قاعده حل تعارض در تعیین قانون حاکم براوراق بهادار

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه مفید، قم، ایران
2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
بورس و اوراق بهادار، از حوزه‌های محلّ مناقشه در إعمال قواعد حقوق بین‌الملل خصوصی است. این مهم، از سویی به عدم قاعدۀ همسانِ حلّ تعارض در تعیین قانون حاکم بر اوراق بهادار به سبب وجود اختلافات اساسی، و از جهت دیگر، به وجهه دوسویۀ بورس در کشاکش حقوق خصوصی- عمومی و تمایل کشورها به إعمال نفوذ قوانین داخلی بازمی‌گردد. چنین ویژگی‌هایی تعیین قاعدۀ واحد در مطلق اوراق بهادار را دست‌نیافتنی کرده است. موضوع دیگر، وجود ابزارهای متعدد توصیف نسبت به این اوراق است که همگی از ماهیت یا مالکیت محل نزاع آن نشأت می‌گیرد. پیداست که برای نیل به این هدف، لازم است با نظر به خصایص اوراق بهادار و صور مختلف تعارض، توصیف مناسب را انتخاب نمود. نتیجه‌ای که در نهایت احراز خواهد شد، آن است که فارغ از حکم خاص نسبت به هر یک از مصادیق اوراق بهادار، بر اساس تفکیک اوراق بهادار به واسطه‌ای و غیر آن، در عرصه جهانی دو رویکرد توافقی و واقعی سعی بر تعیین قاعده در این خصوص دارند؛ به نحوی که اراده طرفین و یا قانونی که بورس یا نهاد واسطِ اوراق بهادار در آنجا استقرار دارد (یا قانون محل نگهداری اوراق نزد واسط) معرّف قانون حاکم باشد. این در حالی است که در کشورمان قانون حاکم (متناسب با ماهیت و مالکیتِ اوراق بهادار) تبیین نشده و قواعد عمومی حل تعارض نیز به تمام و کمال پاسخگوی این کاستی نمی‌باشد.
کلیدواژه‌ها

  1. ابراهیمی، سید نصرالله، حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ ششم، تهران، سمت، 1394.

  2. باقری، محمود و حمید قنبری، «مشکلات حقوقی ناشی از بین‌المللی شدن بازارهای سرمایه و جایگاه قوانین ملی»، فصلنامه پژوهش حقوق، سال دوازدهم، شماره 29، ص 25-64، 1389.

  3. باقری، محمود، «تأثیر حقوق اقتصادی و نفع‌گرایی در حقوق خصوصی بر حقوق بین‌الملل خصوصی»، نامه مفید، ج 2، ش 2، ص 41-60، 1385.

  4. سلجوقی، محمود، حقوق بین‌الملل خصوصی، ج 2، چاپ پنجم، تهران، نشر میزان، 1387.

  5. سلطانی، محمد و حامده اخوان هزاوه، «ماهیت و قواعد حقوقی توثیق سهام»، فصلنامه بورس اوراق بهادار، شماره 17، ص 141-161، 1391.

  6. شوشی نسب، نفیسه، ماهیت حقوقی اوراق بهادار، تهران، نشر میزان، 1394.

  7. شیروی، عبدالحسین، حقوق تجارت بین‌الملل، ویراست 2، تهران، سمت، 1391.

  8. صفایی، سید حسین، «قانون حاکم بر انتقال سهام بانام (بررسی تطبیقی)»، در: ارج‌نامه دکتر [نجادعلی] الماسی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1391.

  9. صفایی، سید حسین، مباحثی از حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ سوم، تهران، نشر میزان، 1393.


10.عبدی‌پور، ابراهیم، مباحثی تحلیلی از حقوق تجارت، چاپ چهارم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393.


11.عیسایی تفرشی، محمد (1395). مباحثی تحلیلی از حقوق شرکت‌های تجاری، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.


12.غمامی، مجید و مریم ابراهیمی، «ماهیت حقوقی سهام پذیرفته شده در بورس»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 3، شماره 2، ص 127-145، 1391.


13.کاتوزیان، ناصر، دوره حقوق مدنی؛ عقود معین، ج 4، چاپ هشتم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1394.


14.لاگارد، پل، «حقوق بین‌الملل خصوصی نوین در زمینه قراردادها پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون رم 19 ژوئن 9191»، ترجمه محمد اشتری، مجله حقوقی، شماره بیستم، ص 335-433، 1375.


15.الماسی (1)، نجادعلی، حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ چهاردهم، تهران، نشر میزان، 1393.


16.الماسی (2)، نجادعلی، «تعیین قانون حاکم بر سهام بی‌نام» در: با قافله عدالت؛ یادنامه دکتر ناصر کاتوزیان، تبریز، انتشارات ستوده، 1393.


17.نصیری، محمد، حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ 29، تهران، نشر آگاه، 1393.


ب) انگلیسی



  1. Bagheri, Mahmood, Conflict of Laws, Economic Regulations and Corrective/Distributive Justice, Volume 28, University of Pennsylvania, Journal of International Law, vol 28, 113-151, 2007.

  2. Cox, D. James, Choice of Law Rules for International Securities Transactions?, vol 66, University of Cincinnati Law Review ,1179-1192, 1998.

  3. European Commission, Legislation on legal certainty of securities holding and dispositions, 2010.

  4. Hillman, W. Robert, Cross-Border Investment, Conflict of Laws, and the Privatization of Securities Law, vol. 55, Law and Contemporary Problems, 331-355, 1992.

  5. Lasok, D. & Stone, P.A, Conflict of Laws in the European Community, Professional Books Ltd, London, 1987.

  6. Ooi, Maisie, Shares and other securities in the conflict of laws, Oxford University Press, 2003.

  7. Paech, Philipp, Intermediated Securities and Conflict of Laws, London School of Economics - Law Department, conference on ‘Investing       in Securities’Harris Manchester College, University of Oxford, 2014.

  8. Plender, Richard, The European Contracts Convention: The Rome Convention on the Choice of Law for Contracts, London: sweet & Maxwell, 1991.

  9. Rogers, S. James, Conflict of Laws for Transactions in Securities Held Through Intermediaries, Cornell International Law Journal 39, Boston College Law School: 285-328, 2006.