مسئولیت مدنی مالک کشتی های خودران ناشی از تصادم کشتی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده حقوق، تهران، ایران
3 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده حقوق، تهران، ایران
چکیده
چکیده

هوش مصنوعی به طور گسترده و به سرعت در بخش های مختلف صنعت از جمله وسایل حمل و نقل دریایی در حال پیشرفت و توسعه است. هرچند به‌کارگیری کشتی‌های خودران می‌تواند تصادم‌ها که تعداد قابل‌توجهی از آن‌ها ناشی از خطای انسانی است را کاهش دهد؛ با وجود این انواع مختلفی از تهدیدها و خطرات مبتنی بر هوش مصنوعی ایجاد خواهد شد. از جمله این موارد، تصادم این نوع کشتی هاست که در آن احراز تقصیر بسیار دشوار یا غیرممکن است. مطابق کنوانسیون بروکسل 1910 مالک کشتی بر اساس مسئولیت مبتنی بر تقصیر، مسئول جبران خسارت است. زمانی که کشتی خدمه انسانی نداشته باشد، مبانی مسئولیت ناشی از خسارت کشتی‌های خودران و همچنین نوع تقسیم این مسئولیت یکی از چالش‌های مهم محسوب می‌گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه به استقلال کامل کشتی و دشواری اثبات تقصیرمالک نمی توان مبانی سنتی مسئولیت مدنی را به کشتی های خودران تسری داد؛ لذا می بایست در تصادمات ناشی از کشتی خودران مالک کشتی را به دلیل به کارگیری این نوع کشتی ها و سود بردن از آن ها دارای مسئولیت محض دانست. قوانین مسئولیت برای تصادم کشتی های خودران مستلزم مبانی و اصلاحات جدیدی است که با قوانین سنتی متفاوت است. در این مرحله لازم است اقدامات نظارتی و قضایی در سطح بین المللی و داخلی برای استفاده از این نوع کشتی ها اتخاذ گردد

واژگان کلیدی: تقصیر، شخصیت حقوقی، کشتی خودران، مبتنی بر خطر، مسئولیت محض.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع فارسی
الف) کتب
1- امید، هوشنگ (1353)، حقوق دریایی، ج 2، مدرسه عالی بیمه تهران.
2- صفایی، سید حسین، رحیمی، حبیب‌الله(1394)، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران، سمت.
ب) مقالات
1- بادینی، حسن؛ شعبانی کندسری،هادی؛ رادپرور،سجاد، (1391)، «مسئولیت محض؛ مبانی و مصادیق»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 3، شماره 1، صص 19-36.
2- پارسا، ناهید، (1401) «مسئولیت مدنی در حوادث ناشی از یادگیری عمیق هوش مصنوعی( مطالعه موردی: خودروهای تمام خودران)، حقوق خصوصی، شماره 19،دوره 2، صص45-466.
3- تخشید، زهرا، (1400)«مقدمه ای بر چالش های هوش مصنوعی در حوزه مسئولیت مدنی»، حقوق خصوصی، شماره 38، صص227-250
4- حکمت‌نیا، محمود؛ محمدی، مرتضی؛ واثقی، محسن، (1398) «مسئولیت مدنی ناشی از تولید ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی» مجله حقوق اسلامی، سال پانزدهم، ش 60، صص231-255
5- حمزه نظر پور، علی اکبر ایزدی فرد، محمد، محسنی دهکلانی(1399) «بررسی فقهی حقوقی مسئولیت مدنی ربات»، فقه و اصول، 127، صص 171-190.
6- رجبی، عبداله،(1398) «ضمان در هوش مصنوعی»، حقوق تطبیقی، دوره 10، شماره 2، صص449-466.
7- زاکری نیا، حانیه (1402)«ماهیت و مبنای مسئولیت مدنی ناشی از هوش مصنوعی در حقوق ایران و کشورهای اتحادیه اروپا» ، حقوق خصوصی، شمار 20، دوره 1، صص135-152.
8- عباسلو، بختیار (1385) «مسئولیت نیابتی در حوادث رانندگی» شماره 30، فصلنامه دانش اجتماعی، صص 122- 130.
9- مشهدی زاده ، علیرضا، قلی نیا، رضا( 1401)«مسئولیت مدنی کاربر در به کارگیری سیستم هوش مصنوعی» خودرو، پژوهش های حقوقی، دوره 21، شماره 50، صص 305-331.
10- نصیران، داود؛ آبخیز، مجید؛ عباسیان، رضا، (1394) «مقایسه تطبیقی جبران خسارت نیابتی در فقه و حقوق کامن لا» مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، ش 3، صص 11- 28.
عربی
1- الحسینی المراغی، عبدالفتاح،(1418)، القواعد الفقهیه، ج 2، چ 1، قم: موسسه النشر الاسلامی
2- کاشف الغطا، محمد حسین(1359) تحریر المجله، ج 3، قم، مکتبه النجاح.
منابع انگلیسی
A)Books
1- Harpwood, Vivienne)2009). Modern Tort Law; New York, Published By Routledge-Cavendish.
