حمایت از صنایع دستی در نظام حقوق مالکیت فکری ایران؛ با لحاظ مقررات موافقتنامه جنبه‌های تجاری حقوق مالکیت فکری سازمان تجارت جهانی (تریپس)
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی موسسه عالی آموزش وپژوهش مدیریت وبرنامه ریزی، تهران، ایران
2
استاد گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
مقاله حاضر به بررسی نظام حقوق مالکیت فکری ایران درخصوص صنایع دستی، با تأکید بر مقررات موافقتنامه جنبه‌های تجاری حقوق مالکیت فکری سازمان تجارت جهانی (تریپس) پرداخته است. صنایع دستی به عنوان موضوعی که میتواند مشمول حمایت نظام حقوق مالکیت فکری باشد تاکنون چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از طرفی این نوع آثار هنری درسطح جهانی هم ازلحاظ مالکیت فکری و هم ازنظر تجاری اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. سؤال اساسی که دراین مقاله مطرح و مورد بررسی قرار گرفته این است که رویکرد نظام حقوق مالکیت فکری ایران و توافقنامه تریپس نسبت به صنایع دستی چیست و چگونه میتواند به حمایت مؤثر از این آثار بپردازد؟
یافته‌های مقاله حاکی از آن است که صنایع دستی از مصادیق هنرهای تجسمی بوده و در نظام حقوقی ایران و توافقنامه تریپس و سایر اسناد بین‌المللی رویکرد یکسانی در خصوص آنها وجود ندارد. حقوق ایران میتواند در نظام های حق مؤلف (کپی رایت) و یا طرح صنعتی، نشانه جغرافیایی و علامت تجاری مورد حمایت قرار گیرد. در توافقنامه تریپس نحوه حمایت بهصورت کلی و بیشتر به جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری پرداخته شده و درخصوص حقوق ادبی هنری به کنوانسیون برن ارجاع داده است.
یافته‌های مقاله حاکی از آن است که صنایع دستی از مصادیق هنرهای تجسمی بوده و در نظام حقوقی ایران و توافقنامه تریپس و سایر اسناد بین‌المللی رویکرد یکسانی در خصوص آنها وجود ندارد. حقوق ایران میتواند در نظام های حق مؤلف (کپی رایت) و یا طرح صنعتی، نشانه جغرافیایی و علامت تجاری مورد حمایت قرار گیرد. در توافقنامه تریپس نحوه حمایت بهصورت کلی و بیشتر به جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری پرداخته شده و درخصوص حقوق ادبی هنری به کنوانسیون برن ارجاع داده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
الف) فارسی
1) کتاب ها
1. آشنائی با قواعد سازمان جهانی تجارت (88 پرسش و پاسخ)، اثر مرکز تجارت بین‌المللی (وابسته به سازمان جهانی تجارت و آنکتاد)، ترجمه گروه کارشناسان مذاکرات تجاری در نمایندگی تام الاختیار تجاری جمهوری اسلامی ایران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، دی ماه 1381.
2. آیتی، حمید، حقوق آفرینش های فکری، نشر حقوقدان، چاپ یکم، 1375.
3. امامی، اسداالله ، حقوق مالکیت معنوی، جلد یکم،نشر میزان، تهران، چاپ یکم،1376.
4. حمایت حقوقی بین‌المللی از طرح‌ها و نقش ها و سایر ویژگی های فرش دستباف ایرانی در مقابل تقلید خارجیان، مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، 1385.
5. زرکلام، ستار، حقوق مالکیت ادبی و هنری، انتشارات سمت، چاپ یکم ، 1387.
6. کلمبه، کلود، اصول بنیادین حقوق مؤلف و حقوق مجاور در جهان، ترجمه علیرضا وادقانی، نشر میزان، چاپ یکم، 1385.
7. موسوی، لیلا ، نمایی بر صنایع دستی استان مرکزی، تهران، نشر زرین و سیمین،1386.
2) مقاله ها
8. اورلئان، یوناسکو ،«حقوق مؤلف رادیو و تلویزیون»، ترجمه ی محسن فرشاد، موسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران،شماره2، پاییز و زمستان 1355 .
9. وادقانی، علیرضا، «تأملی در آثار مشترک و جمعی در حقوق مالکیت فکری»، مطالعات حقوق خصوصی (حقوق) ، تابستان 1387 , دوره 38 , شماره 2 ; ص 325 - 338 .
10. سلیمانی، حسن، «نظام حقوق بین‌المللی مالکیت فکری و حمایت از صنایع دستی»، نشریه پژوهش حقوق عمومی ، شماره 26، بهار و تابستان 88 .ص243 -260.
3) پایان نامه ها
11. نجما خوشرو،حمایت حقوقی از صنایع دستی با تاکید بر نشانه های مبدا جغرافیایی ،پایان نامه ارشد،دانشگاه تهران،1386
12. رحمانی خلیلی ،عبدالحمید ، بررسی حقوق مالکیت معنوی در صنایع دستی، پایان نامه ارشد، 1381.
4) قوانین
13. قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب 7/8/1386.
14. قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، مصوب 11/10/1348 مجلس شورای ملی.
15. قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی 7/11/1383.
