ماهیت تعهد خدمات پس از فروش و منشأ ایجاد آن
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
استادیار گروه حقوق، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
3
دکتری تخصصی حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
با پیشرفت فناوری و ارائه کالاها و خدمات متنوع یکی از موضوعاتی که باعث میشود افراد به خرید یک کالا تمایل پیدا کنند ارائه خدمات پس از فروش میباشد. سؤال اصلی که این نوشتار درصدد بررسی آن میباشد ماهیت تعهد خدمات پس از فروش و تفاوت آن از سایر نهادهای مشابه میباشد. در این مقاله این موضوع به شیوه توصیفی و تحلیلی با ابزار کتابخانهای مورد بررسی قرارگرفته و از دادههای موجود مشخص گردیده، خدمات پس از فروش در ماهیت متفاوت از گارانتی و وارانتی میباشد. ایجاد تعهد به خدمات پس از فروش از طریق درج شرط فعل یا بر مبنای شرط بنایی متصور میباشد در این وضعیت مشروط علیه ملزم به وفاء بوده و برای مشروط له حق الزام ایجاد میگردد. اگر خدمات پس از فروش به عنوان شرط فعل در ضمن عقد بیع درج شود، گاهی تولید کننده با انعقاد قراردادی فرعی که تابع عقد بیع است، ارایه خدمات را به اشخاص ثالث واگذار میکند. ممکن است تعهد به خدمات پس از فروش از طریق عقدی مستقلی از عقد اصلی ایجاد گردد، لذا نیازمند شرایط اساسی قراردادها میباشد. از سویی ممکن است الزام به ارائه خدمات پس از فروش در کالاهای سرمایهای ریشهای قانونی داشته باشد که در این حالت جزو قوانین آمره است؛ لذا توافقات مخالف این قوانین باطل و بلااثر میباشد. بعضی ماهیت این قرارداد را قرارداد خدمت و برخی قرارداد پیمانکاری میدانند که در اصل، ریشه هر دو این قراردادها نیز اجاره اشخاص است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
الف)فارسی
1)آقایی، نادر وهاب، 1392، گارانتی یا وارانتی؟، ماهنامه خدمات پس از فروش، شماره5.
2)اسلامی پناه، علی، 1380، تعارض تعهدات اصلی و فرعی در قرارداد، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 52، صص36-3.
3)اصغری زاده، عزت الله؛ بیطرف، احمد؛ اجلی، مهدی،1390، ارائه یک مدل ترکیبی با استفاده از PROMETHEE فازی و برنامه‌ریزی خطی چند هدفه برای برون سپاری خدمات گارانتی، چشم انداز مدیریت صنعتی، شماره 2، صص60-43.
4)اعلایی فرد، محمد علی، 1384، اصول حاکم بر قراردادهای پیمانکاری دولتی، عدالت آرا، شماره 1، صص69-56.
5)ایزانلو، محسن؛ عباسی حصوری، مهدی؛ شعبانی کند سری، هادی، 1391، انتقال قراردادی عقد در فقه امامیه، آموزه‌های فقه مدنی، شماره5، صص24-3.
6)بجنوردی، سید محمد بن حسن موسوی، 1401ق.، قواعد فقهیه، ج2، چاپ سوم، تهران، مؤسسه عروج.
7)بنی احمد، مرتضی، 1382، شرایط نابرابر حقوقی در قراردادهای پیمانکاری و تبعات زیانبار آن، مجلس و راهبرد، شماره 39، صص118-103.
8)جعفری لنگرودی، محمد جعفر، 1383، مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ نهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.
9)جمعی از پژوهشگران زیر نظر شاهرودی، سید محمود هاشمی، 1426ق.، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج3، چاپ اول، قم، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
10)خورسندیان، محمد علی، 1383، تمایز مقاطعه کاری و بیع، مدرس علوم انسانی، شماره 34، صص152-131.
11)خورسندیان، محمد علی، شنیور، قادر، 1390، ماهیت عقد مرکب در فقه و حقوق موضوعه، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، شماره 4، صص110-87.
12)رحمانیان، عماد، 1392، خدمات پس از فروش و بازاریابی، ماهنامه خدمات پس از فروش، شماره 7، صص29-28.
13)زارعی، حمیدرضا، 1392، خدمات پس از فروش، تهدید یا فرصت، ماهنامه خدمات پس از فروش، شماره 6.
14)شیروی، عبدالحسین، ابراهیمی، سید نصرالله، 1388، ترجمه مجتبی اصغریان، اکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران از طریق قراردادهای بیع متقابل، مجله حقوقی بین المللی، شماره 41، صص262-243.
