مطالعه تطبیقی عوامل ایجاد تعارض صلاحیت رسیدگی‌های قضایی و داوری در حقوق انگلستان با نگاهی به حقوق ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه حقوق خصوصی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران
3 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
عوامل متعددی در تحقق تعارض صلاحیت رسیدگی قضایی و داوری نقش دارند. در پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عوامل مذکور، به مطالعه تطبیقی رویکرد نظام‌های حقوقی انگلستان و ایران با روش تحلیلی - توصیفی پرداخته شده است. با بررسی‌های صورت گرفته می‌توان گفت شرط یا توافق‌نامه داوری، موافقت‌‌نامه ADR، شروط یک و چند‌طرفه، ترفندهای به کار گرفته شده توسط اصحاب دعوی در دادرسی، نظم عمومی و اعتبار امر مختوم‌، مهم‌ترین عوامل مؤثر در تعارض صلاحیت هستند که می‌توانند در روند داوری و دادرسی اخلال عمده ایجاد نمایند. در نظام حقوقی انگلیس با بررسی رویه قضایی و مقررات قانونی موجود، این نتیجه حاصل می‌گردد که تلاش شده است تا مواجهه با عوامل مذکور به نحوی باشد که از تأثیر این عوامل در تحقق تعارض صلاحیت کاسته شود. در نظام حقوقی ایران مقررات قانونی خاصی در این زمینه وجود ندارد و رویکرد رویه قضایی در این زمینه مشخص نیست که همین امر چالش تحقق تعارض صلاحیت را با مشکلات افزون‌تری همراه می‌کند. در این نوشتار با بررسی عوامل مذکور در نظام حقوقی انگلستان و ایران، ضمن تبیین نقش عوامل فوق در ایجاد تعارض صلاحیت، تلاش شده است خلاءهای موجود در نظام حقوقی ایران تبیین گردد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


الف)کتاب:
1-الماسی،نجادعلی،(1388).حقوق بین‌الملل خصوصی،تهران،نشرمیزان،چاپ هشتم،
2-امیرمعزی،احمد،(1396).داوری بازرگانی بین‌المللی،تهران،نشردادگستر،چاپ‌دوم.
3- بازگیر،یداله،(1393)داوری واحکام مراجعه به آن،تهران ،انتشارات فردوسی،چاپ سوم.
4-جعفری‌لنگرودی،محمد جعفر،(1386). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران،انتشارات گنج دانش،جلد5،چاپ سوم.
5-جولیان،دی‌ام‌لیو،ای میستلیس،لوکاس،ام‌کرول،استفان،(1392).داوری تجاری بین‌المللی مطالعه تطبیقی،قم ،انتشارات دانشگاه مفید،چاپ اول.
6-خدابخشی،عبدالله،(1402).حقوق داوری ودعاوی مربوط به آن دررویه قضایی،تهران،شرکت سهامی انتشار،چاپ چهاردهم.
7-زندی،محمدرضا،(1389). رویه‌قضایی دادگاههای تجدیدنظر استان تهران درامور مدنی(داوری)،تهران ،انتشارات جنگل،چاپ دوم.
8-شهبازی‌نیا،مرتضی،(1386).حل‌ وفصل و اختلافات ناشی از سرمایه‌گذاران خارجی(مطالعه تطبیقی)،تهران،موسسه مطالعات وپژوهشهای بازرگانی،چاپ اول
9-شمس،عبدالله،(1387).آیین‌دادرسی‌مدنی،تهران ،انتشارات دراک،جلد سوم،چاپ دوازدهم.
10-نصیری،محمد،(1388). حقوق بین‌الملل‌خصوصی، تهران،نشرمیزان،چاپ هشتم.
ب)مقالات:
11-ایرانشاهی،علیرضا،(1390).«بررسی معیارنظم‌عمومی درنظارت قضایی بررای داوری تجاری بین‌المللی»،مجله حقوقی بین‌المللی،شماره44،صص73-114
12-ایرانشاهی،علیرضا،(1392).«نقض وتوسعه قلمروقرارداد داوری» ،مجله حقوقی بین‌المللی،نشریه مرکزامورحقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری،شماره47 ،صص38-116.
