مطالعه تطبیقی چالش‌های نظام عدالت کیفری ایران در دادرسی جرایم مرتبط با ارزهای مجازی
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2
استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
ارزهای‌مجازی پدیده نوینی است که بر بستر اینترنت و با استفاده از فناوری‌های نوین استخراج و منتقل می‌شوند. غیرمتمرکز بودن، فرامرزی بودن، گمنام بودن کاربران، رمزنگاری و برگشت‌ناپذیر بودن تراکنش‌ها، ویژگی‌هایی است که بهره‌گیری از ارزهای مجازی در فعالیت‌های مجرمانه را مورد توجه بزهکاران قرار می‌دهد.
پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به صورت تطبیقی با کشورهای ژاپن و آمریکا، ضمن تشریح روش کارکرد ارزهای مجازی و گونه‌شناسی آنها، به این سوال اصلی پرداخته است که فرآیند رسیدگی به پرونده‌های فعالیت‌های مجرمانه مرتبط با ارزهای مجازی با چه چالش‌هایی رو به رو است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد ویژگی‌های ارزهای مجازی به همراه ابهام در وضعیت قانونی و قلمرو فعالیت‌های مجرمانه، چالش‌هایی برای نظام عدالت کیفری در حوزه دادرسی جرایم، بوجود آورده است.
تعریف دقیق قانونی از ارزهای مجازی و تعیین ماهیت حقوقی آنها، اصلاح قوانین مرتبط با ارزهای مجازی و تصویب قوانین جدید با در نظر گرفتن ویژگی‌های منحصر به فرد ارزهای مجازی در مواردی که قانون وجود ندارد، تعیین عناوین مجرمانه مرتبط با ارزهای مجازی در جایی که امکان تطبیق با قوانین فعلی وجود ندارد، همکاری با کشورهای خارجی و نهادهای بین المللی در زمینه تبادل اطلاعات و ارتباطات مرتبط با ارزهای مجازی، انعقاد تفاهم نامه میان بخش خصوصی و دولتی، استفاده و بکارگیری کارشناسان ارزهای مجازی و آموزش دادرسان و ضابطان دادگستری، از جمله راهکارهای پیشنهادی در زمینه رفع چالش‌های دادرسی جرایم مرتبط با ارزهای مجازی است.
پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به صورت تطبیقی با کشورهای ژاپن و آمریکا، ضمن تشریح روش کارکرد ارزهای مجازی و گونه‌شناسی آنها، به این سوال اصلی پرداخته است که فرآیند رسیدگی به پرونده‌های فعالیت‌های مجرمانه مرتبط با ارزهای مجازی با چه چالش‌هایی رو به رو است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد ویژگی‌های ارزهای مجازی به همراه ابهام در وضعیت قانونی و قلمرو فعالیت‌های مجرمانه، چالش‌هایی برای نظام عدالت کیفری در حوزه دادرسی جرایم، بوجود آورده است.
تعریف دقیق قانونی از ارزهای مجازی و تعیین ماهیت حقوقی آنها، اصلاح قوانین مرتبط با ارزهای مجازی و تصویب قوانین جدید با در نظر گرفتن ویژگی‌های منحصر به فرد ارزهای مجازی در مواردی که قانون وجود ندارد، تعیین عناوین مجرمانه مرتبط با ارزهای مجازی در جایی که امکان تطبیق با قوانین فعلی وجود ندارد، همکاری با کشورهای خارجی و نهادهای بین المللی در زمینه تبادل اطلاعات و ارتباطات مرتبط با ارزهای مجازی، انعقاد تفاهم نامه میان بخش خصوصی و دولتی، استفاده و بکارگیری کارشناسان ارزهای مجازی و آموزش دادرسان و ضابطان دادگستری، از جمله راهکارهای پیشنهادی در زمینه رفع چالش‌های دادرسی جرایم مرتبط با ارزهای مجازی است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
1. بانک مرکزی ج.ا.ایران(1397). پیش‌نویس الزامات و ضوابط حوزه رمز ارزها. معاونت فن‌آوری-های نوین .
