دکترین «دست های پاک» در حقوق بین‌الملل و بررسی تطبیقی آن با «مشارکت زیان دیده در خسارت»
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2
دانش‌آموخته دکتری، حقوق بین‌الملل عمومی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
بر اساس دکترین «دست های پاک»، زیان دیده‌ای که به منظور جبران خسارت به دادگاه بین المللی مراجعه می کند باید پاک دست باشد. «پاکدستی مدعی» شباهت های متعددی با «مشارکت زیان دیده در خسارت» دارد که بر اساس آن، نقش زیان دیده در بروز خسارت به هنگام تعیین غرامت مورد توجه قرار می گیرد. فارغ از شباهت هایی که به لحاظ منشأ و مبنای وجودی آن ها قابل تصور است، هر دوی آنها به عنوان ادعاهایی از سوی خوانده نسبت به اقدامات ارتکابی خواهان مطرح می گردند و در مواردی که شخص دیگری غیر از زیان دیدۀ اصلی در جایگاه خواهان حاضر است نیز قابلیت اعمال دارند. تمایزهای میان آن ها نیز به طور مشخص در مرحلۀ اثرگذاری می باشد. بدین ترتیب که عدم پاکدستی مدعی می تواند در مرحلۀ رسیدگی صلاحیتی، موجب عدم قابلیت استماع دعوا شود، در حالی که «مشارکت زیان دیده در خسارت» به عنوان عاملی تأثیرگذار بر جبران خسارت در مرحلۀ رسیدگی ماهیتی قلمداد می شود. همچنین،- برخلاف دکترین «دست های پاک»- «مشارکت زیان دیده در خسارت» می تواند با اثرگذاری جزیی تنها سبب کاهش میزان غرامت گردد و بیاحتیاطی و بیمبالاتی خواهان را نیز شامل گردد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
بهمئی، محمدعلی، معینی، مینا. «محدودیت های اجراء موقت معاهده منشور انرژی در پرتو رأی داوری یوکاس علیه روسیه»، مجله حقوقی بین المللی، دوره 34، شماره 57، 1396.
رحیمی، حبیب اله و خیاطی گرگری، ماهدیس. «نقش زیان دیده در مسئولیت مدنی پلیس (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس)»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال 5، شماره ۱7، 1395.
زمانی، سیدقاسم و بذّار، وحید. « تأثیر تقصیر سرمایه گذار بر میزان خسارت قابل مطالبه از دولت میزبان با تأکید بر رویه داوری بین المللی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال 7، شماره 26، 1398.
شاهنوش فروشانی، محمدعبدالصالح. «تکلیف زیان دیده به کاهش خسارت ناشی از نقض قرارداد و تاثیر آن در میزان مسئولیت ناقض قرارداد»، مجله حقوقی دادگستری، سال 8، شماره 93، 1395.
فیوضی، رضا، مسئولیت بین المللی و نظریه حمایت سیاسی اتباع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
قاسمی، محسن. «دفاع «نامشروع بودن رفتار زیان دیده» در مسئولیت مدنی (بررسی تطبیقی در کامن لا، فقه امامیه و حقوق ایران»، مجله فقه و حقوق اسلامی، سال ۸، شماره ۱۵، 1396.
قربان نیا، ناصر، «آثار حقوقی ساخت دیوار حایل در سرزمین های اشغالی فلسطین»، مجله اندیشه تقریب، شماره 1، 1383.
قنبری جهرمی، محمدجعفر و منصور وصالی، محمود. «تأثیر رویه و رفتار سرمایه‌گذار در تعدیل خسارات ناشی از نقض استانداردهای حمایتی معاهدات سرمایه‌گذاری»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال 17، شماره 50، 1395.
کاظمی، محمود. «اثر فعل زیان دیده بر مسئولیت مدنی عامل زیان»، مجله دیدگاه های حقوق قضایی، شماره 57، 1391.
محبی، محسن و امینی، اعظم، «اصل انصاف و ظرفیت قاعده سازی آن در رویه دیوان بین المللی دادگستری»، مجله حقوقی بین المللی، شماره 51، 1393.
نقیبی، سیدابوالقاسم و شیروانی، خدیجه. «بررسی پذیرش خطر در حقوق انگلیس با قاعدۀ اقدام در فقه و حقوق ایران»، مجله حقوق مدنی، سال 6، شماره 1، 13۹۶.
