مطالعه دعوای مسؤولیت ناشی از خطای موجد خسارات انبوه درحقوق آمریکا؛ تأملی در نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده
گاه در اثر فعل یا افعال زیانباری افراد متعددی دچار زیان می­شوند، مانند اینکه عده­ای کثیر در معرض ماده­ای سمی قرار گیرند و یا تولیدکننده­ای در محصولات تولیدی خود از مواد آسیب­زا استفاده کند. اگر زیاندیدگان بخواهند برای مطالبه خسارت خود طرح دعوا کنند و به صورت انفرادی مورد رسیدگی قرار گیرد، نتیجه دادرسی انفرادی آن است که همه زیاندیدگان باید فعل زیانبار، ورود ضرر و رابطه سببیت بین این دو را اثبات کنند و این امر بعضاً منجر به عدم رغبت به طرح دعوا می­شود. همچنین سرعت رسیدگی نیز کاهش یافته و به مرجع قضایی نیز هزینه تحمیل می­شود. در کشور ایالات متحده آمریکا در مواجهه با چنین مواردی دعوای مسؤولیت ناشی از خطای موجد خسارات انبوه «Mass Tort» تعریف شده است. مصادیق این دعوا زمانی است که دادگاه ها نیاز به مدیریت قضایی ویژه در مورد آن را احراز و با انتخاب رویکردی مناسب به حل و فصل آن بپردازند. این مقاله به بررسی دعوای مذکور وتبیین ابعاد آن در حقوق ایالات متحده آمریکا پرداخته و سپس وضعیت مواجهه با آن را در نظام حقوقی کشور ایران مورد بررسی قرار داده است. نتیجه اینکه در نظام قضایی آمریکا دادگاه­ها برای حل­وفصل و مدیریت این دعاوی از بین رویکردهای مختلف، انتخاب می­کنند و در نظام حقوقی ایران راهکاری برای مواجهه با این دعاوی اعم از دعاوی گروهی یا ادغام دعاوی وجود ندارد و ایجاد راهکار مناسب باید مورد توجه قانونگذار قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1] ارسالی، عبدالعظیم؛ بهاءالدین بیگی، فائقه؛ قاسمی، رضا، «انتقال آفلاتوکسین از خوراک دام به شیر دام و شیر پاستوریزه در شهر شیراز و حومه»، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی شهید صدوقی یزد، دوره هفدهم، تابستان 1388.
[2] حسن محسنی؛بهنام غفاری فارسانی؛نفیسه شوشی نسب، «دعاوی جمعی و نقش آنها در احقاق حقوق مصرف کنندگان»، پژوهش حقوق خصوصی، دوره 1، پاییز 1391.
[3] شمس، عبداله،آیین دادرسی مدنی (دوره پیشرفته (، ج 3، چ 14، تهران،انتشارات دراک، 1387.
[4] طهماسبی، علی، «مطالعه تطبیقی شرایط دعوای گروهی در حقوق آمریکا و کانادا؛ آموزه هایی برای حقوق ایران»، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 18، پاییز 1393 .
[5] قاسمی حامد، عباس؛ فلاح، آرزو، «دعوای گروهی و تأثیر آن بر حمایت از حقوق مصرف کننده»، فصلنامه دیدگاه های حقوق قضایی، دوره 19، بهار 1393.
[6] محسنی، حسن،اداره جریان دادرسی مدنی بر پایه ی همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، چ 4، تهران، شرکت سهامی انتشار،1389.
[7] Advisory Committee On Civil Rules& Working Group On Mass Torts, Report On Mass Tort Litigation 10, Feb.15, 1999.
[8] Aikman, Alexander B., Managing Mass Torts Cases: A Resource Book for State Trial Court Gudges, National Center for State Courts, 1995.
[9] Biggs, Jennifer L., »Overview of Asbestos: Issues and Trends«. Report Prepared by the American Academy of Actuaries Mass Torts Work Group, Public Policy monograph,2001.
[10]Brickman, Lester, »the Asbestos Litigation Crisis: is there a need for an administrative alternative?«,Cardozo law review, Volume 13, 1992.
[11] Campos,Sergio J., »Mass Torts and Due Process«, Vanderbilt Law Review, Volume 37, 2012.
[12] Dean,Amber E.,»Lead Paint Public Entity Lawsuits: has the broad stroke of tobacco and firearms litigation painted a troubling picture for lead paint manufactures?«, Pepperdine Law Review,Volume 28 ,2001.
[13] Manual For Complex Litigation, Fourth, Federal Judicial, 2004.
[14] MC Govern ,Francis E., »An Analysis of Mass Torts for Judges«, Texas Law Review, Volume 73, 1995.
[15] MC Govern,Francis E., »the Defensive Use of Federal Class Actions in Mass Torts«, Arizona Law Review, Volume 39, 1997.
[16] MC Govern,Francis E., »Toward a Functional Approach for Managing Complex Litigation«, University of Chicago Law Review, Volume 53, 1986.
[17] Menkel-Meadow,Carrie, »Taking the Mass out of Mass Torts: Reflections of a Dalkon Shield Taking the Mass out of Mass Torts: Reflections of a Dalkon Shield Arbitrator on Alternative Dispute Resolution, Judging, Neutrality, Arbitrator on Alternative Dispute Resolution, Judging, Neutrality, Gender, and Process Gender, and Process«, Georgetown University Law Center, Volume 31, 1998.
[18] Oakley, Danielle,» is multidistrict litigation a just and efficient consolidation technique? Using Diet Drug Litigation as a Model to Answer«, Nevada Law Journal, Volume 6, 2005-2006.
[19] Portiz, DeborahT. ؛Carchman Philip S., Newjersy Mass Tort (Non-Asbestos), Resource Book, First Edition,New Jersey Judiciary, 2005.
[20] Rheingold,Paul D.,»Mass Torts—Maturation of Law and Practic «,Pace Law Review, Volume 37 ,2017.
[21] Rosenberg, David, »the Causal Connection in Mass Exposure Cases: A '' Public Law '' Vision of Tort System«, Harvard Law Review, Volume 97, 1984.
[22] White,Michelle J., »Understanding the Asbestos Crisis«,Department of Economics University of California, 2003.
[23] White,Michelle J.,»Asbestos and the Future of Mass Torts, journal of Economics Perspectives«, Journal of Economic Perspectives,Volume18, 2004.
[24] White,Michelle J.,»why the Asbestos Genie won't stay in bankruptcy bottle«, University of Cincinnati law review, Volume70, 2002.