2. درشر، دنیل (1397). مبانی بلاکچین، مقدمه ای غیرفنی در 25 گام. ترجمه: سیاوش تفضلی. چاپ اول. تهران؛ صفحه سفید.
3. سلطانی، محمد؛ اسدی،، حمید(1394). ماهیت حقوقی پرداخت در پول الکترونیک. پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال شانزدهم، شماره اول(پیاپی41)، بهار و تابستان، صص79-102. صفحات 83 و 84.
4. محمد رضا داوری، مجید داوری(1389). پولشویی الکترونیکی و راهکارهای فنی و بین‌المللی دفاع در برابر آن. فصلنامه پدافند غیرعامل، سال اول، شماره 4، پاییز. صفحه 36.
5. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی(1397). ارز مجازی: قانونگذاری در کشورهای مختلف و پیشنهادها برای ایران.
6. نواب پور، علیرضا؛ یوسفی، احمد علی؛ طالبی؛ محمد(1397). تحلیل فقهی کارکردهای پول‌های رمزنگاری شده(مورد مطالعه بیت کوین). فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی،سال هجدهم، شماره 72، زمستان .
7. Anita Ramasastry (Feb. 25, 2014), Bitcoin: If You Can’t Ban It, Should You Regulate It? The Merits of Legalization, JUSTIA.COM.
8. A. Dominick Romeo(2016), Hidden Threat: The Dark Web Surrounding Cyber Security, 43 N. Ky. L. Rev. 73.
9. Charleston L. Rev (2014), Bitcoin, Silk Road, and the Need for a New Approach to Virtual Currency Regulation, 8 Charleston L. Rev. 511.
10. EBA(2014), Opinion on virtual currencies, European Banking Authority .
11. Elizabeth M. Valeriane(2016), IRS, Will You Spare Some Change: Defining Virtual Currency for the FATCA, 50 Val. U. L. Rev. 863.
12. Ethan D. Jeans (2015), Funny Money or the Fall of Fiat: Bitcoin and Forward-Facing Virtual Currency Regulation, 13 J. on Telecomm. & High Tech. L.99.
13. FATF REPORT (June 2014), Virtual Currencies Key Definitions and Potential AML/CFT Risks.
14. Financial Action Task Force(2008): Money Laundering & Terrorist Financing Vulnerabilities Of Commercial Websites And Internet Payment Systems.
15. James Martin)2014(, Drugs on the Dark Net: How Cryptomarkets Are Transforming the Global Trade in Illicit Drugs, First published, UK: Palgrave Macmillan.
16. Jessica Hoyer(2017); SEX TRAFFICKING IN THE DIGITAL AGE: THE ROLE OFVIRTUAL CURRENCY-SPECIFIC LEGISLATION IN KEEPINGPACE WITH TECHNOLOGY; 63 Wayne L. Rev. 83.
17. Jonathan Lane(2014)., Bitcoin, Silk Road, and the Need for a New Approach to Virtual Currency Regulation, 8 Charleston L. Rev. 511
18. Hak J. Kim(2016), Virtual Currency Is Becoming Reality: Is It Opportunity or Disaster, 16 J. Int'l Bus. & L. 75.
19. Malcolm Campbell-Verduyn)2018(; Bitcoin, crypto-coins, and global anti-money laundering governance; Springer Science+Business Media B.V., part of Springer Nature.
20. Mai Ishikawa) 2017(; Designing Virtual Currency Regulation in Japan: Lessons from the Mt Gox Case; Journal of Financial Regulation.
21. Larry Greenemeier(2015), Human Traffickers Caught on Hidden Internet, Sci. AM.
22. Satoshi Nakamoto(2008), Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.
23. Sesha Kethineni; Ying Cao; Cassandra Dodge(2017); Use of Bitcoin in Darknet Markets: Examining Facilitative Factors on Bitcoin-Related Crimes; Southern Criminal Justice Association.
24. UNODC(2014), Basic Manual on the Detection And Investigation of the Laundering of Crime Proceeds Using Virtual Currencies.
