مطالعه تطبیقی اثر احراز حسن نیت در میزان مسئولیت پزشک باتاکید بر فقه و حقوق فرانسه
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
استادیار حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه خاتم، تهران، ایران
چکیده
قداست حرفه پزشکی در جامعه ما هم ریشه در تعالیم دینی دارد و هم در فرهنگ غنی ایرانی. به همین جهت در فقه اسلامی موضوع طب و طبابت بصورت باب جداگانه ای مورد بحث های فنی و حقوقی مبسوطی قرار گرفته است . از طرفی اصل حسن‌نیت و اعتماد متقابل در روابط پزشک و بیمار اقتضا می کند که دو طرف، با احترام به پیمان خویش، از اجرای تعهد بدون عذر موجه سرپیچی نکنند .سوال اصلی این است که احراز حسن نیت تا چه حدی بر میزان مسئولیت پزشک خاطی موثر است؟ در این مقاله با مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی فرانسه و منابع فقهی، ضمن بررسی نظریات مربوط به رابطه مسئولیت پزشک و قصد احسان و حسن نیت، این نتیجه حاصل شده که وجود حسن نیت، هم از لحاظ اثباتی در احراز تقصیر موثر است و هم عاملی در جهت تخفیف میزان خسارت قابل جبران محسوب می شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
1-ادوارد براون، تاریخ طب اسلامی. ترجمه مسعود رجب نیا، چاپ پنجم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1371،
2- اردبیلی، محمد علی، (1386)، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ شانزدهم، نشر میزان.
3-امامی سیدحسن ، حقوق مدنی. انتشارات اسلامیه، چاپ پانزدهم، 1374، ج(4) .
4- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش و ابن سینا، تهران، چاپ اول، 1346
5- حسینی نژاد ، حسینقلی ، مسئولیت مدنی. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، 1370،
6- دی جی اسکیج، حقوق، اخلاق، پزشکی. ترجمه: بهرام مشایخی و … انتشارات پایا، چاپ اول1377،
7- سیبریل الگود – تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه باهر فرقانی، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1356،
8- صفایی سیدحسین ، حقوق مدنی (تعهدات و قراردادها) مؤسسه عالی حسابداری تهران، 1351.
9-عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات جاویدان، چاپ یازدهم، 1353
10- قاسم زاده سیدمرتضی ، مبانی مسئولیت مدنی. نشر دادگستری، چاپ اول بهار 1378.
11- کاتوزیان، ناصر، (1376)، دوره قواعد عمومی قراردادها، چاپ دوّم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
12- ----------------، حقوق مدنی الزمات خارج از قرارداد. (ضمان قهری) دانشگاه تهران، چا پ اول. 1374.
13- ----------------، وقایع حقوقی، چاپ اول، نشر یلدا 1371،
14- کروزون، ال.بی، (1384)، فرهنگ حقوقی، قدیر گلکاریان و دیگران، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشیار.
15- کلارکسون، سی.ام. وی، (1374)، تحلیل مبانی حقوق جزا، حسین میر محمد صادقی، چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.
16- گودرزی، فرامرز ، پزشکی قانونی، انتشارات آنیشتاین، چاپ اول سال 1377، جلد(1) .
17- لینن گیورس، حقوق بیماران در کشورهای اروپایی. مترجم: باقر لاریجانی، چاپ اول بهار 1374، ناشر: مؤسسه فرهنگی الحوراء.
18 - محقق داماد،سید مصطفی، حقوق قراردادها در فقه امامیه، سازمان سمت،1380
19- -------------------، قواعد فقه: بخش مدنی (2)، تهران: نشر سمت، چاپ یازدهم.1387
20- -------------------، فقه پزشکی،انتشارات حقوقی، چ دوم، تهران 1391
21- میشل لوراسا، مسئولیت مدنی. ترجمه: دکتر محمد اشتری، چاپ اول، زمستان 1375،
22- نجم آبادی، محمود ، تاریخ طب در ایران، ص 33، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، مهر ماه 1366.
ب)مقالات
23- باهنر، حسین، (1387)، تاثیر قرابت بر مسئولیت کیفری، تعالی حقوق، شماره28/27، سال سوم.
24- محقق داماد،سید مصطفی، اصل لزوم در عقود و مجاری آن در فقه امامیه، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 8، 1370
25- موسوی بجنوردی سید محمد ،نقش حسن نیت در عقود و قراردادها درفقه و حقوق، مجله حقوق و علوم سیاسی،بهار 1386، ش 2
26- جعفری علی، رهبرپور محمدرضا، بررسی انطباق مسئولیت پزشک در فقه امامیه با اصل حسن نیت، فصلنامه فقه پزشکی، شماره 20، 1393
27- ابن ادریس حلّی، (1411)، السرائر، موسسه نشر اسلامی، الطبعه الثانیه.
28- ابن فهد الحلّی، (1413)، المهذب البارع، جامعه المدرسین، قم المقدسه.
29- حسینی روحانی، محمد صادق، (1414)، فقه الصادق، موسسه دارالکتاب، مطبعه فروردین، طبعه الثالثه، قم.
