مطالعه تطبیقی آثار اشتباه در قراردادها و مبانی آن در حقوق ایران و فرانسه
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
چکیده
فهم نادرست از واقعیت و اعتقاد به اینکه امری صحیح، نادرست است یا برعکس، اشتباه نامیده می‌شود. شناخت مفهوم اشتباه به‌سادگی امکان‌پذیر نیست، زیرا معنی درست و نادرست نسبی و موقتی است. به‌هرحال آنچه به‌عنوان اشتباه مستلزم ضمانت اجرا می‌باشد، این رویداد است که اعتقاد طرف قرارداد منطبق با واقعیت نباشد. درنتیجه اشتباه در نظام حقوقی ایران و فرانسه مخدوش‌کننده اراده است نه موضوع قرارداد. در حقوق ایران اشتباه گاهی معیوب‌کننده قصد و گاهی عیب رضا است. بر همین اساس ضمانت اجرای درنظرگرفته‌شده از سوی قانون‌گذار به ترتیب بطلان و حق فسخ می‌باشد و در سایر موارد به اعتبار اصل استحکام قراردادها ضمانت اجرایی برای آن در نظر گرفته نشده است. در حقوق فرانسه نیز گاهی زائل‌کننده رضا (اراده) و گاهی معیوب‌کننده آن است و در سایر موارد تأثیری بر اعتبار عقد ندارد؛ بر همین اساس اشتباه به مانع، مؤثر و غیر مؤثر تقسیم می‌شود و ضمانت اجرای آن به ترتیب بطلان مطلق، نسبی و در برخی موارد ایجاد حق فسخ است؛ اشتباه غیرمؤثر نیز خللی به عقد وارد نمی‌کند. هدف این مقاله با به کارگیری روش توصیفی-تحلیلی و با نگاه تطبیقی به نظام حقوقی فرانسه تبیین ماهیت و جایگاه اشتباه و مطالعه‌ی آثار آن برای ارائه راهکار مناسب در حل مسائل پیچیده‌ای است که به‌طورمعمول محاکم دادگستری را به خود مشغول کرده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
shhada, mhda, tshkeal qrardadha(1388alf). thran, mjm'e 'elma frhngua mjd.
2. shhada, mhda, aswl qrardadha w t'ehdat(1388b). thran, mjm'e 'elma frhngua mjd.
3. sfaaa, sadhsan, qwa'ed 'emwma qrardadha(1388). thran, antsharat mazan.
4. keatwzaan, nasr(1385). 'eqwd m'ean ('eqwd adna wthaqhhaa dan), thran, shama antshar, jld4.
5. mhsna, s'ead؛ shfa'ezadh mstfa(1393). «mfhwm ashtbah dr shkhs trf qrardad w tathar an br qrardad (mtal'eh ttbaqa dr hqwq aaran w fransh)», pejewhshnamh andashhhaa hqwqa, shmarh4, ss139-109.
6. nwta zha, mhmdhsan؛ qnwata, jlal(1400). «mtal'eh ashtbah qrardada dr nzam hqwqa aaran w angulas br peaah rwakerdhaa dhnaguraaa w 'eanaguraaa», fslnamۀ pejewhshhaa hqwq ttbaqa, shmarh4, ss 147-123.
7. dadnamha shmarh 140032390002850186 perwndh shmarh 9909983845100472 bh shmarh baaguana 9901196 sh'ebh nhm dadguah hqwqa shhrkerd.
8. dadnamha shmarh 14013239001189798 perwndh shmarh 9909983845100472 bh shmarh baaguana 0100014 sh'ebh hshtm dadguah tjdadnzr astan cheharmhal w bkhtaara.
9. ansaradzfwla, shakh mrtdabnmhmdamyn(1415q). ktab almkasb(t-alhdythh), qm, kngurhjhana bzrgudashtshykha'ezmansara, jld1w5.
10. aarwana, 'ela(1379q). hashah almkeasb, qm, ketba njfa, jld1.
11. tbraza, jwad(1389sh). arshadaltalb fa shrh almkeasb, qm, daralsdaqۀalshhadۀ, jld1,
12. hla, abnadras(1410q). alsra'er alhawa lthrar alftawa, qm, dftr antsharat aslama wabsth bh jam'eh mdrsan hwzۀ 'elmah, j2,
13. khwya, sydabwalqasm(bata). msbah alfqahh(almkasb), baja, jld1, 3w4.
14. rwhana, mhmdsadq(1435q). fqh alsadq, qm, aaan dansh, j21.
15. sbzwara, sad'ebdala'ela(1413q). mhdb alahkeam, qm, mwssۀalmnar, j18.
16. tbatbayayzda, sydmhmdkazm(1421q). hashyhalmkasb, qm, m'esshasma'eylyan, jld1w2.
17. kerkea, 'elabnhsan(1414q). jam'e almqasd fa alshrh alqwa'ed, qm, mwssh alalbat, jld4.
18. kmpeanaasfhana, mhmdhsyn(1418q). hashyhktabalmkasb(t-alhdythh), qm, anwaralhda, jld4.
19. na'eyna, myrzamhmdhsyn(1438q). mnyhaltalb fy hashyhalmkasb, thran, almktbhalmhmdyh, jld1.
20. njfa, mhmdhsn(1404q). jwahralklam fy shrh shra'e'ealeslam, byrwt, darehya'altrathal'erby.