13-توسلی‌جهرمی،منوچهر،(1381).«نگاهی به شیوه‌های جایگزین حل‌اختلاف(ADR)درمقررات جدید اتاق بازرگانی بین‌المللی»،مجله حقوقی،شماره26و،27،صص365-382
14-حبیبی‌درگاه،بهنام،محمودی،امیر،قربانی،مریم،(1397).«اعتبارامرمختومه درداوری»،دانش‌حقوق مالیه، شماره6،صص45-67
15-درویشی هویدا،یوسف،(1390).نفی صلاحیت دادگاه های دولتی ومراجع داوری درصورت وجودموافقتنامه ای دی آربا تاکید برنظام حقوقی کامن لا ورویه داوریهای بین المللی،مجله حقوقی بین المللی،شماره45، صص 85-103
16-سربازیان،مجید،رستم‌زاده‌اصلی،سروش،(1398).«اعتبارشروط یکطرفه تعیین صلاحیت داوری درداوری تجاری بین‌المللی»،مجله حقوقی بین‌المللی،شماره60،صص357-380
17-شهبازی‌نیا،مرتضی،بازگیر،سعید(1394).«نظم‌عمومی و نقش آن بر امورشکلی داوری»،تحقیقات حقوقی خصوصی وکیفری،شماره23،صص89-116
18-شمس،عبدالله(1382).«موافقتنامه داوری و صلاحیت دادگاه»،مجله تحقیقات حقوقی،شماره37،صص9-44
19-ضرابی،میترا،(1391).«بررسی وجوه اشتراک بین قانون داوری1996انگلستان و قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران»،نشریه حقوق تطبیقی(نامه مفید)،شماره9،صص141-160
20-مافی،همایون،تاری،حسین(1394).«اعتبارامرمختومه آرای داوری درحقوق ایران و امریکا»،پژوهش‌های حقوق تطبیقی،دوره19،شماره4 ،صص149-172
21- گنگینز،آرتورتی،«داوری تجاری و اصول حاکم بر آن در حقوق انگلیس»، ترجمه میر محمد صادقی ،حسین،مجله حقوق،شماره دهم،صص205-260
22-محبی،محسن،(1387).«نظام داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی»،مجله حقوق،نشریه دفتر خدمات حقوق بین‌المللی،شماره24 ،صص31-119
23-میرمحمدصادقی،حسین،گنگینز،آرتورتی،(1368). «داوری تجاری و اصول حاکم برآن درحقوق انگلیس»،مجله حقوقی بین‌المللی،شماره10 ،صص211-301
ج)آراء
24-دادنامه شماره 9409980214000422،به تاریخ30/08/1394،صادره ازشعبه اول دادگاه تجدیدنظراستان تهران،پژوهشگاه قوه قضاییه.
2-9.منابع انگلیسی
A)Books
25-Beal,Hugh(2014).”chitty on contract,General Edittor”,London,sweet Maxwell.
26-Born,Gary(2012).”international arbitration law and practice the Netherland “,Netherland,kluwer law international.
27-Cromie,Stephen (1997).”international commmericial litigation”,London,butterworths,.
28-croft clayd,kee Christopher,waincymer,jeff (2013).”A guide to the uncitral arbitration rules”,London,Cambridge university press.
29-Gaillard,emamanuel,savoge john,fouchard (1999).”Goldman on Internatianal commercial Arbitration “,Netherland,kluwer Law international.
30- Merkin,Robert,flannery,louis(2008).”arbitration act1996”,London,uk,informa law.
31-poudret jean,francois,besson,sebastien(2007).”comparative law of international arbitration”, London,Sweet&Maxwell Ltd.
32-Redfern,alan,hunter,martin (2003).”lawand,practice of international commercial,arbitration” ,Londen,sweet and Maxwell .
33-suttun david,st.john,Gill,Judith,gearing,matthew (2007).”Russel on arbitration”,Londen,sweet & Maxwell.
B)Articles
34-lu,may(2006),”the newYork enverntion on the recognition and Enforcmcut of foreign arbitral a words,analysis of the seven defenses to oppose enforment in the united states and england”,Arizona Journal of International and Comparative Law,vol23,pp.747-785
35-kreindler,Richard H(2005),”Arbitral forum shopping”,in Bernardo,cremades,and lew,Julian in “parallel state and arbitratal procedures in international arbitration”,Paris–France,Icc pubhishing.pp153-205.
36-Mantakou,Anna(2009),"The Arbitrability of Intellectual Property Disputes",in Arbitrability International and Comparative Perspectives,Loukas A. Mistelis, Stavros L,Brekoulakis eds,Wolters Kluwer,pp.264-271
37-Marriot,Arthur(2003),”ADR in Civil and Commercial Disputes” , Tackaberry,John, Marriott ,Arthur, in Bernstein’s Handbook of Arbitration and Dispute Resolution Practice,Great Britain,Sweet & Maxwell.pp440-470.
38-Markus,alexander,Giroud,Sandrine (2010),”A swiss perpective on west tankers and its aftermath:what about the Lugano convention?”,asa bulletion,vol 28,Netherlands, ,pp230-252
39-Simon,jamas(2015),”another knock for unilateral jurisdiction clauses in Europe”,availabal at www.Clifford chance.com.
40-shookman,Jamie (2010),”too many forums for investment disputes?IcsId Illustraction of parallel proceeding and analysis”, journal of International arbitration,vol27,pp361-378
C)Thesis
41-Erk-kubat,nadja(2014),”jurisdictional disputes,in parallel proceedings:acomparative European perspective on parallel proceedings before national courts andarbitral tribunals”,Doctoral dissertation,University of st.gallen.
42-perengioua ,jodit (2014),”unilateral option clauses in commercial Arbitration at”,LLM short thesis , central European university.
D)Case
43-Mauritius commercial bank limited v.hestia holdings limited another,2013 EWHC1328(COMM)
E)Websites
44- https://.davaraniran.com
45- http://ara.jri.ac.ir