Bassiouni, Cherif, “A Functional Approach to “General Principles of International Law”,” Michigan Journal of International Law, Vol. 11, Issue. 3, 1990.
Bjorklund, Andrea K. and Vanhonnaeker, Lukas, “Yukos: The Clean Hands Doctrine Revisited,” Diritti umani e diritto internazionale, Vol. 9, No. 2, 2015.
De Alba, Mariano, “Drawing the Line: Addressing Allegations of Unclean Hands in Investment Arbitration,” Revista de Direito Internacional, Brasília,, Vol. 12, No. 1, 2015.
Dumberry, Patrick, “State of Confusion: The Doctrine of ‘Clean Hands’ in Investment Arbitration After the Yukos Award,” The Journal of World Investment & Trade, Vol. 17, 2016.
Dumberry, Patrick and Dumas-Aubin, Gabrielle, “How to Impose Human Rights Obligations under Investment Treaties? Pragmatic Guidelines for the Amendment of BITs,” Yearbook on International Investment Law & Policy 2011-2012-edited by Karl P. Sauvant, Oxford University Press, 2013.
Dumberry, Patrick and Dumas-Aubin, Gabrielle, “The Doctrine of "Clean Hands" and the Inadmissibility of Claims by Investors Breaching International Human Rights Law,” Aligning Human Rights and Investment Protection-edited by Ursula Kriebaum, 2013.
Kaldunski, Marcin, “Principle of Clean Hands and Protection of Human Right in International Investment Arbitration,” Polish Review of International and European Law, Vol. 4, Issue. 2, 2015.
Kreindler, Richard, “Corruption in International Investment Arbitration: Jurisdiction and the Unclean Hands Doctrine,” Between East and West: Essays in Honour of Ulf Franke-edited by Kaj Hober, Annette Magnusson and Marie Öhrström, Juris Publishing, 2010.
Llamzon, Aloysius, “Yukos Universal Limited (Isle of Man) v The Russian Federation: The State of the ‘Unclean Hands’ Doctrine in International Investment Law: Yukos as both Omega and Alpha,” ICSID Review - Foreign Investment Law Journal, Vol. 30, Issue. 2, 2015.
Moloo, Rahim, “A Comment on the Clean Hands Doctrine in International Investment Law,” Inter Alia, Vol. 39, 2010.
Moloo, Rahim and Kachaturian, Alex, “The Compliance with the Law Requirement in International Investment Law,” Fordham International Law Journal, Vol. 34, Issue. 6, 2011.
Moutier-Lopet, Anais, “Contribution to the Injury,” The Law of International Responsibility-edited by James Crawford, Alain Pellet, and Simon Olleson, Oxford University Press, 2010.
Ripinsky, Sergey, “Assessing Damages in Investment Disputes Practice in Search of Perfect,” The Journal of World Investment and Trade, Vol. 10, No. 1, 2009.
Rousseau, Charles, Droit international public. Tome V. Les rapports conflictuels, Sirey (5th edn), 1983.
Schwebel, Stephen M, Justice in International Law: Further Selected Writings, Oxford University Press, 2011.
رحیمی، حبیب اله و خیاطی گرگری، ماهدیس. «نقش زیان دیده در مسئولیت مدنی پلیس (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس)»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال 5، شماره ۱7، 1395.
زمانی، سیدقاسم و بذّار، وحید. « تأثیر تقصیر سرمایه گذار بر میزان خسارت قابل مطالبه از دولت میزبان با تأکید بر رویه داوری بین المللی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال 7، شماره 26، 1398.
شاهنوش فروشانی، محمدعبدالصالح. «تکلیف زیان دیده به کاهش خسارت ناشی از نقض قرارداد و تاثیر آن در میزان مسئولیت ناقض قرارداد»، مجله حقوقی دادگستری، سال 8، شماره 93، 1395.
فیوضی، رضا، مسئولیت بین المللی و نظریه حمایت سیاسی اتباع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
قاسمی، محسن. «دفاع «نامشروع بودن رفتار زیان دیده» در مسئولیت مدنی (بررسی تطبیقی در کامن لا، فقه امامیه و حقوق ایران»، مجله فقه و حقوق اسلامی، سال ۸، شماره ۱۵، 1396.