21. Bénabent, Alain(2016). Droit Des Obligations, paris: LGDJ.
22. Buffelan-Lanore, Yvaine; Larribau-Terneyre, Virginie(2017).Droit Civil les obligations, paris: Edition sirey.
23. Cabrillac, Rémy(2016). Droit Des Obligations, paris: Dalloz.
24. Dionisi-Peyrusse Amélie(2008). Droit Civil Les Obligations, Paris, éditions du CNFPT.
25. Fages, Bertrend (2022-2023). Droit Des Obligations, paris, LGDJ.
26. Malaurie, Philippe; Aynès, Laurent; Stoffel-Munck, Philippe(2016).Droit civil Droit Des Obligations, paris, LGDJ.
27. Marty, Gabriel; Raynaud, Pierre; Jestaz, Philippe(1988). Droit civil Les Obligations, paris: Editions Sirey.
28. Pitras, Antonin(2021). Le Droit Des Contrats, Paris, Ellipses Édition.
29. Porchy-Simon, Stéfanie(2016). Droit Civil Les Obligations, Paris, Dalloz.
30. Terré, François; Simler, Philippe; Lequette, Yves; Chénedé, François(2019). Droit civil Les Obligations, paris: Editions Sirey.
2. shhada, mhda, aswl qrardadha w t'ehdat(1388b). thran, mjm'e 'elma frhngua mjd.
3. sfaaa, sadhsan, qwa'ed 'emwma qrardadha(1388). thran, antsharat mazan.
4. keatwzaan, nasr(1385). 'eqwd m'ean ('eqwd adna wthaqhhaa dan), thran, shama antshar, jld4.
5. mhsna, s'ead؛ shfa'ezadh mstfa(1393). «mfhwm ashtbah dr shkhs trf qrardad w tathar an br qrardad (mtal'eh ttbaqa dr hqwq aaran w fransh)», pejewhshnamh andashhhaa hqwqa, shmarh4, ss139-109.
6. nwta zha, mhmdhsan؛ qnwata, jlal(1400). «mtal'eh ashtbah qrardada dr nzam hqwqa aaran w angulas br peaah rwakerdhaa dhnaguraaa w 'eanaguraaa», fslnamۀ pejewhshhaa hqwq ttbaqa, shmarh4, ss 147-123.
7. dadnamha shmarh 140032390002850186 perwndh shmarh 9909983845100472 bh shmarh baaguana 9901196 sh'ebh nhm dadguah hqwqa shhrkerd.
8. dadnamha shmarh 14013239001189798 perwndh shmarh 9909983845100472 bh shmarh baaguana 0100014 sh'ebh hshtm dadguah tjdadnzr astan cheharmhal w bkhtaara.
9. ansaradzfwla, shakh mrtdabnmhmdamyn(1415q). ktab almkasb(t-alhdythh), qm, kngurhjhana bzrgudashtshykha'ezmansara, jld1w5.
10. aarwana, 'ela(1379q). hashah almkeasb, qm, ketba njfa, jld1.
11. tbraza, jwad(1389sh). arshadaltalb fa shrh almkeasb, qm, daralsdaqۀalshhadۀ, jld1,
12. hla, abnadras(1410q). alsra'er alhawa lthrar alftawa, qm, dftr antsharat aslama wabsth bh jam'eh mdrsan hwzۀ 'elmah, j2,
13. khwya, sydabwalqasm(bata). msbah alfqahh(almkasb), baja, jld1, 3w4.
14. rwhana, mhmdsadq(1435q). fqh alsadq, qm, aaan dansh, j21.
15. sbzwara, sad'ebdala'ela(1413q). mhdb alahkeam, qm, mwssۀalmnar, j18.
16. tbatbayayzda, sydmhmdkazm(1421q). hashyhalmkasb, qm, m'esshasma'eylyan, jld1w2.
17. kerkea, 'elabnhsan(1414q). jam'e almqasd fa alshrh alqwa'ed, qm, mwssh alalbat, jld4.
18. kmpeanaasfhana, mhmdhsyn(1418q). hashyhktabalmkasb(t-alhdythh), qm, anwaralhda, jld4.
19. na'eyna, myrzamhmdhsyn(1438q). mnyhaltalb fy hashyhalmkasb, thran, almktbhalmhmdyh, jld1.
20. njfa, mhmdhsn(1404q). jwahralklam fy shrh shra'e'ealeslam, byrwt, darehya'altrathal'erby.
21. Bénabent, Alain(2016). Droit Des Obligations, paris: LGDJ.
22. Buffelan-Lanore, Yvaine; Larribau-Terneyre, Virginie(2017).Droit Civil les obligations, paris: Edition sirey.
23. Cabrillac, Rémy(2016). Droit Des Obligations, paris: Dalloz.
24. Dionisi-Peyrusse Amélie(2008). Droit Civil Les Obligations, Paris, éditions du CNFPT.
25. Fages, Bertrend (2022-2023). Droit Des Obligations, paris, LGDJ.
26. Malaurie, Philippe; Aynès, Laurent; Stoffel-Munck, Philippe(2016).Droit civil Droit Des Obligations, paris, LGDJ.
27. Marty, Gabriel; Raynaud, Pierre; Jestaz, Philippe(1988). Droit civil Les Obligations, paris: Editions Sirey.
28. Pitras, Antonin(2021). Le Droit Des Contrats, Paris, Ellipses Édition.
29. Porchy-Simon, Stéfanie(2016). Droit Civil Les Obligations, Paris, Dalloz.
30. Terré, François; Simler, Philippe; Lequette, Yves; Chénedé, François(2019). Droit civil Les Obligations, paris: Editions Sirey.