15)طاهری، حبیب الله، 1418ق.، حقوق مدنی، ج2، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
16)فتاح زاده، زهرا، امینی، علیرضا، 1391، قلمرو ضمان تولیدکننده ناشی از عیب کالا و نقص اطلاع رسانی در نحوه صحیح مصرف، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 6،صص156-129.
17)کاتوزیان، ناصر، 1384، مسئولیت ناشی از عیب تولید، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
18)کاتوزیان، ناصر، 1384، مقدمه علم حقوق، چاپ چهل و چهارم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
19)کاتوزیان، ناصر، 1385، اعمال حقوقی، چاپ یازدهم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
20)کاتوزیان، ناصر، 1387، حقوق مدنی، عقود معین، ج1، تهران، چاپ دهم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
21)کاتوزیان، ناصر، 1388، قواعد عمومی قراردادها، ج1، چاپ هشتم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
22)محقق داماد، سید مصطفی، 1388، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
23)معین، محمد، 1360، فرهنگ فارسی، ج4، چاپ چهارم، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
24)معین، علی شایسته، 1382، بررسی و مطالعه‌ی تأثیر خدمات پس از فروش بر میزان رضایت مشتریان در شرکت مزدا یدک(گروه صنعتی بهمن)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی-گرایش بازاریابی، دانشگاه شهید بهشتی.
25)نعمت اللهی، اسماعیل، محقق داماد، سید مصطفی، 1385، عهدی یا تملیکی بودن اجاره اشخاص، نامه مفید، شماره 58، صص40-23.
26)هاشمی، سیما، 1372، اخبار و گزارش‌ها: گزارشی درباره بازاریابی، ارتباط با مشتریان و خدمات پس از فروش، تدبیر، شماره 34، 65-64.
ب)عربی
27)اردبیلی، احمد بن محمد، 1403ق.، مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج9، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
28)بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ موسوی، 1419ق.، القواعد الفقهیه، ج3، چاپ اول، قم، نشر الهادی.
29)حکیم، سید محسن طباطبایی، 1416ق.، مستمسک العروه الوثقی، ج12، چاپ اول، قم، مؤسسه دار التفسیر.
30)خوانساری، سید احمد بن یوسف، 1405ق.، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ج3، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
31)خویی، سید ابوالقاسم موسوی، 1409ق.، مبانی العروه الوثقی، ج1، چاپ اول، قم، منشورات مدرسه دار العلم-لطفی.
32)خویی، سید ابوالقاسم موسوی، 1410ق.، منهاج الصالحین، ج2، چاپ بیست و هشتم، قم، نشر مدینه العلم.
33)دزفولی، مرتضی بن محمد أمین انصاری، 1410ق.، کتاب المکاسب(المحشّی)، ج13، چاپ سوم، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب.
34)دزفولی، مرتضی بن محمد أمین انصاری، 1415ق.، کتاب المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات(ط-الحدیثه)، ج4، چاپ اول، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
35)سبزواری، سید عبد الأعلی، 1413ق.، مهذب الأحکام(للسبزواری)، ج20، چاپ چهارم، قم، مؤسسه المنار.
36)شیرازی، سید محمد حسینی، بی‌تا، إیصال الطالب إلی المکاسب، ج14، چاپ اول، تهران، منشورات اعلمی.
37)قندهاری، محمد آصف محسنی، 1424ق.، الفقه و مسائل طبیه، ج1، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
38)مظفر، محمدرضا، بی‌تا، حاشیه المظفر علی المکاسب، ج2، چاپ اول، قم، نشر حبیب.
ج)انگلیسی
39)Barendrecht, Maurits, 2007, Principles of European Law, Selleir. European Law Publ.
40)Bidgoli, Hossein, 2010, the Handbook of Technology Management, Vol.2, United States of America, John Wiley & Sons.
41)Black, John; Hashimzade, Nigar and Gareth Myles, 2012, Oxford Dictionary of Economics, United Kingdom, Oxford University Press.
42)Blischke, Wallace, 1996, Product Warranty Handbook, New York, CRC Press.
43)Brassil, Belinda and Dimity, 2001, Excel HSC Legal Studies, Pascal Press.
44)Deirdre, Madden, 2011, Medical Law in Ireland, Kluwer Law International.
45)Ebers, Martin; Janssen, André; Meyer, Olaf, 2009, European Perspectives on producers’ Liability, Munich, European Law Publishers.
46)Feiler, Gil, 2000, the Middle East in the New Millennium: Economic Development & Business Law, Canada, Kluwer Law International.
47)Garner, Brayan A., 1999, Black’s Law Dictionary, 7thed, West Group.
48)Haidar, Ali D., 2011, Global Claims in Construction, London, Springer.
49)Institute, Tmcasser, 1978, Hague-Zagreb Essays 2, Sijthoff International Publishing Company.
