تعیین اولیه صلاحیت داوری توسط دادگاه ملی
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، تهران.
2
دانشیار حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، تهران.
چکیده
بند 1 ماده 8 قانون نمونه آنسیترال و بند 3 ماده 2 کنوانسیون نیویورک بیانگر تکلیفی است که دادگاه در زمینه ارجاع به داوری دارد. مواد مورد اشاره دادگاه را مکلف می‌کند که در صورت درخواست یکی از طرفین، موضوع را به داوری ارجاع نماید مگر اینکه تشخیص دهد قرارداد داوری معتبر نیست. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بررسی قضات در این فرض می‌تواند به دو صورت انجام شود: الف: بررسی اجمالی ب: بررسی ماهوی. تفاوت مهم میان این دو شیوه آن است که اعلام نتیجه دادگاه در بررسی اجمالی مطابق اکثر نظام‌های حقوقی رأی محسوب نمی‌شود؛ اما زمانی که دادگاه در زمینه توافق‌نامه داوری بررسی ماهوی انجام دهد منجر به صدور رأی خواهد شد. طرفداران نظریه بررسی اجمالی معتقدند که احترام به اصل صلاحیت بر صلاحیت، ایجاب می‌کند که داوران اولین قضات صلاحیت خود باشند اما در مقابل نگارندگان در این پژوهش استدلال کرده‌اند که در پیش‌نویس بند 1 ماده 8 قانون نمونه آنسیترال، پیشنهاد درج عبارتی که مفهوم بررسی اجمالی را تداعی می‌کند داده شده است اما توسط اعضای کارگروه آنسیترال مورد قبول واقع نشد و همچنین پذیرش مطلق اثر منفی اصل صلاحیت بر صلاحیت بر خلاف روند کاهشی دخالت دادگاه‌ها در امر داوری و استقرار و توسعه نهاد داوری به عنوان یک مرجع مستقل است و منجر به تعارضات تئوریک خواهد شد و نتیجه معکوس دارد. آرای قضایی در این زمینه کاملاً متشتت است اما به نظر می‌رسد رویکرد آرائی که نظر میانه را با پذیرش عناصر هر دو نظریه پذیرفته‌اند صحیح‌تر است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
فهرست منابع
1. منابع فارسی:
الف) کتاب‌ها
1. بازگیر، یداالله(1380) تشریفات دادرسی مدنی در آئینه آراء دیوانعالی کشور "داوری و احکام راجع به آن"، انتشارات فردوسی، چ اول.
2. خزاعی، حسین(1386)حقوق تجارت بین الملل، داوری، انتشارات قانون، چ اول، ج 7.
3. شیروی، عبدالحسین (1398). داوری تجاری بین‌المللی. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
4. موزز، مارگارت (1398). اصول و رویه‌های داوری تجاری بین‌المللی، ترجمه مجتبی اصغریان، انتشارات خرسندی.
5. نیک‌بخت، حمیدرضا (1402) داوری «اختلافات مدنی_بازرگانی» کتاب راهنمای عمل، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
ب) مقالات
6. جهانیان، مجتبی و مرتضی شهبازی نیا(1398) اعمال اصل صلاحیت بر صلاحیت در داوری پذیری دعاوی، بررسی تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 23، شماره 2.
7. شمسی، جواد و همایون مافی (1402) اثر منفی اصل صالحیت نسبت به صالحیت در داوری و نفی صالحیت دادگاه، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 70، صص 158-134.
د) آراء
8. دادنامه شماره 9109970220300743، تاریخ 15/06/1391، شعبه 3 دادگاه تجدیدنظر استان تهران
9. رای شماره 665/8 به تاریخ 03/12/1371 صادره شعبه هشتم دیوان عالی کشور.
هـ) نظریه مشورتی
10. نظریه مشورتی شماره 7/95/2898 مورخ 12/11/1395
2. منابع خارجی:
A. Books:
11. Bantekas, I., Ortolani, P., Ali, S. F., Gómez, M. A., & Polkinghorne, M. (2020a). Arbitration Agreement and Substantive Claim before Court. In Cambridge University Press eBooks: https://doi.org/10.1017/9781108633376.010
12. Bermann, G. A., & Springerlink (Online Service. (2017). Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards : The Interpretation and Application of the New York Convention by National Courts. Springer International Publishing.