قربان نیا، ناصر، «آثار حقوقی ساخت دیوار حایل در سرزمین های اشغالی فلسطین»، مجله اندیشه تقریب، شماره 1، 1383.
قنبری جهرمی، محمدجعفر و منصور وصالی، محمود. «تأثیر رویه و رفتار سرمایه‌گذار در تعدیل خسارات ناشی از نقض استانداردهای حمایتی معاهدات سرمایه‌گذاری»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال 17، شماره 50، 1395.
کاظمی، محمود. «اثر فعل زیان دیده بر مسئولیت مدنی عامل زیان»، مجله دیدگاه های حقوق قضایی، شماره 57، 1391.
محبی، محسن و امینی، اعظم، «اصل انصاف و ظرفیت قاعده سازی آن در رویه دیوان بین المللی دادگستری»، مجله حقوقی بین المللی، شماره 51، 1393.
نقیبی، سیدابوالقاسم و شیروانی، خدیجه. «بررسی پذیرش خطر در حقوق انگلیس با قاعدۀ اقدام در فقه و حقوق ایران»، مجله حقوق مدنی، سال 6، شماره 1، 13۹۶.
Bassiouni, Cherif, “A Functional Approach to “General Principles of International Law”,” Michigan Journal of International Law, Vol. 11, Issue. 3, 1990.
Bjorklund, Andrea K. and Vanhonnaeker, Lukas, “Yukos: The Clean Hands Doctrine Revisited,” Diritti umani e diritto internazionale, Vol. 9, No. 2, 2015.
De Alba, Mariano, “Drawing the Line: Addressing Allegations of Unclean Hands in Investment Arbitration,” Revista de Direito Internacional, Brasília,, Vol. 12, No. 1, 2015.
Dumberry, Patrick, “State of Confusion: The Doctrine of ‘Clean Hands’ in Investment Arbitration After the Yukos Award,” The Journal of World Investment & Trade, Vol. 17, 2016.
Dumberry, Patrick and Dumas-Aubin, Gabrielle, “How to Impose Human Rights Obligations under Investment Treaties? Pragmatic Guidelines for the Amendment of BITs,” Yearbook on International Investment Law & Policy 2011-2012-edited by Karl P. Sauvant, Oxford University Press, 2013.
Dumberry, Patrick and Dumas-Aubin, Gabrielle, “The Doctrine of "Clean Hands" and the Inadmissibility of Claims by Investors Breaching International Human Rights Law,” Aligning Human Rights and Investment Protection-edited by Ursula Kriebaum, 2013.
Kaldunski, Marcin, “Principle of Clean Hands and Protection of Human Right in International Investment Arbitration,” Polish Review of International and European Law, Vol. 4, Issue. 2, 2015.
Kreindler, Richard, “Corruption in International Investment Arbitration: Jurisdiction and the Unclean Hands Doctrine,” Between East and West: Essays in Honour of Ulf Franke-edited by Kaj Hober, Annette Magnusson and Marie Öhrström, Juris Publishing, 2010.
Llamzon, Aloysius, “Yukos Universal Limited (Isle of Man) v The Russian Federation: The State of the ‘Unclean Hands’ Doctrine in International Investment Law: Yukos as both Omega and Alpha,” ICSID Review - Foreign Investment Law Journal, Vol. 30, Issue. 2, 2015.
Moloo, Rahim, “A Comment on the Clean Hands Doctrine in International Investment Law,” Inter Alia, Vol. 39, 2010.
Moloo, Rahim and Kachaturian, Alex, “The Compliance with the Law Requirement in International Investment Law,” Fordham International Law Journal, Vol. 34, Issue. 6, 2011.
Moutier-Lopet, Anais, “Contribution to the Injury,” The Law of International Responsibility-edited by James Crawford, Alain Pellet, and Simon Olleson, Oxford University Press, 2010.
Ripinsky, Sergey, “Assessing Damages in Investment Disputes Practice in Search of Perfect,” The Journal of World Investment and Trade, Vol. 10, No. 1, 2009.
Rousseau, Charles, Droit international public. Tome V. Les rapports conflictuels, Sirey (5th edn), 1983.
Schwebel, Stephen M, Justice in International Law: Further Selected Writings, Oxford University Press, 2011.
