تأملی بر وضعیت عقد معلق در حقوق ایران و فرانسه
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2
دانشیار حقوق خصوصی دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
یکی از مباحث مطروحه در حوزه قواعد عمومی تعهدات، تحلیل و بررسی اقسام عقود است. عقد معلق به عنوان قسمی از عقود، یکی از این مباحثی است که تحلیل و بررسی ماهیت و آثار آن، محل بحث و اختلاف بسیاری در میان فقها و حقوقدانان بوده است و در قانون مدنی، اختصاص یک ماده و در فقه اعتقاد بر بطلان عقد معلق، یا اختلاف نظر در مورد آن، سبب ابهام در آثار و احکام تعلیق در حقوق ایران شده است. چنانچه هیچ قاعده کلی در مورد وضعیت قرارداد معلق و آثار و احکام آن در قانون مدنی وجود ندارد. در حالی که در حقوق فرانسه موادی از قانون مدنی به این نهاد حقوقی اختصاص داده شده است. همچنانکه دکترین و رویه قضایی نیز در تکمیل مقررات مربوط به آثار و احکام آن تلاش هایی انجام داده اند. بر این اساس، پژوهش پیش‌رو، با نگاهی تطبیقی به موضع فقه و حقوق فرانسه، سعی در تبیین وضعیت عقد معلق در حقوق ایران دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
1- افضلی قادری، فریبا، «بررسی احکام و آثار عقد معلق در فقه و حقوق موضوعه»، مجله فقه و حقوق خانواده، شماره 37 و 38، 1384.
2- امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، ج1، تهران، انتشارات اسلامیه، 1389.
3- ایزدی فرد، علی اکبر؛ ابهری، حمید؛ هاشمی، جواد، «اثر عقد معلق پیش از تحقق معلق‌علیه»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 24، 1390.
4- بروجردی، عبده، حقوق مدنی، نشر محمد علی علمی، 1329.
5- بهرامی احمدی، حمید، حقوق مدنی ۳، تهران، نشر میزان، 1394.
6- پیرهادی، محمدرضا، «عقد احتمالی با تأکید بر بیع احتمالی»، مجله تحقیقات حقوقی آزاد، شماره 5، 6 و 7، 1389-1388.
7- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط ترمینولوژی حقوق،چ1، تهران، نشر گنج دانش، 1378.
8- خوئینی، غفور، بررسی تطبیقی حقوق تعهدات،چ2، تهران، نشر فرهنگ صبا، 1386.
9- درویش‌پوریان، ام‌البنین؛ اسدی‌کوهباد، هرمز، «بررسی تطبیقی حق تعلیق در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مصوب 1980»، دومین کنفرانس‌های علوم انسانی اسلامی، 1396.
10- شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، چ 3، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.
11- شیروی، عبدالحسین، حقوق قراردادها، انعقاد، آثار و انحلال،تهران، انتشارات سمت، 1394.
12- صفایی، حسین، قواعد عمومی قراردادها، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج2، چ 11،تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1389.
13- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج 1، تهران، وزارت فرهنگ وارشاد، 1380.
14- عسکری، حکمت الله، «توافق قراردادی فروشنده و خریدار در مورد زمان انتقال مالکیت مبیع در حقوق ایران و انگلیس»، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1388.
15- علی آبادی، علی، «عقد معلق در قانون مدنی و اثر تعلیق به شرایط صحت عقد»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال ششم، شماره 11، 1393.
16- فاضل موحدی لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، قم،انتشارات فیضیه قم، 1379.
17- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات، تهران، نشر میزان، 1392.
18- کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی قرارداد-ایقاع، آثار برگزیده حقوقی 3، دوره مقدماتی حقوق مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1393.
19- کاتوزیان، ناصر، تحولات حقوق خصوصی، تعلیق در تعهدات، چ 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1381.
20- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1389.
21- گرجی، ابوالقاسم، «تعهدات ناشی از قرارداد در حقوق اسلامی»، نشریه مؤسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، 1355.
22- محقق داماد، مصطفی؛ قنواتی، جلیل، وحدتی شبیری، حسن، عبدی پور، ابراهیم؛ حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج 1،چ2، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، 1394.
23- محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1391.
24- یزدانیان، علیرضا، «بررسی تطبیقی آثار تعلیق در تشکیل و انحلال تعهدات در حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، مقالات موضوعی، دوره 40، شماره 101، 1389.