13. Garner, B. A. (Ed.). (2009). Black's Law Dictionary (9th ed.). West Publishing Co.
14. Lew, Julian D. M. (2003) Comparative International Commercial Arbitration, Wolters Kluwer Law & Business
15. UNGUIDELINE, UNCITRAL Secretariat Guide on the Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards (New York, 1958): https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/2016_guide_on_the_convention.pdf
B. Articles
16. Bachand, F. (2006). Does Article 8 of the Model Law call for full or prima facie review of the arbitral tribunal’s jurisdiction? Arbitration International, 22(3), 463–476. https://doi.org/10.1093/arbitration/22.3.463
17. Brekoulakis, Stavros, The Negative Effect of Compétence-Compétence: The Verdict Has to Be Negative. Austrian Arbitration Yearbook, pp. 238-258, 2009, Queen Mary School of Law Legal Studies Research Paper No. 22/2009, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1414325
18. Park, William W., The Arbitrator's Jurisdiction to Determine Jurisdiction (March 18, 2007). 13 ICCA Congress Series 55 (Permanent Court of Arbitration, The Hague, 2007), Boston Univ. School of Law, Public Law Research Paper No. 17-33, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3019225
19. Pacific Crown Engineering Ltd -v- Hyundai Engineering & Construction Co Ltd (2004). Asian Dispute Review, 6(1), 25-25. https://kluwerlawonline.com/journalarticle/Asian+Dispute+Review/6.1/ADR2004012
20. Valdes, J. E. F. (2007). The principle of kompetenz-kompetenz in international commercial arbitration. Mealey’s International Arbitration Report.
C. Thesis & Dissertation:
21. Lindelöw, Karl (2013) Skiljeavtalet som rättegångshinder-En analys av artikel 8(1) i UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration, JURIDISKA FAKULTETEN vid Lunds universitet.
22. Fortese, F. (2022). Early determination of arbitral jurisdiction: Balancing efficacy, efficiency, and legitimacy of arbitration (PhD dissertation, Department of Law, Stockholm University). Retrieved from https://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:su:diva-210020
D. Websites & Awards:
23. Dell Computer Corp. v. :union: des consommateurs, 2007 SCC 34, [2007] 2 S.C.R. 801. Retrieved from https://decisions.scc-csc.ca/scc-csc/scc-csc/en/item/2374/index.do
24. Feeney, M. (2010b). Judgment of Mr Justice Feeney delivered on the 1st day of November, 2010. In Commercial Court. https://www.acerislaw.com/wp-content/uploads/2022/10/Barnmore-Demolition-v-Alandale-Logistics-2010-No.-5910P.pdf
25. New York Convention Guide. (2006, June 15). France / 15 June 2006 / Fraseco S.A.R.L. v. Masai Mara Luxury Game Lodges Ltd. https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=notice_display&id=172
26. New York Convention Guide. (2005, August 12). India / 12 August 2005 / Shin-Etsu Chemical Co. Ltd (Japan) v. Aksh Optifibre Ltd. & Anr. (Ind). https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=notice_display&id=439
27. New York Convention Guide. (2007, January 5). Italy / 05 January 2007 / Italy, Corte di Cassazione (Supreme Court) / Heraeus Kulzer GmbH v. Dellatorre Vera SpA / 35. https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=notice_display&id=1409
28. UN, E/CONF.26/SR.24, Travaux préparatoires, United Nations Conference on International Commercial Arbitration: https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n58/157/24/pdf/n5815724.pdf?token=SDjpcy0nZPmWCBL7Fo&fe=true
29. UN,A/CN.9/263/Add.3, 31 July 1985, Travaux préparatoires, United Nations Conference on International Commercial Arbitration:
1. منابع فارسی:
الف) کتاب‌ها
1. بازگیر، یداالله(1380) تشریفات دادرسی مدنی در آئینه آراء دیوانعالی کشور "داوری و احکام راجع به آن"، انتشارات فردوسی، چ اول.
2. خزاعی، حسین(1386)حقوق تجارت بین الملل، داوری، انتشارات قانون، چ اول، ج 7.
3. شیروی، عبدالحسین (1398). داوری تجاری بین‌المللی. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
4. موزز، مارگارت (1398). اصول و رویه‌های داوری تجاری بین‌المللی، ترجمه مجتبی اصغریان، انتشارات خرسندی.
5. نیک‌بخت، حمیدرضا (1402) داوری «اختلافات مدنی_بازرگانی» کتاب راهنمای عمل، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
ب) مقالات
6. جهانیان، مجتبی و مرتضی شهبازی نیا(1398) اعمال اصل صلاحیت بر صلاحیت در داوری پذیری دعاوی، بررسی تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 23، شماره 2.
7. شمسی، جواد و همایون مافی (1402) اثر منفی اصل صالحیت نسبت به صالحیت در داوری و نفی صالحیت دادگاه، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 70، صص 158-134.