30- خوانساری،جامع المدارک تحقیق علی اکبر غفاری، الناشر: مکتبه الصدوق،طهران: الطبعه الثانیه 1405 هـ.ق ج6
31- سنهوری، عبدالرزاق، (1952)، الوسیط فی شرح القانون المدنی، مصادر الالتزام.
32- شهید ثانی، الروضه البهیه، انتشارات داوری، قم، الطبعه الاولی، مطبعه الامین، جلد10.
33- شهید ثانی، زین الدین بن علی العامل الجبعی، الروضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ سوم، 1417ه
34- طباطبایی، علی، (1404ﻫ .ق)، ریاض المسائل، المطبع حیدری، قم، موسسه آل بیت.
35- عبدالستار ابوعزه، بحوث فی الفقه الطبی. قاهره، مصر نشر دارالاقضی، الطبعه الاولی 1411 هـ.ق،
36- العاملی الفقعانی، زین الدین ابوالقاسم علی، (1418)، الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود، مکتبه الامام العصر، شیراز، الطبعه الاولی.
37- محتسب بالله، بسام، (1404ﻫ .ق)، المسؤولیه الطبیبه المدنیه و الجزائیه، الطبعه الاولی، دارالایمان، بیروت.
38- محقق اردبیلی، (1416)، مجمع الفائده و البرهان، جامعه المدرسین، الطبعه الاولی.
39- محمدالشربینی الخطبیب، مغنی المحتاج، مطبهدار احیاء الترات العربی، 1277 هـ.ق ج(4)،
40- نجفی، محمد حسن، (1404)، جواهر الکلام، مکتبه الاسلامیه، الطبعه السادسه.
41- Barker, David and Colin Padfield, Law Made Simple, Mizan, Tehran, 2003.
42- Elliott, Cathrine and frances Quinn, Criminal Law, Mizan, Tehran, 2006.
43- Hunt, Martin, A Lavel and AS Level Law, Majd, Tehran, 2000.
44- Lamond, Grant, What is a crime?,Oxford Journal of Legal Studies, VOL. 27, NO. 4, 2007.
45- Murphy, cameron and liam Burges, Submission of the New South Wales Council for Civil Liberties to the NSW Legislation Review Committee Inquiry into strict and absolute liability, www.nswccl. org.au, august 2006.
46- Russell, Heaton, Criminal Law, Oxford University Press, New York, 2006.
47- Stanton, John, Strict Liability: stigma and regret, Oxford Journal of legal studies, VOL.27, NO.1, 2007.
48- Verdun, Jones and Simon Nicholas, Criminal Law in Canada, Harcourt Brace Jovanovich Canada Inc, Toronto, 1989.
49- Mazeaud et thune‚ traite theorcque et pratique de La responsatitite clvile ‚T1. T2.paris –1965
50- Montador – La Responsabilite des Services Publies hospitahers – paris – 1979
51- Penncau, La responsabilite medical, paris, 1977.
52- Yvonne, lambert, Droit des assurances, Dalloz paris, 1995.
53- A Coincide Dictionary of Law , Oxford 1990
54- A Coincide Dictionary of Business , Oxford 1990
55-Black’s Law Dictionary by : Henry Campble , USA 1983
2- اردبیلی، محمد علی، (1386)، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ شانزدهم، نشر میزان.
3-امامی سیدحسن ، حقوق مدنی. انتشارات اسلامیه، چاپ پانزدهم، 1374، ج(4) .
4- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش و ابن سینا، تهران، چاپ اول، 1346
5- حسینی نژاد ، حسینقلی ، مسئولیت مدنی. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، 1370،
6- دی جی اسکیج، حقوق، اخلاق، پزشکی. ترجمه: بهرام مشایخی و … انتشارات پایا، چاپ اول1377،
7- سیبریل الگود – تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه باهر فرقانی، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1356،
8- صفایی سیدحسین ، حقوق مدنی (تعهدات و قراردادها) مؤسسه عالی حسابداری تهران، 1351.
9-عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات جاویدان، چاپ یازدهم، 1353
10- قاسم زاده سیدمرتضی ، مبانی مسئولیت مدنی. نشر دادگستری، چاپ اول بهار 1378.
11- کاتوزیان، ناصر، (1376)، دوره قواعد عمومی قراردادها، چاپ دوّم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
12- ----------------، حقوق مدنی الزمات خارج از قرارداد. (ضمان قهری) دانشگاه تهران، چا پ اول. 1374.
13- ----------------، وقایع حقوقی، چاپ اول، نشر یلدا 1371،
14- کروزون، ال.بی، (1384)، فرهنگ حقوقی، قدیر گلکاریان و دیگران، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشیار.
15- کلارکسون، سی.ام. وی، (1374)، تحلیل مبانی حقوق جزا، حسین میر محمد صادقی، چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.
16- گودرزی، فرامرز ، پزشکی قانونی، انتشارات آنیشتاین، چاپ اول سال 1377، جلد(1) .