50)Jain, Ashok, 2009-10, Principles of Marketing, New Delhi, FK Publications.
51)Jonnard, Claud, 1998, International Business and Trade Theory, Practice, and Policy, CRC Press.
52)Lawry, Paul B.; Watson, Ronald R., 2002, the E-Business Handbook, CRC Press.
53)Morrison, Alan B., 1996, Fundamentals of American Law, Oxford University Press.
54)Ritter, Lennart; Braun, W.David, 2005, European Competition Law: A Practitioners’ Guide, 3rded, Kluwer Law International.
55)Seliet, Hala, 2000, Business, 1ed, Heinemann.
56)Usa Int’L Business Publications, 2013, Bangladesh Insolvency (Bankruptcy) Laws and Regulations Handbook, Int’L Business Publications.
57)Vashisht, Kujnish, 2005, a Practical Approach to Marketing Management, New Delhi, Atlantic Publishers.
58)Wiewiorowska-Domagalska, Aneta, 2013, Consumer Sales Guarantees in the European :union:, Walter de Gruyter.
1)آقایی، نادر وهاب، 1392، گارانتی یا وارانتی؟، ماهنامه خدمات پس از فروش، شماره5.
2)اسلامی پناه، علی، 1380، تعارض تعهدات اصلی و فرعی در قرارداد، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 52، صص36-3.
3)اصغری زاده، عزت الله؛ بیطرف، احمد؛ اجلی، مهدی،1390، ارائه یک مدل ترکیبی با استفاده از PROMETHEE فازی و برنامه‌ریزی خطی چند هدفه برای برون سپاری خدمات گارانتی، چشم انداز مدیریت صنعتی، شماره 2، صص60-43.
4)اعلایی فرد، محمد علی، 1384، اصول حاکم بر قراردادهای پیمانکاری دولتی، عدالت آرا، شماره 1، صص69-56.
5)ایزانلو، محسن؛ عباسی حصوری، مهدی؛ شعبانی کند سری، هادی، 1391، انتقال قراردادی عقد در فقه امامیه، آموزه‌های فقه مدنی، شماره5، صص24-3.
6)بجنوردی، سید محمد بن حسن موسوی، 1401ق.، قواعد فقهیه، ج2، چاپ سوم، تهران، مؤسسه عروج.
7)بنی احمد، مرتضی، 1382، شرایط نابرابر حقوقی در قراردادهای پیمانکاری و تبعات زیانبار آن، مجلس و راهبرد، شماره 39، صص118-103.
8)جعفری لنگرودی، محمد جعفر، 1383، مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ نهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.
9)جمعی از پژوهشگران زیر نظر شاهرودی، سید محمود هاشمی، 1426ق.، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج3، چاپ اول، قم، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
10)خورسندیان، محمد علی، 1383، تمایز مقاطعه کاری و بیع، مدرس علوم انسانی، شماره 34، صص152-131.
11)خورسندیان، محمد علی، شنیور، قادر، 1390، ماهیت عقد مرکب در فقه و حقوق موضوعه، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، شماره 4، صص110-87.
12)رحمانیان، عماد، 1392، خدمات پس از فروش و بازاریابی، ماهنامه خدمات پس از فروش، شماره 7، صص29-28.
13)زارعی، حمیدرضا، 1392، خدمات پس از فروش، تهدید یا فرصت، ماهنامه خدمات پس از فروش، شماره 6.
14)شیروی، عبدالحسین، ابراهیمی، سید نصرالله، 1388، ترجمه مجتبی اصغریان، اکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران از طریق قراردادهای بیع متقابل، مجله حقوقی بین المللی، شماره 41، صص262-243.
15)طاهری، حبیب الله، 1418ق.، حقوق مدنی، ج2، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
16)فتاح زاده، زهرا، امینی، علیرضا، 1391، قلمرو ضمان تولیدکننده ناشی از عیب کالا و نقص اطلاع رسانی در نحوه صحیح مصرف، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 6،صص156-129.
17)کاتوزیان، ناصر، 1384، مسئولیت ناشی از عیب تولید، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
18)کاتوزیان، ناصر، 1384، مقدمه علم حقوق، چاپ چهل و چهارم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
19)کاتوزیان، ناصر، 1385، اعمال حقوقی، چاپ یازدهم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
20)کاتوزیان، ناصر، 1387، حقوق مدنی، عقود معین، ج1، تهران، چاپ دهم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
21)کاتوزیان، ناصر، 1388، قواعد عمومی قراردادها، ج1، چاپ هشتم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
22)محقق داماد، سید مصطفی، 1388، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
23)معین، محمد، 1360، فرهنگ فارسی، ج4، چاپ چهارم، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
24)معین، علی شایسته، 1382، بررسی و مطالعه‌ی تأثیر خدمات پس از فروش بر میزان رضایت مشتریان در شرکت مزدا یدک(گروه صنعتی بهمن)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی-گرایش بازاریابی، دانشگاه شهید بهشتی.
25)نعمت اللهی، اسماعیل، محقق داماد، سید مصطفی، 1385، عهدی یا تملیکی بودن اجاره اشخاص، نامه مفید، شماره 58، صص40-23.
26)هاشمی، سیما، 1372، اخبار و گزارش‌ها: گزارشی درباره بازاریابی، ارتباط با مشتریان و خدمات پس از فروش، تدبیر، شماره 34، 65-64.
ب)عربی
27)اردبیلی، احمد بن محمد، 1403ق.، مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج9، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
28)بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ موسوی، 1419ق.، القواعد الفقهیه، ج3، چاپ اول، قم، نشر الهادی.
29)حکیم، سید محسن طباطبایی، 1416ق.، مستمسک العروه الوثقی، ج12، چاپ اول، قم، مؤسسه دار التفسیر.
30)خوانساری، سید احمد بن یوسف، 1405ق.، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ج3، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
31)خویی، سید ابوالقاسم موسوی، 1409ق.، مبانی العروه الوثقی، ج1، چاپ اول، قم، منشورات مدرسه دار العلم-لطفی.
32)خویی، سید ابوالقاسم موسوی، 1410ق.، منهاج الصالحین، ج2، چاپ بیست و هشتم، قم، نشر مدینه العلم.
33)دزفولی، مرتضی بن محمد أمین انصاری، 1410ق.، کتاب المکاسب(المحشّی)، ج13، چاپ سوم، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب.
34)دزفولی، مرتضی بن محمد أمین انصاری، 1415ق.، کتاب المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات(ط-الحدیثه)، ج4، چاپ اول، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
35)سبزواری، سید عبد الأعلی، 1413ق.، مهذب الأحکام(للسبزواری)، ج20، چاپ چهارم، قم، مؤسسه المنار.
36)شیرازی، سید محمد حسینی، بی‌تا، إیصال الطالب إلی المکاسب، ج14، چاپ اول، تهران، منشورات اعلمی.
37)قندهاری، محمد آصف محسنی، 1424ق.، الفقه و مسائل طبیه، ج1، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
38)مظفر، محمدرضا، بی‌تا، حاشیه المظفر علی المکاسب، ج2، چاپ اول، قم، نشر حبیب.
ج)انگلیسی
39)Barendrecht, Maurits, 2007, Principles of European Law, Selleir. European Law Publ.
40)Bidgoli, Hossein, 2010, the Handbook of Technology Management, Vol.2, United States of America, John Wiley & Sons.
41)Black, John; Hashimzade, Nigar and Gareth Myles, 2012, Oxford Dictionary of Economics, United Kingdom, Oxford University Press.
42)Blischke, Wallace, 1996, Product Warranty Handbook, New York, CRC Press.
43)Brassil, Belinda and Dimity, 2001, Excel HSC Legal Studies, Pascal Press.
44)Deirdre, Madden, 2011, Medical Law in Ireland, Kluwer Law International.
45)Ebers, Martin; Janssen, André; Meyer, Olaf, 2009, European Perspectives on producers’ Liability, Munich, European Law Publishers.
46)Feiler, Gil, 2000, the Middle East in the New Millennium: Economic Development & Business Law, Canada, Kluwer Law International.
47)Garner, Brayan A., 1999, Black’s Law Dictionary, 7thed, West Group.
48)Haidar, Ali D., 2011, Global Claims in Construction, London, Springer.
49)Institute, Tmcasser, 1978, Hague-Zagreb Essays 2, Sijthoff International Publishing Company.
50)Jain, Ashok, 2009-10, Principles of Marketing, New Delhi, FK Publications.
51)Jonnard, Claud, 1998, International Business and Trade Theory, Practice, and Policy, CRC Press.
52)Lawry, Paul B.; Watson, Ronald R., 2002, the E-Business Handbook, CRC Press.
53)Morrison, Alan B., 1996, Fundamentals of American Law, Oxford University Press.
54)Ritter, Lennart; Braun, W.David, 2005, European Competition Law: A Practitioners’ Guide, 3rded, Kluwer Law International.
55)Seliet, Hala, 2000, Business, 1ed, Heinemann.
56)Usa Int’L Business Publications, 2013, Bangladesh Insolvency (Bankruptcy) Laws and Regulations Handbook, Int’L Business Publications.
57)Vashisht, Kujnish, 2005, a Practical Approach to Marketing Management, New Delhi, Atlantic Publishers.
58)Wiewiorowska-Domagalska, Aneta, 2013, Consumer Sales Guarantees in the European :union:, Walter de Gruyter.