د) آراء
8. دادنامه شماره 9109970220300743، تاریخ 15/06/1391، شعبه 3 دادگاه تجدیدنظر استان تهران
9. رای شماره 665/8 به تاریخ 03/12/1371 صادره شعبه هشتم دیوان عالی کشور.
هـ) نظریه مشورتی
10. نظریه مشورتی شماره 7/95/2898 مورخ 12/11/1395
2. منابع خارجی:
A. Books:
11. Bantekas, I., Ortolani, P., Ali, S. F., Gómez, M. A., & Polkinghorne, M. (2020a). Arbitration Agreement and Substantive Claim before Court. In Cambridge University Press eBooks: https://doi.org/10.1017/9781108633376.010
12. Bermann, G. A., & Springerlink (Online Service. (2017). Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards : The Interpretation and Application of the New York Convention by National Courts. Springer International Publishing.
13. Garner, B. A. (Ed.). (2009). Black's Law Dictionary (9th ed.). West Publishing Co.
14. Lew, Julian D. M. (2003) Comparative International Commercial Arbitration, Wolters Kluwer Law & Business
15. UNGUIDELINE, UNCITRAL Secretariat Guide on the Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards (New York, 1958): https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/2016_guide_on_the_convention.pdf
B. Articles
16. Bachand, F. (2006). Does Article 8 of the Model Law call for full or prima facie review of the arbitral tribunal’s jurisdiction? Arbitration International, 22(3), 463–476. https://doi.org/10.1093/arbitration/22.3.463
17. Brekoulakis, Stavros, The Negative Effect of Compétence-Compétence: The Verdict Has to Be Negative. Austrian Arbitration Yearbook, pp. 238-258, 2009, Queen Mary School of Law Legal Studies Research Paper No. 22/2009, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1414325
18. Park, William W., The Arbitrator's Jurisdiction to Determine Jurisdiction (March 18, 2007). 13 ICCA Congress Series 55 (Permanent Court of Arbitration, The Hague, 2007), Boston Univ. School of Law, Public Law Research Paper No. 17-33, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3019225
19. Pacific Crown Engineering Ltd -v- Hyundai Engineering & Construction Co Ltd (2004). Asian Dispute Review, 6(1), 25-25. https://kluwerlawonline.com/journalarticle/Asian+Dispute+Review/6.1/ADR2004012
20. Valdes, J. E. F. (2007). The principle of kompetenz-kompetenz in international commercial arbitration. Mealey’s International Arbitration Report.
C. Thesis & Dissertation:
21. Lindelöw, Karl (2013) Skiljeavtalet som rättegångshinder-En analys av artikel 8(1) i UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration, JURIDISKA FAKULTETEN vid Lunds universitet.
22. Fortese, F. (2022). Early determination of arbitral jurisdiction: Balancing efficacy, efficiency, and legitimacy of arbitration (PhD dissertation, Department of Law, Stockholm University). Retrieved from https://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:su:diva-210020
D. Websites & Awards:
23. Dell Computer Corp. v. :union: des consommateurs, 2007 SCC 34, [2007] 2 S.C.R. 801. Retrieved from https://decisions.scc-csc.ca/scc-csc/scc-csc/en/item/2374/index.do
24. Feeney, M. (2010b). Judgment of Mr Justice Feeney delivered on the 1st day of November, 2010. In Commercial Court. https://www.acerislaw.com/wp-content/uploads/2022/10/Barnmore-Demolition-v-Alandale-Logistics-2010-No.-5910P.pdf
25. New York Convention Guide. (2006, June 15). France / 15 June 2006 / Fraseco S.A.R.L. v. Masai Mara Luxury Game Lodges Ltd. https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=notice_display&id=172
26. New York Convention Guide. (2005, August 12). India / 12 August 2005 / Shin-Etsu Chemical Co. Ltd (Japan) v. Aksh Optifibre Ltd. & Anr. (Ind). https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=notice_display&id=439
27. New York Convention Guide. (2007, January 5). Italy / 05 January 2007 / Italy, Corte di Cassazione (Supreme Court) / Heraeus Kulzer GmbH v. Dellatorre Vera SpA / 35. https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=notice_display&id=1409
28. UN, E/CONF.26/SR.24, Travaux préparatoires, United Nations Conference on International Commercial Arbitration: https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n58/157/24/pdf/n5815724.pdf?token=SDjpcy0nZPmWCBL7Fo&fe=true
29. UN,A/CN.9/263/Add.3, 31 July 1985, Travaux préparatoires, United Nations Conference on International Commercial Arbitration:
