیده
یکی از اهداف نظامهای حقوقی پاسداری از حیثیت، اعتبار و حریم خصوصی افراد جامعه است. از دیگر سو، لزوم در نظر گرفتن نفع جامعه در کسب اطلاعات و آزادی بیان انکارناپذیر است. تقابل این دو آرمان میتواند موجب طرح دعاوی جبران خسارت مدنی شود. در حقوق مسؤولیت مدنی آمریکا، با تفکیک شخصیتهای مشهور از سایر افراد، کوشش شده است تا تعادلی نسبی میان حق بر آزادی بیان و اطلاع رسانی، از یک سو و حق بر جبران خسارت به دلیل لطمه به حیثیت، از دیگر سو برقرار شود. این مقاله بر آن باور است که دادگاههای مدنی ایران میتوانند در دعاوی جبران خسارت از سوی اشخاص مشهور، برای صدور رأی به جبران خسارت به دلیل ورود ضرر معنوی و آسیب به حیثیت این دسته از اشخاص، معیار سرسختانهتری را اعمال کنند. اعمال معیار شهرت عمومی در عرصه مسؤولیت مدنی بستر تبادل آسانتر اطلاعات را راهم و از طرح پارهای دعاوی در نظام قضایی پیشگیری خواهد کرد. این رویکرد البته لطمهای به امکان جبران خسارت افراد، که نیاز بیشتری به حمایت قانونی دارند، وارد نمیکند.
یکی از اهداف نظامهای حقوقی پاسداری از حیثیت، اعتبار و حریم خصوصی افراد جامعه است. از دیگر سو، لزوم در نظر گرفتن نفع جامعه در کسب اطلاعات و آزادی بیان انکارناپذیر است. تقابل این دو آرمان میتواند موجب طرح دعاوی جبران خسارت مدنی شود. در حقوق مسؤولیت مدنی آمریکا، با تفکیک شخصیتهای مشهور از سایر افراد، کوشش شده است تا تعادلی نسبی میان حق بر آزادی بیان و اطلاع رسانی، از یک سو و حق بر جبران خسارت به دلیل لطمه به حیثیت، از دیگر سو برقرار شود. این مقاله بر آن باور است که دادگاههای مدنی ایران میتوانند در دعاوی جبران خسارت از سوی اشخاص مشهور، برای صدور رأی به جبران خسارت به دلیل ورود ضرر معنوی و آسیب به حیثیت این دسته از اشخاص، معیار سرسختانهتری را اعمال کنند. اعمال معیار شهرت عمومی در عرصه مسؤولیت مدنی بستر تبادل آسانتر اطلاعات را راهم و از طرح پارهای دعاوی در نظام قضایی پیشگیری خواهد کرد. این رویکرد البته لطمهای به امکان جبران خسارت افراد، که نیاز بیشتری به حمایت قانونی دارند، وارد نمیکند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
فارسی
1. سید محمد هاشمی، حقوق بشر و آزادی های اساسی، نشر میزان، ۱۳۹۳.
2. محمد راسخ، مطبوعات و دموکراسی: آزاد اما اخلاقی، حق و مصلحت، نشر نی، ۱۳۹۲.
3. منوچهر توسلی جهرمی، حکومت قانون و جامعه مدنی، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مرکز مطالعات حقوق بشر، ناصر کاتوزیان، ۱۳۸۵.
4. حسین میرمحمد صادقی، جرایم علیه اشخاص، بنیاد حقوقی میزان، ۱۳۹۴.
5. باقر انصاری، حریم خصوصی، انتشارات سمت، ۱۳۹۳.
6. هادی حاج زاده، آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی بررسی مفهوم منفعت عمومی، دفتر مطالعات نظام سازی اسلامی، پژوهشکده شورای نگهبان، ۱۳۹۳.
7. عباس میرشکاری «حریم حرم، مطالعه یک پرونده در زمینه حریم خصوصی و مسئولیت مدنی» مجله کانون، اسفند ماه و فروردین ماه ۱۳۹۱ سال پنجاه و سوم و پنجاه چهارم شماره ۱۲۶ و ۱۲۷، صص ۱۵۷-۱۷۳.
8. عباس میرشکاری، «استثناهای حق تصویر، مطالعات حقوق تطبیقی،» دوره ی ۹، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۷، صص ۴۵۱ -۴۷۲.
9. حسن بادینی «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حقوق معنوی مربوط به شخصیت و حقوق بشر» فصلنامه حقوق، دوره ۴۲، شماره ۱ بهار ۱۳۹۱، صص ۸۹-۱۰۷.
10. همایون حبیبی «حق بر حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی، تحقیقات حقوقی» پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷۵، صص ۳۹-۶۴.
11. سید حسین صفایی، علی جعفری «رابطه آزادی اطلاعات با حریم خصوصی، حقوق اسلامی» سال نهم، شاره ۳۳، تابستان ۱۳۹۱، صص ۱۳۵-۱۶۰.
