مسئولیت طرف قرارداد نسبت به ضرر اقتصادی محض وارده به اشخاص ثالث با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 دانشیار حقوق خصوصی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 دانشیار حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
نقض یک تعهد قراردادی نه تنها می­تواند سبب ورود ضرر به متعهدله گردد بلکه می­تواند سبب ورود ضرر به اشخاص ثالث شود. ضررهای ناشی از نقض تعهدات قراردادی، عمدتا ضررهای مادی یا معنوی هستند که طرف قرارداد در چهارچوب مسئولیت مدنی قراردادی و ثالث در قلمرو مسئولیت مدنی غیرقرردادی، می­تواند مطالبه کند. امروزه قسم دیگری، تحت عنوان ضرر اقتصادی محض، مطرح شده که به ­معنای ضرری فاقد منشا مادی(مال یا بدن) بوده و ممکن است به­جهت نقض تعهد قراردادی به صورت عمدی یا سهل­انگارانه توسط متعهد، به ثالث یا طرف قرارداد وارد شود. در این نوع ضرر، مسئولیت متعهد در مقابل متعهدله کمتر مورد تردید است اما در مورد مسئولیت متعهد در مقابل ثالث در رژیم­های حقوقی بحث است. در حقوق انگلیس، پذیرش مسئولیت طرف قرارداد در مقابل ثالث، جنبه استثنایی دارد و در حقوق ایران، قاعده کلی که به ثالث اجازه دهد به­علت نقض قرارداد علیه متعهد قراردادی اقامه دعوا نماید، پیش­بینی نشده، لیکن وظیفه کلی متعهد قراردادی در اعمال مراقبت نسبت به ثالث، به کمک اصل قابل استناد بودن قرارداد و نیز، قواعد عمومی مسئولیت مدنی ، حامی حقوق زیاندیده است و به­نظر می­رسد به­رغم فقد نص صریح، طرح آن، دور از ذهن نیست که در این مقاله با الهام از مقررات حقوق انگلیس به­صورت تطبیقی طرح خواهد شد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. شعاریان، ابراهیم و ترابی، ابراهیم، حقوق تعهدات، چ 1، موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، تهران، 1393.
2. بابایی، ایرج، «نقد اصل قابلیت جبران کلیه خسارات در حقوق مسئولیت مدنی ایران»، پژوهش حقوق و سیاست، دوره7، 1384.
3. بابایی، ایرج، حقوق مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد، چ 2، تهران، نشر میزان، 1397.
4. بهرامی احمدی، حمید، «آیا قاعده لاضرر بر احکام عدمی حکومت دارد؟(آیا قاعده لاضرر اثبات حکم می‌کند؟)»، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، دوره 10، 1388.
5. بهرامی احمدی، حمید، ضمان قهری مسئولیت مدنی:با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی، چ 2، تهران، انشارات دانشگاه امام صادق، 1393.
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دوره حقوق مدنی حقوق تعهدات، چ 2، تهران، گنج دانش، 1369.
7. جعفری، جمیله؛ مهدوی، سیدمحمد هادی، «بررسی فقهی ضمان از دست رفتن فرصت»، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، دوره 11، 1394.
8. داراب‌پور، مهراب، حقوق مدنی(4) مسئولیت های خارج از قرارداد، چ 3، تهران، انتشارات مجد، 1396.
9. زمانی، مجتبی؛ طاهری، سهیل؛ پیروزی، پژمان؛ مظلوم رهنی، علیرضا، «نگرش انتقادی به مفهوم ضرر غیرمستقیم»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره50، 1399.
10. صفایی، سید حسین،؛ رحیمی، حبیب الله، مسئولیت مدنی(الزامات خارج از قرارداد)، چ 13، تهران، انتشارات سمت، 1399.
11. کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، چ 12، تهران، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
12. کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی مسئولیت مدنی، چ 6، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1390.
13. یزدانیان، علیرضا، حقوق مدنی قلمرو مسئولیت مدنی، چ 1، تهران، انتشارات آریان، 1379.
14. یزدانیان، علیرضا، حقوق مدنی حقوق تعهدات، قواعد عمومی مسئولیت مدنی با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، ج 1، چ 1، تهران، نشر میزان، 1395.
6-2. منابع لاتین
15. Burrows, A; (2016), A restatement of the English Law of Contract, Oxford University Press.
16. Bussani, M., Palmer, V. V., & Parisi, F. (2003). Liability for pure financial loss in Europe: An economic restatement. Am. J. Comp. L., 51, 113.
17. Cooke, John (2009). Law of Tort,9th ed., London, Pearson Education Limited.
18. Dari-Mattiacci, G., & Schäfer, H. B. (2007). The core of pure economic loss. International Review of Law and Economics, 27(1), 8-28.
19. Gergen, M. P. (2006). The ambit of negligence liability for pure economic loss. Ariz. L. Rev., 48, 749
20. Harpwood, V. H. (2009). Modern Tort Law. 7thed. Routledge.
21. Hogg, K. M. (1994). Negligence and Economic Loss in England, Australia, Canada and New Zealand. International & Comparative Law Quarterly, 43(1), 116-141.
22. Ott, C., & Schäfer, H. B. (2004). The economic analysis of civil law. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
23. Parisi, F., Palmer, V. V., & Bussani, M. (2007). The comparative law and economics of pure economic loss. International Review of Law and Economics, 27(1), 29-48
24. Peel, E., & Treitel, G. H. (2015). The law of contract. London: Sweet & Maxwell.
25. Peel, Edwin; (2020), The Law of Contract: 15thed, Sweet & Maxwell.
26. Van Boom, W. H. (2004). Pure Economic Loss-A Comparative Perspective.