2- Soyer, Bari; Tettenborn, Andrew (2020). Autonomous Vessels And Third-Party Liabilities "New Technologies, Artificial Intelligence And Shipping Law In The 21st Century ,1stedn, Routledge.
3-Soyer, BariTettenborn, Andrew )2021). Artificial Intelligence And Autonomous Shipping Developing The International Legal Framework, Oxford, UK ; New York, NY : Hart Publishing.
B)Articles
1- Veal, Robert.(2020) "Regulation And Liability In Autonomous Shipping: A Panoptic View" Tulane Maritime Law Journal, Vol. 45, No. 1, Winter, P. 101-138.
2- Van Hooydonk, Eric (2014)" The Law Of Unmanned Merchant Shipping – An Exploration, Journal Of International Maritime Law", Lawtext Publishing Limited, P.403-423.
3-Nevejans, Nathalie) 2016( ,".European Civil Law Rules In Robotics";
Directorate-General For Internal Policies.
4- Douma,, Frank, Onyiah, Ify & Lari Adee) 2015("Self-Driving Vehicles And Policy Implications: Current Status Of Autonomous Vehicle Development And Minnesota Policy Implications", 16 MINN. J.L. SCI. & TECH , Vol16.
5-Bertolini, Andrea,(2013), "Robots As Products: The Case For A Realistic
Analysis Of Robotic Technologies And The Law", Law Innovation And
Technology Journal, Vol.5(2)
6-Cerka, Paulius, Jurgita Grigiene & Gintare Sirbikyte (2015), "Liability For
Damages Caused By Artificial Intelligence", Computer Law & Security Review,
31
7- Marel KATSIVELA( 2018),"The Effect Of Unmanned Vessels On Canadian Law: Some Basic Legal Concepts", Marsafelaw Journal 4.
8- Felix Collin ,)2019)."Maritime Product Liability At The Dawn Of Unmanned Ships - The Finnish Perspective", SIMPLY 2018 Scandinavian Institute Of Maritime Law Yearbook, Marlus Nr. 519, 2019.
9- D. Osinuga ,(2020), " Unmanned Ships: Coping In The Murky Waters Of Traditional Maritime Law, PPP God. 59 ,174, Str. 75-105
10 Asgeir J. Sørensen , (2011) ,A survey of dynamic positioning control systems, Annual Reviews in Control,Volume 35, Issue 1, 123-136
11- Schellekens, M. (2018). "No-fault Compensation Schemes for Self-driving Vehicles. Law", Innovation and Technology, 10(2), 314-333. Retrieved from
C)Thesis
1- Lee, Tuan Khee, (2020), Liability Of Autonomous Ship: The Scandinavian Perspective, University Of Oslo.
2- Ivana Bianca Surian ,(2019),The Dawn Of Unmanned And Autonomous Vessels And The Legal Consequences Of A M.A.S.S. Collision, University Of Kwazulu-Natal College Of Law And Management Studies School Of Law (Howard College.
3- Paolo Zampella,(2019) Maritime And Air Law Facing Unmanned Vehicle Technology, Università Degli Studi Di Cagliari.
4- Drummond, David Mikal, (2020) An Evaluation Of The Collision And Strict Liability Framework For The Shipowner With Respect To Autonomous Vessels: A Norwegian Perspective, University Of Oslo.
5- Falkanger, T., Bull, H. And Brautaset, L. (2017). Scandinavian Maritime Law. 4th Ed. Oslo: Universitetsforlaget.
C)Websites
1-Https://Www.Portofrotterdam.Com/En/Doingbusiness/Logistics/Cargo/Containers/50-Years-Of-Containers/The-Robot-Is-Coming, Accessed On 09 May 2019; Marc Prosser ‘Chinese Port Goes Full Robot With Autonomous Trucks
2-Www.Marineinsight.Com/Marine-Safety/The-Relation-Between-Human Error-And-Marine-Industry
3- IMO Webpage, IMO Takes Frst Steps To Address Autonomous Ships. Retrieved From Http://Www. Imo.Org/En/Mediacentre/Pressbriefngs/Pages/08-MSC-99-MASS-Scoping.Aspx. Last Access 30 June 2020.
4- Luci Carey, Report On BIMCO Autonomous Ships Seminar (Report 19/01) NUS Centre For Maritime Law, 2019, Pp. 6.
5- Shipowner’s Club ‘Unmanned And Autonomous Vessels – The Legal Implications From A P&I Perspective’ Available At Https://Www.Shipownersclub.Com/Unmanned-Autonomous-Vessels-Legal-Implications-Pi-Perspective/, Accessed On 18 April 2019
6-Https://Www.Gartner.Com/Smarterwithgartner/Gartner-Top-10-Strategic-Technology-Trends-For-2018
7- Https://Www.Iso.Org/Obp/Ui/#Iso:Std:Iso:8373:Ed-2:V1:En
8-Www.Marineinsight.Com/Marine-Safety/The-Relation-Between-Human Error-And Marine-Industry
9- Remote And Autonomous Ships – The Next Step Http://Www.Rolls-Royce.Com/~/Media/Files/R/Rolls-Royce/Documents/Customers/Marine/Ship-Intel/Aawawhitepaper-210616.