2. درشر، دنیل (1397). مبانی بلاکچین، مقدمه ای غیرفنی در 25 گام. ترجمه: سیاوش تفضلی. چاپ اول. تهران؛ صفحه سفید.
3. سلطانی، محمد؛ اسدی،، حمید(1394). ماهیت حقوقی پرداخت در پول الکترونیک. پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال شانزدهم، شماره اول(پیاپی41)، بهار و تابستان، صص79-102. صفحات 83 و 84.
4. محمد رضا داوری، مجید داوری(1389). پولشویی الکترونیکی و راهکارهای فنی و بین‌المللی دفاع در برابر آن. فصلنامه پدافند غیرعامل، سال اول، شماره 4، پاییز. صفحه 36.
5. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی(1397). ارز مجازی: قانونگذاری در کشورهای مختلف و پیشنهادها برای ایران.
6. نواب پور، علیرضا؛ یوسفی، احمد علی؛ طالبی؛ محمد(1397). تحلیل فقهی کارکردهای پول‌های رمزنگاری شده(مورد مطالعه بیت کوین). فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی،سال هجدهم، شماره 72، زمستان .
7. Anita Ramasastry (Feb. 25, 2014), Bitcoin: If You Can’t Ban It, Should You Regulate It? The Merits of Legalization, JUSTIA.COM.
8. A. Dominick Romeo(2016), Hidden Threat: The Dark Web Surrounding Cyber Security, 43 N. Ky. L. Rev. 73.
9. Charleston L. Rev (2014), Bitcoin, Silk Road, and the Need for a New Approach to Virtual Currency Regulation, 8 Charleston L. Rev. 511.
10. EBA(2014), Opinion on virtual currencies, European Banking Authority .
11. Elizabeth M. Valeriane(2016), IRS, Will You Spare Some Change: Defining Virtual Currency for the FATCA, 50 Val. U. L. Rev. 863.
12. Ethan D. Jeans (2015), Funny Money or the Fall of Fiat: Bitcoin and Forward-Facing Virtual Currency Regulation, 13 J. on Telecomm. & High Tech. L.99.
13. FATF REPORT (June 2014), Virtual Currencies Key Definitions and Potential AML/CFT Risks.
14. Financial Action Task Force(2008): Money Laundering & Terrorist Financing Vulnerabilities Of Commercial Websites And Internet Payment Systems.
15. James Martin)2014(, Drugs on the Dark Net: How Cryptomarkets Are Transforming the Global Trade in Illicit Drugs, First published, UK: Palgrave Macmillan.
16. Jessica Hoyer(2017); SEX TRAFFICKING IN THE DIGITAL AGE: THE ROLE OFVIRTUAL CURRENCY-SPECIFIC LEGISLATION IN KEEPINGPACE WITH TECHNOLOGY; 63 Wayne L. Rev. 83.
17. Jonathan Lane(2014)., Bitcoin, Silk Road, and the Need for a New Approach to Virtual Currency Regulation, 8 Charleston L. Rev. 511
18. Hak J. Kim(2016), Virtual Currency Is Becoming Reality: Is It Opportunity or Disaster, 16 J. Int'l Bus. & L. 75.
19. Malcolm Campbell-Verduyn)2018(; Bitcoin, crypto-coins, and global anti-money laundering governance; Springer Science+Business Media B.V., part of Springer Nature.
20. Mai Ishikawa) 2017(; Designing Virtual Currency Regulation in Japan: Lessons from the Mt Gox Case; Journal of Financial Regulation.
21. Larry Greenemeier(2015), Human Traffickers Caught on Hidden Internet, Sci. AM.
22. Satoshi Nakamoto(2008), Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.
23. Sesha Kethineni; Ying Cao; Cassandra Dodge(2017); Use of Bitcoin in Darknet Markets: Examining Facilitative Factors on Bitcoin-Related Crimes; Southern Criminal Justice Association.
24. UNODC(2014), Basic Manual on the Detection And Investigation of the Laundering of Crime Proceeds Using Virtual Currencies.
