رفع چالش های تحدید مسؤولیت در شرکت مدنی در حقوق ایران با استفاده از احکام مشارکت (پارتنرشیپ) درحقوق انگلیس

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تریت مدرس، تهران، ایران
2 استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
درشرکت مدنی که درنظام حقوقی ایران فاقد شخصیت حقوقی ومسؤولیت شرکا درقبال اشخاص ثالث، مطابق دیدگاه رایج، مسؤولیتی نامحدود است؛ هرشریک به تناسب سهم خود در شرکت درمقابل دیون نسبت به اشخاص ثالث، مسؤولیت دارد. ازطرف دیگر در شرکت مدنی تقسیم سود و زیان میان شرکا نیز درصورت اطلاق، به نسبت سهم ایشان درشرکت، صورت می­گیرد. صرف نظر از اینکه برای شرکا این امکان فراهم باشد در تقسیم سود وزیان بین خود به نحو دیگری عمل کنند یانه، به اعتقاد نگارندگان آنچه درفقه وقانون درباب تقسیم برمبنای سرمایه مقررشده، ناظربر همین فرض اخیراست و مسأله نخست یعنی مسؤولیت شرکا درقبال اشخاص ثالث، تنها درحالت اطلاق، به نسبت سرمایه شرکا وبه صورت نامحدود صورت می گیرد ولی تحدید این مسؤولیت، به علت فقدان شخصیت حقوقی شرکت مدنی تابع قواعد عام درزمینه تحدید مسئولیت اشخاص است، ودرصورت عدم مغایرت با قواعدآمره، بلامانع و صحیح است. بدیهی است چنین امری درتمایل و رغبت اشخاص برای مشارکت با یکدیگر در قالب شرکت مدنی بسیار مؤثر است. البته بازهم مشکلاتی درراستای تحقق این هدف وجوددارد چراکه براین اساس تحدید مسؤولیت در قبال اشخاص ثالث، منوط به توافق با ایشان است؛ لذا نمی­توان در مواردی که توافق با ثالث صورت نگرفته ونیز درمسؤولیت غیرقراردادی قائل به آن شد. لزوم چنین توافقی و عدم امکان استناد به تحدید مسؤولیت در الزامات خارج از قرارداد، مانع و چالشی در مقابل شرکای شرکت مدنی محسوب می­شود و توجیه­گر استفاده از راههای دیگر مانند بهره­گیری از احکام نهادهایی چون مشارکت (پارتنرشیپ) بامسؤولیت محدود و مشارکت (پارتنرشیپ) محدود است که حسب مورد چنین قابلیتهایی را برای اشخاص فراهم آورد. در این مقاله به تبیین این راهها پرداخته شده است.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


1-اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت، شرکتهای تجاری، ج1، چ 19، تهران، سمت، بهار 1393
2-امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، ج2، چ25، تهران، نشر اسلامیه، 1393
3-بهرامی احمدی، حمید، سوءاستفاده ازحق،چ4، تهران، انتشارات اطلاعات، 1395
4-بهرامی احمدی،حمید، حقوق مدنی3 کلیات عقودوقراردادها، چ2، تهران، میزان، 1386
5-بهرامی احمدی،حمید، حقوق مدنی4مسئولیت مدنی، چ1،تهران، میزان، 1388
6-بهرامی احمدی،حمید، قواعدفقه مختصر هفتادوهفت قاعدۀفقهی حقوقی، چ2،تهران، میزان، 1390
7-شهیدثانی، الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیۀ (مباحث حقوقی شرح لمعه به کوشش اسدالله لطفی)، چ6، تهران، مجد، 1388
8- شهیدثانی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، چاپ رحلی، بی تا
9-شهید ثانی (زین الدین بن علی عاملی) ،مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج4،چ1، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1413ق. (جامع فقه اهل البیت (نور))
10-صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) ،جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج26، چ7،بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م
11- صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) ،جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج27، چ7،بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م
12- صاحب ریاض (سیدعلی بن محمد طباطبایی) ،ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل (ط - الحدیثة)، چ1، ج9، قم، مژسسه آل البیت علیهم السلام، 1418ق. ( جامع فقه اهل البیت (نور))
13-صفایی، سیدحسین وسیدمرتضی قاسم زاده، حقوق مدنی اشخاص ومحجورین، چ22، تهران، سمت، پاییز 1395
14-صفار، محمدجواد، شخصیت حقوقی، تهران، بهنامی، 1390
15-علامه حلی، تذکره الفقهاء(حسن بن یوسف بن مطهر اسدی)، ج16، چ1، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1414ق. (جامع فقه اهل البیت(نور))
16-علامه حلی (حسن بن یوسف بن مطهر اسدی)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، ج2، چ1، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق ( جامع فقه اهل البیت (نور))
17- عیسائی تفرشی، محمد، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکتهای تجاری، ج1، چ3، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1396
18-کاتوزیان، ناصر،عقود معین2 حقوق مدنی مشارکتها-صلح، چ4، تهران، گنج دانش، 1376
19-کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ36، ویرایش 4، تهران، میزان، تابستان 1392
20-کاتوزیان، ناصر، دورۀمقدماتی حقوق مدنی درسهایی ازعقودمعین، ج1، چ13، تهران، گنج دانش، 1389
21-محقق حلی، شرایع الاسلام، طهران، المکتبۀ العلمیۀ الاسلامیۀ، 1377ق
22-عاملی کرکی (محقق ثانی)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج8، چ2، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1414 ق. (جامع فقه اهل البیت (نور))
23-موسوی اردبیلی،سیدعبدالکریم، فقه الشرکه علی نهج الفقه و القانون،چ1،قم، منشورات مکتبۀامیرالمؤمنین، 1414ق.
24-نائینی،میرزامحمدحسین، منیة الطالب فی شرح المکاسب(تقریرات به قلم شیخ موسی خوانساری)،ج2، مکتبه المحمدی، 1373ق
25-یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی، العروه الوثقی، صیدا، مطبعۀ العرفان، 1348ق
26- یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی، العروة الوثقی، ج2، چ2، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1409ق. (جامع فقه اهل البیت (نور))
27-Partnership Act 1890
28- limited partnership Act 1907
-29 Civil Liability (Contribution) Act 1978
30- limited liability partnership Act 2000
-31Morse, Geoffrey, Partnership and LLP Law, (8th edn), Oxford University Press, 2015
-32Reform of Partnership Law: The Economic Impact, April 2004 (available at: www.dti.gov.uk/cld/reformofpartnershiplaw.pdf )
Cases:
-331996 SLT 186, CS (OH).
-34Rowlands v Hodson [2009] EWCA 1025
-35[1932] Ch 269
-36Re Magi Capital Partners LLP, Oxford University Press, [2003] EWHC (High Court of England and Wales) 2790.
-37Patley Wood Farm LLP v Brake [2013] EWHC 4035 (Ch).
-38BFI Optilas v Blyth [2002] EWHC 2693, QBD
-39 Williams v Natural Life Health Foods Ltd
40- Standard Chartered Bank v Pakistan National Shipping Co (No 2) [2002] BCC 846 (HC).