17- لینن گیورس، حقوق بیماران در کشورهای اروپایی. مترجم: باقر لاریجانی، چاپ اول بهار 1374، ناشر: مؤسسه فرهنگی الحوراء.
18 - محقق داماد،سید مصطفی، حقوق قراردادها در فقه امامیه، سازمان سمت،1380
19- -------------------، قواعد فقه: بخش مدنی (2)، تهران: نشر سمت، چاپ یازدهم.1387
20- -------------------، فقه پزشکی،انتشارات حقوقی، چ دوم، تهران 1391
21- میشل لوراسا، مسئولیت مدنی. ترجمه: دکتر محمد اشتری، چاپ اول، زمستان 1375،
22- نجم آبادی، محمود ، تاریخ طب در ایران، ص 33، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، مهر ماه 1366.
ب)مقالات
23- باهنر، حسین، (1387)، تاثیر قرابت بر مسئولیت کیفری، تعالی حقوق، شماره28/27، سال سوم.
24- محقق داماد،سید مصطفی، اصل لزوم در عقود و مجاری آن در فقه امامیه، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 8، 1370
25- موسوی بجنوردی سید محمد ،نقش حسن نیت در عقود و قراردادها درفقه و حقوق، مجله حقوق و علوم سیاسی،بهار 1386، ش 2
26- جعفری علی، رهبرپور محمدرضا، بررسی انطباق مسئولیت پزشک در فقه امامیه با اصل حسن نیت، فصلنامه فقه پزشکی، شماره 20، 1393
27- ابن ادریس حلّی، (1411)، السرائر، موسسه نشر اسلامی، الطبعه الثانیه.
28- ابن فهد الحلّی، (1413)، المهذب البارع، جامعه المدرسین، قم المقدسه.
29- حسینی روحانی، محمد صادق، (1414)، فقه الصادق، موسسه دارالکتاب، مطبعه فروردین، طبعه الثالثه، قم.
30- خوانساری،جامع المدارک تحقیق علی اکبر غفاری، الناشر: مکتبه الصدوق،طهران: الطبعه الثانیه 1405 هـ.ق ج6
31- سنهوری، عبدالرزاق، (1952)، الوسیط فی شرح القانون المدنی، مصادر الالتزام.
32- شهید ثانی، الروضه البهیه، انتشارات داوری، قم، الطبعه الاولی، مطبعه الامین، جلد10.
33- شهید ثانی، زین الدین بن علی العامل الجبعی، الروضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ سوم، 1417ه
34- طباطبایی، علی، (1404ﻫ .ق)، ریاض المسائل، المطبع حیدری، قم، موسسه آل بیت.
35- عبدالستار ابوعزه، بحوث فی الفقه الطبی. قاهره، مصر نشر دارالاقضی، الطبعه الاولی 1411 هـ.ق،
36- العاملی الفقعانی، زین الدین ابوالقاسم علی، (1418)، الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود، مکتبه الامام العصر، شیراز، الطبعه الاولی.
37- محتسب بالله، بسام، (1404ﻫ .ق)، المسؤولیه الطبیبه المدنیه و الجزائیه، الطبعه الاولی، دارالایمان، بیروت.
38- محقق اردبیلی، (1416)، مجمع الفائده و البرهان، جامعه المدرسین، الطبعه الاولی.
39- محمدالشربینی الخطبیب، مغنی المحتاج، مطبهدار احیاء الترات العربی، 1277 هـ.ق ج(4)،
40- نجفی، محمد حسن، (1404)، جواهر الکلام، مکتبه الاسلامیه، الطبعه السادسه.
41- Barker, David and Colin Padfield, Law Made Simple, Mizan, Tehran, 2003.
42- Elliott, Cathrine and frances Quinn, Criminal Law, Mizan, Tehran, 2006.
43- Hunt, Martin, A Lavel and AS Level Law, Majd, Tehran, 2000.
44- Lamond, Grant, What is a crime?,Oxford Journal of Legal Studies, VOL. 27, NO. 4, 2007.
45- Murphy, cameron and liam Burges, Submission of the New South Wales Council for Civil Liberties to the NSW Legislation Review Committee Inquiry into strict and absolute liability, www.nswccl. org.au, august 2006.
46- Russell, Heaton, Criminal Law, Oxford University Press, New York, 2006.
47- Stanton, John, Strict Liability: stigma and regret, Oxford Journal of legal studies, VOL.27, NO.1, 2007.
48- Verdun, Jones and Simon Nicholas, Criminal Law in Canada, Harcourt Brace Jovanovich Canada Inc, Toronto, 1989.
49- Mazeaud et thune‚ traite theorcque et pratique de La responsatitite clvile ‚T1. T2.paris –1965
50- Montador – La Responsabilite des Services Publies hospitahers – paris – 1979
51- Penncau, La responsabilite medical, paris, 1977.
52- Yvonne, lambert, Droit des assurances, Dalloz paris, 1995.
53- A Coincide Dictionary of Law , Oxford 1990
54- A Coincide Dictionary of Business , Oxford 1990
55-Black’s Law Dictionary by : Henry Campble , USA 1983