ب) انگلیسی
1) کتاب ها
16. Bainbridge, D. (1999) Intellectual Property, 4th end; London: Clays Ltd.
17. Farley, Christine height, Protecting Folklore: Is Intellectual Property The Answer, Connecticut Law Review,1997, Vol.30
18. kamina,Pascal, Film Copyright in the European :union:, First Ed, Cambridge, up, 2002 , pp 134 - 135
19. Lionel Bentley and Brad Sherman, intellectual property law, Oxford University Press, Nov 15, 2008, p 74 & 75.
20. Marketing Crafts and Visual Arts: The Role of Intellectual Property: A practical guide Geneva: ITC/WIPO, 2003. xiii, p 135 .
21. Spelt, L.J., and Grayson, A.S (2000) “Is that you’re Final Answer? Are Insureds Entitled to Insurance Coverage for Trademark Infringement?” Hamline Law Review 23.
22. Paul Goldstein, International copyright Principles Laws and Practice, Oxford university press, (2001), p161.
23. WIPO (1998.99), Intellectual Property Needs and Expectation of Traditional Knowledge Holder, Report, 1998.99
2) مقاله
24. Downs, D.R. (2000) “How intellectual Property Could be a Tool to Protect Traditional Knowledge”, Columbia Journal of Environmental Law 25
3) سایت ها
25. http://www.wipo.int
26. https://www.wipo.int/directory/en/details.jsp?country_code=IR
27. tps://www.wto.org
1) کتاب ها
1. آشنائی با قواعد سازمان جهانی تجارت (88 پرسش و پاسخ)، اثر مرکز تجارت بین‌المللی (وابسته به سازمان جهانی تجارت و آنکتاد)، ترجمه گروه کارشناسان مذاکرات تجاری در نمایندگی تام الاختیار تجاری جمهوری اسلامی ایران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، دی ماه 1381.
2. آیتی، حمید، حقوق آفرینش های فکری، نشر حقوقدان، چاپ یکم، 1375.
3. امامی، اسداالله ، حقوق مالکیت معنوی، جلد یکم،نشر میزان، تهران، چاپ یکم،1376.
4. حمایت حقوقی بین‌المللی از طرح‌ها و نقش ها و سایر ویژگی های فرش دستباف ایرانی در مقابل تقلید خارجیان، مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، 1385.
5. زرکلام، ستار، حقوق مالکیت ادبی و هنری، انتشارات سمت، چاپ یکم ، 1387.
6. کلمبه، کلود، اصول بنیادین حقوق مؤلف و حقوق مجاور در جهان، ترجمه علیرضا وادقانی، نشر میزان، چاپ یکم، 1385.
7. موسوی، لیلا ، نمایی بر صنایع دستی استان مرکزی، تهران، نشر زرین و سیمین،1386.
2) مقاله ها
8. اورلئان، یوناسکو ،«حقوق مؤلف رادیو و تلویزیون»، ترجمه ی محسن فرشاد، موسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران،شماره2، پاییز و زمستان 1355 .
9. وادقانی، علیرضا، «تأملی در آثار مشترک و جمعی در حقوق مالکیت فکری»، مطالعات حقوق خصوصی (حقوق) ، تابستان 1387 , دوره 38 , شماره 2 ; ص 325 - 338 .
10. سلیمانی، حسن، «نظام حقوق بین‌المللی مالکیت فکری و حمایت از صنایع دستی»، نشریه پژوهش حقوق عمومی ، شماره 26، بهار و تابستان 88 .ص243 -260.
3) پایان نامه ها
11. نجما خوشرو،حمایت حقوقی از صنایع دستی با تاکید بر نشانه های مبدا جغرافیایی ،پایان نامه ارشد،دانشگاه تهران،1386
12. رحمانی خلیلی ،عبدالحمید ، بررسی حقوق مالکیت معنوی در صنایع دستی، پایان نامه ارشد، 1381.
4) قوانین
13. قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب 7/8/1386.
14. قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، مصوب 11/10/1348 مجلس شورای ملی.
15. قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی 7/11/1383.
ب) انگلیسی
1) کتاب ها
16. Bainbridge, D. (1999) Intellectual Property, 4th end; London: Clays Ltd.
17. Farley, Christine height, Protecting Folklore: Is Intellectual Property The Answer, Connecticut Law Review,1997, Vol.30
18. kamina,Pascal, Film Copyright in the European :union:, First Ed, Cambridge, up, 2002 , pp 134 - 135
19. Lionel Bentley and Brad Sherman, intellectual property law, Oxford University Press, Nov 15, 2008, p 74 & 75.
20. Marketing Crafts and Visual Arts: The Role of Intellectual Property: A practical guide Geneva: ITC/WIPO, 2003. xiii, p 135 .
21. Spelt, L.J., and Grayson, A.S (2000) “Is that you’re Final Answer? Are Insureds Entitled to Insurance Coverage for Trademark Infringement?” Hamline Law Review 23.
22. Paul Goldstein, International copyright Principles Laws and Practice, Oxford university press, (2001), p161.
23. WIPO (1998.99), Intellectual Property Needs and Expectation of Traditional Knowledge Holder, Report, 1998.99
2) مقاله
24. Downs, D.R. (2000) “How intellectual Property Could be a Tool to Protect Traditional Knowledge”, Columbia Journal of Environmental Law 25
3) سایت ها
25. http://www.wipo.int
26. https://www.wipo.int/directory/en/details.jsp?country_code=IR
27. tps://www.wto.org