12. باقر انصاری «حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره ۶۶ زمستان ۱۳۸۳، ۱-۵۳.
13. محمد راسخ، فاطمه دومانلو «نانوفناوری و حریم خصوصی: نگاه اخلاقی و حقوقی» فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال یازدهم، شماره ۱ ۱۳۹۵، صص ۱۹-۲۸.
14. منصور رحمدل «حق انسان بر حریم خصوصی» مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، شماره ۷۰ زمستان ۱۳۸۴ صص ۱۱۹- ۱۴۶.
15. علی جعفری، محمدرضا رهبرپور «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه» پژوهش حقوق خصوصی، بهار ۱۳۹۶ شماره ۱۸، صص ۴۳-۷۴.
16. محمد راسخ، مهناز بیات کمیتکی «مفهوم مصلحت عمومی» تحقیقات حقوقی، شماره ۵۶، زمستان ۱۳۹۰، صص ۹۳-۱۱۹.
17. نگین وطن دوست «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی» پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ۱۳۸۹ (استاد راهنما حسن بادینی، استاد مشاور حسن جعفری تبار).
18. زهرا رضائیان، آزادی بیان؛ سفارش امام علی (ع)، 1391/08/30 https://article.tebyan.net/226666/آزادی-بیان-سفارش-امام-علی-علیه-السلام-
انگلیسی
پرونده های حقوقی
1. Plessy v. Ferguson, 163. U.S. 537 (1896).
2. Abrams v. United States, 250 U.S. 616 (1919).
3. Whitney v. California, 274 U.S. 357, 376 (1927).
4. United States v. Associated Press, 52 F.Supp. 362 (1943).
5. New York Times Co. v. Sullivan, 376 U.S. 254 (1964).
6. Curtis Pub. Co. v. Butts, 388 U.S. 130 (1967).
7. Rosenbloom v. Metromedia, Inc., 403 U.S. 29, (1971).
8. Gertz v. Robert Welch, Inc. 418 U.S. 323 (1974).
9. Contemporary Mission, Inc. v. New York Times Co., 842 F.2d 612 (2d Cir. 1988).
10. Wayment v. Clear Channel Broad., Inc., 116 P.3d 271 (2005).
11. Trump v. O'Brien, 422 N.J. Super. 540, 543, 29 A.3d 1090 (App. Div. 2011).
12. Clifford v. Trump, 339 F. Supp. 3d 915, 925 (C.D. Cal. 2018 ).
کتب و مقالات
1. Howard Zinn, A People’s History of the United States, Harper Perennial Modern Classics (2015).
2. John Goldberg Benjamin Charles Zipursky, The Oxford Introduction to U.S. Law Torts, Oxford (2010).
3. Dan B. Dobbs, Paul T. Hayden, Ellen M. Bublick, HORNBOOK ON TORTS, 2nd ed (2016).
4. Robert D. Sack, Sack on Defamation: Libel, Slander & Related Problems, Practising Law Institue, 5th ed. (2017).
5. Daniel E. Ho & Frederick Schauer "Testing the Marketplace of Ideas" 90 N.Y.U. L. Rev, 1166 (2015).
6. Robert D. Sack, "New York Times Co. v. Sullivan--50 Year Afterwords" 66 Ala. L. Rev. 273 (2014).
7. Joseph Blocher "Instittuions in the Markertplace of Ideas, 57" Duke L. Rev. 821 (2008).
8. Samuel D. Warren and Louis D. Brandeis "The Right to Privacy" Harvard law Review Vol. 4, No. 5 (Dec. 15, 1980).
9. William L. Prosser "Privacy" 48 California Law Review, 383 (1960).
10. Restatement (Second) of Torts § 652A (1977).
11. The Bluebook: A Uniform System of Citation, Columbia Law Review Ass’n et al. eds., 20th ed. (2015).
1. سید محمد هاشمی، حقوق بشر و آزادی های اساسی، نشر میزان، ۱۳۹۳.
2. محمد راسخ، مطبوعات و دموکراسی: آزاد اما اخلاقی، حق و مصلحت، نشر نی، ۱۳۹۲.
3. منوچهر توسلی جهرمی، حکومت قانون و جامعه مدنی، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مرکز مطالعات حقوق بشر، ناصر کاتوزیان، ۱۳۸۵.
4. حسین میرمحمد صادقی، جرایم علیه اشخاص، بنیاد حقوقی میزان، ۱۳۹۴.
5. باقر انصاری، حریم خصوصی، انتشارات سمت، ۱۳۹۳.
6. هادی حاج زاده، آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی بررسی مفهوم منفعت عمومی، دفتر مطالعات نظام سازی اسلامی، پژوهشکده شورای نگهبان، ۱۳۹۳.