25- یزدانیان، علیرضا، شراعی، الهام، عباسیان، رضا؛ مهدوی، محمدهادی، «پایان واقعی و حکمی قراردادهای معلق با نگاهی به حقوق فرانسه»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره 10، شماره 1، 1397.
26- یزدانیان، علیرضا، درس‌هایی از حقوق مدنی تطبیقی: مطالعات تطبیقی در حقوق تعهدات، چ 2،تهران، نشر میزان، 1396.
1- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب دارالصادر، 1414.
2- الزحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و أدلته، ج 11، چ 4، بیروت، دارالفکر، دمشق همراه دارالفکر المعاصر، 1418.
3- انصاری، مرتضی، مکاسب، ج 1 و 2، نجف، انتشارات جامعه النجف الدینیه، 1392.
4- بجنوردی، محمدبن حسن موسوی، القواعد الفقهیه، ج 2، چ 3، تهران، مؤسسۀ عروج، 1401.
5- حسینی روحانی، محمد، منهاج الفقاهه، قم، انوارالمهدی، 1418.
6- سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون‌المدنی‌الجدید، ج 3، چ3، بیروت، لبنان، منشورات الحلبی الحقوقیه، 1993.
7- مراغی، عبد الفتاح بن علی، عناوین، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1417.
1- Atiyah, Patrick & John Adams, The Sale of Goods, 11th ed, Pearson Longman, 2005.
2- Beatson,Sir Jack, Burrows,Andrew, Cartwright,John, Anson`s Law of Contract, 29th edition, Oxford-UK: Oxford University Press, 2010.
3- Chitty, Joseph, Chitty on Contract, 29th ed, Sweet & Maxwell, 2004.
4- Flor (Jacques) Aubert (Jean-Luc) Flour (Yvonne) Savaux (Eric), Droit civil.Les obligations. sirey. Dalloz.4é. éd, 2006.
5- Furmston, M. P, Cheshire, Fifoot, and Furmston's Law of Contract, Oxford University Press, 2012.
6- Kuchhal, M.C, Business Law,Third Revised Edition,University Of Delhi,Delhi, Vikas Publishing House Pvt Ltd, 1999.
7- Légier. Gérard, Droit Civil. Les Obligations. 17é. éd.Dalloz, 2001.
8- Mazeaud. Henri،Leon،Jean, Leçons de Droit Civil. Obligations. T2. 6é. éd. Monntchrestien, 1978.
9- Nicholas, barry, French law of contract, Clarendon Press, 2010.
10- Oxford Dictionary, OxfordUniversity Press, Fifth Edition, 2001.
11- Smith and tohmas, A case book on the contract, sweet and Maxwell, 2002.
12- Starck, Boris, Droit, civil, Obligation. 1é. éd. Librairie techniques, 1972.
13- Terré (Francois) Simler (Philippe) Lequette ،Yves. Droit Civil. Les Obligations. 9é. éd. Dalloz, 2005.
14- Toulet. Valerie. Droit Civil, Les obligations, Editions paradigme.1é.éd, 2005.
15- Treitel, GH, The law of contract, sweet and Maxwell, 2005.
2- امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، ج1، تهران، انتشارات اسلامیه، 1389.
3- ایزدی فرد، علی اکبر؛ ابهری، حمید؛ هاشمی، جواد، «اثر عقد معلق پیش از تحقق معلق‌علیه»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 24، 1390.
4- بروجردی، عبده، حقوق مدنی، نشر محمد علی علمی، 1329.
5- بهرامی احمدی، حمید، حقوق مدنی ۳، تهران، نشر میزان، 1394.
6- پیرهادی، محمدرضا، «عقد احتمالی با تأکید بر بیع احتمالی»، مجله تحقیقات حقوقی آزاد، شماره 5، 6 و 7، 1389-1388.
7- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط ترمینولوژی حقوق،چ1، تهران، نشر گنج دانش، 1378.
8- خوئینی، غفور، بررسی تطبیقی حقوق تعهدات،چ2، تهران، نشر فرهنگ صبا، 1386.
9- درویش‌پوریان، ام‌البنین؛ اسدی‌کوهباد، هرمز، «بررسی تطبیقی حق تعلیق در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مصوب 1980»، دومین کنفرانس‌های علوم انسانی اسلامی، 1396.
10- شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، چ 3، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.
11- شیروی، عبدالحسین، حقوق قراردادها، انعقاد، آثار و انحلال،تهران، انتشارات سمت، 1394.
12- صفایی، حسین، قواعد عمومی قراردادها، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج2، چ 11،تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1389.
13- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج 1، تهران، وزارت فرهنگ وارشاد، 1380.
14- عسکری، حکمت الله، «توافق قراردادی فروشنده و خریدار در مورد زمان انتقال مالکیت مبیع در حقوق ایران و انگلیس»، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1388.
15- علی آبادی، علی، «عقد معلق در قانون مدنی و اثر تعلیق به شرایط صحت عقد»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال ششم، شماره 11، 1393.
16- فاضل موحدی لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، قم،انتشارات فیضیه قم، 1379.
17- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات، تهران، نشر میزان، 1392.
18- کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی قرارداد-ایقاع، آثار برگزیده حقوقی 3، دوره مقدماتی حقوق مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1393.
19- کاتوزیان، ناصر، تحولات حقوق خصوصی، تعلیق در تعهدات، چ 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1381.
20- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1389.
21- گرجی، ابوالقاسم، «تعهدات ناشی از قرارداد در حقوق اسلامی»، نشریه مؤسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، 1355.
22- محقق داماد، مصطفی؛ قنواتی، جلیل، وحدتی شبیری، حسن، عبدی پور، ابراهیم؛ حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج 1،چ2، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، 1394.
23- محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1391.
24- یزدانیان، علیرضا، «بررسی تطبیقی آثار تعلیق در تشکیل و انحلال تعهدات در حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، مقالات موضوعی، دوره 40، شماره 101، 1389.
25- یزدانیان، علیرضا، شراعی، الهام، عباسیان، رضا؛ مهدوی، محمدهادی، «پایان واقعی و حکمی قراردادهای معلق با نگاهی به حقوق فرانسه»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره 10، شماره 1، 1397.
26- یزدانیان، علیرضا، درس‌هایی از حقوق مدنی تطبیقی: مطالعات تطبیقی در حقوق تعهدات، چ 2،تهران، نشر میزان، 1396.
1- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب دارالصادر، 1414.
2- الزحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و أدلته، ج 11، چ 4، بیروت، دارالفکر، دمشق همراه دارالفکر المعاصر، 1418.
3- انصاری، مرتضی، مکاسب، ج 1 و 2، نجف، انتشارات جامعه النجف الدینیه، 1392.
4- بجنوردی، محمدبن حسن موسوی، القواعد الفقهیه، ج 2، چ 3، تهران، مؤسسۀ عروج، 1401.
5- حسینی روحانی، محمد، منهاج الفقاهه، قم، انوارالمهدی، 1418.
6- سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون‌المدنی‌الجدید، ج 3، چ3، بیروت، لبنان، منشورات الحلبی الحقوقیه، 1993.
7- مراغی، عبد الفتاح بن علی، عناوین، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1417.
1- Atiyah, Patrick & John Adams, The Sale of Goods, 11th ed, Pearson Longman, 2005.
2- Beatson,Sir Jack, Burrows,Andrew, Cartwright,John, Anson`s Law of Contract, 29th edition, Oxford-UK: Oxford University Press, 2010.
3- Chitty, Joseph, Chitty on Contract, 29th ed, Sweet & Maxwell, 2004.
4- Flor (Jacques) Aubert (Jean-Luc) Flour (Yvonne) Savaux (Eric), Droit civil.Les obligations. sirey. Dalloz.4é. éd, 2006.
5- Furmston, M. P, Cheshire, Fifoot, and Furmston's Law of Contract, Oxford University Press, 2012.
6- Kuchhal, M.C, Business Law,Third Revised Edition,University Of Delhi,Delhi, Vikas Publishing House Pvt Ltd, 1999.
7- Légier. Gérard, Droit Civil. Les Obligations. 17é. éd.Dalloz, 2001.
8- Mazeaud. Henri،Leon،Jean, Leçons de Droit Civil. Obligations. T2. 6é. éd. Monntchrestien, 1978.
9- Nicholas, barry, French law of contract, Clarendon Press, 2010.
10- Oxford Dictionary, OxfordUniversity Press, Fifth Edition, 2001.
11- Smith and tohmas, A case book on the contract, sweet and Maxwell, 2002.
12- Starck, Boris, Droit, civil, Obligation. 1é. éd. Librairie techniques, 1972.
13- Terré (Francois) Simler (Philippe) Lequette ،Yves. Droit Civil. Les Obligations. 9é. éd. Dalloz, 2005.
14- Toulet. Valerie. Droit Civil, Les obligations, Editions paradigme.1é.éd, 2005.
15- Treitel, GH, The law of contract, sweet and Maxwell, 2005.