7. عباس میرشکاری «حریم حرم، مطالعه یک پرونده در زمینه حریم خصوصی و مسئولیت مدنی» مجله کانون، اسفند ماه و فروردین ماه ۱۳۹۱ سال پنجاه و سوم و پنجاه چهارم شماره ۱۲۶ و ۱۲۷، صص ۱۵۷-۱۷۳.
8. عباس میرشکاری، «استثناهای حق تصویر، مطالعات حقوق تطبیقی،» دوره ی ۹، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۷، صص ۴۵۱ -۴۷۲.
9. حسن بادینی «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حقوق معنوی مربوط به شخصیت و حقوق بشر» فصلنامه حقوق، دوره ۴۲، شماره ۱ بهار ۱۳۹۱، صص ۸۹-۱۰۷.
10. همایون حبیبی «حق بر حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی، تحقیقات حقوقی» پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷۵، صص ۳۹-۶۴.
11. سید حسین صفایی، علی جعفری «رابطه آزادی اطلاعات با حریم خصوصی، حقوق اسلامی» سال نهم، شاره ۳۳، تابستان ۱۳۹۱، صص ۱۳۵-۱۶۰.
12. باقر انصاری «حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره ۶۶ زمستان ۱۳۸۳، ۱-۵۳.
13. محمد راسخ، فاطمه دومانلو «نانوفناوری و حریم خصوصی: نگاه اخلاقی و حقوقی» فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال یازدهم، شماره ۱ ۱۳۹۵، صص ۱۹-۲۸.
14. منصور رحمدل «حق انسان بر حریم خصوصی» مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، شماره ۷۰ زمستان ۱۳۸۴ صص ۱۱۹- ۱۴۶.
15. علی جعفری، محمدرضا رهبرپور «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه» پژوهش حقوق خصوصی، بهار ۱۳۹۶ شماره ۱۸، صص ۴۳-۷۴.
16. محمد راسخ، مهناز بیات کمیتکی «مفهوم مصلحت عمومی» تحقیقات حقوقی، شماره ۵۶، زمستان ۱۳۹۰، صص ۹۳-۱۱۹.
17. نگین وطن دوست «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی» پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ۱۳۸۹ (استاد راهنما حسن بادینی، استاد مشاور حسن جعفری تبار).
18. زهرا رضائیان، آزادی بیان؛ سفارش امام علی (ع)، 1391/08/30 https://article.tebyan.net/226666/آزادی-بیان-سفارش-امام-علی-علیه-السلام-
انگلیسی
پرونده های حقوقی
1. Plessy v. Ferguson, 163. U.S. 537 (1896).
2. Abrams v. United States, 250 U.S. 616 (1919).
3. Whitney v. California, 274 U.S. 357, 376 (1927).
4. United States v. Associated Press, 52 F.Supp. 362 (1943).
5. New York Times Co. v. Sullivan, 376 U.S. 254 (1964).
6. Curtis Pub. Co. v. Butts, 388 U.S. 130 (1967).
7. Rosenbloom v. Metromedia, Inc., 403 U.S. 29, (1971).
8. Gertz v. Robert Welch, Inc. 418 U.S. 323 (1974).
9. Contemporary Mission, Inc. v. New York Times Co., 842 F.2d 612 (2d Cir. 1988).
10. Wayment v. Clear Channel Broad., Inc., 116 P.3d 271 (2005).
11. Trump v. O'Brien, 422 N.J. Super. 540, 543, 29 A.3d 1090 (App. Div. 2011).
12. Clifford v. Trump, 339 F. Supp. 3d 915, 925 (C.D. Cal. 2018 ).
کتب و مقالات
1. Howard Zinn, A People’s History of the United States, Harper Perennial Modern Classics (2015).
2. John Goldberg Benjamin Charles Zipursky, The Oxford Introduction to U.S. Law Torts, Oxford (2010).
3. Dan B. Dobbs, Paul T. Hayden, Ellen M. Bublick, HORNBOOK ON TORTS, 2nd ed (2016).
4. Robert D. Sack, Sack on Defamation: Libel, Slander & Related Problems, Practising Law Institue, 5th ed. (2017).
5. Daniel E. Ho & Frederick Schauer "Testing the Marketplace of Ideas" 90 N.Y.U. L. Rev, 1166 (2015).
6. Robert D. Sack, "New York Times Co. v. Sullivan--50 Year Afterwords" 66 Ala. L. Rev. 273 (2014).
7. Joseph Blocher "Instittuions in the Markertplace of Ideas, 57" Duke L. Rev. 821 (2008).
8. Samuel D. Warren and Louis D. Brandeis "The Right to Privacy" Harvard law Review Vol. 4, No. 5 (Dec. 15, 1980).
9. William L. Prosser "Privacy" 48 California Law Review, 383 (1960).
10. Restatement (Second) of Torts § 652A (1977).
11. The Bluebook: A Uniform System of Citation, Columbia Law Review Ass’n et al. eds., 20th ed. (2015).
