استرداد عوض به عنوان شیوه جبران نقض قرارداد در کامن لا و حقوق ایران
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
در نظام کامن لا، یکی از خسارت‌هایی که زیاندیده از نقض قرارداد می‌تواند مطالبه کند، استرداد اموالی است که به طرف ناقض داده است. در دعاوی معمولیِ خسارت ناشی از نقض قرارداد، خوانده ملزم می‌شود که خسارت انتظار خواهان را جبران کند اما دعوای استرداد درصدد جلوگیری از دارا شدن ناعادلانه خوانده است و این هدف با استرداد اموالی که از خواهان به خوانده منتقل شده است تحصیل می‌شود. در حقوق ایران نیز استرداد عوضین در موارد بطلان و انحلال قهری یا ارادی قرارداد مطرح می‌شود و در برخی موارد، می‌تواند جنبه جبرانی داشته باشد. از خلال این تحقیق معلوم می‌شود که علی رغم اختلاف در برخی جزئیات، شباهت‌های زیادی بین این دو نظام در قواعد و احکام استرداد دیده می‌شود؛ هرچند که از لحاظ کارکردِ استرداد، تفاوت عمده‌ای بین این دو نظام وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج1، چ30، تهران، انتشارات اسلامیه، 1389
بجنوردى، سید حسن، القواعد الفقهیه، مصحح: مهدى مهریزى و محمد حسن درایتى، ج 2 و 3، چ1، قم، نشر الهادی، 1419 هق
حلّى، حسن‌بن یوسف (علامة حلی)، قواعد الأحکام، ج2، چ1، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1413هق
شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، چ2، تهران، مجد، 1381
طوسى، محمد بن حسن ، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج2، چ3، مصحح: سید محمد تقى کشفى، تهران، مکتبة المرتضویة، 1387 ه.ق.
عاملى، زین الدین (شهید ثانى)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، حاشیه سید محمد کلانتر، ج3 و 4، چ1، قم، کتابفروشى داورى، 1410 ه ق
قزوینى، سید على موسوى، رسالة قاعدة «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده»، چ1، مصحح: سید على موسوى علوى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1419
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج4، چ3، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1380
کاتوزیان، ناصر (الف)، عقود معین، ج1، چ10، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1387
کاتوزیان، ناصر (ب)، قواعد عمومی قراردادها، ج5، چ5، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1387
کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج1، چ10، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1387
گیلانى، ابو القاسم بن محمد حسن (میرزاى قمّى)، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، تصحیح مرتضی رضوی، ج2، چ1، تهران، مؤسسه کیهان، 1413 ه ق
محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج2، چ6، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1384
محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج1، چ46، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1394
نجفى، محمد حسن (صاحب جواهر)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 27، چ7، مصحح: عباس قوچانى و على آخوندى، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا
نراقى، مولى محمد بن احمد، مشارق الأحکام، مصحح: سید حسن وحدتى شبیرى، چ2، قم، کنگره نراقیین ملا مهدى و ملا احمد، 1422 ه ق
Beatson, Jack, Andrew Burrows & John Cartwright, Anson’s Law of Contract, Oxford, Oxford University Press, 2010
Edelman, James, Gain-Based Damages, Oxford-Portland Oregon, 2002
Fuller, L. L. and William R. Perdue, “The Reliance Interest in Contract Damages”, Yale Law Journal, 46, 52-96, 1936
Garner, Bryan A., Black's Law Dictionary, 9th Ed., Thomson Reuters, 2009
McKendrick, Ewan, Contract Law: Text, Cases, and Materials, 15th Ed., Oxford, Oxford University Press, 2012
Perillo, Joseph M., Corbin on Contracts, Vol. 11 & 12 , New York, lexisnexis, Revised Edition, 2017
Stone, Richard, The Modern Law of Contract, London, Rutledge-Cavendish, 8th Ed., 2009
Treitel, Guenter, Remedies for Breach of Contract, Oxford University Press, 1988
Treitel, Guenter, The Law of Contract, 11th Ed., London, Sweet & Maxwell, 2003
بجنوردى، سید حسن، القواعد الفقهیه، مصحح: مهدى مهریزى و محمد حسن درایتى، ج 2 و 3، چ1، قم، نشر الهادی، 1419 هق
حلّى، حسن‌بن یوسف (علامة حلی)، قواعد الأحکام، ج2، چ1، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1413هق
شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، چ2، تهران، مجد، 1381
طوسى، محمد بن حسن ، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج2، چ3، مصحح: سید محمد تقى کشفى، تهران، مکتبة المرتضویة، 1387 ه.ق.
عاملى، زین الدین (شهید ثانى)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، حاشیه سید محمد کلانتر، ج3 و 4، چ1، قم، کتابفروشى داورى، 1410 ه ق
قزوینى، سید على موسوى، رسالة قاعدة «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده»، چ1، مصحح: سید على موسوى علوى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1419
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج4، چ3، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1380
کاتوزیان، ناصر (الف)، عقود معین، ج1، چ10، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1387
کاتوزیان، ناصر (ب)، قواعد عمومی قراردادها، ج5، چ5، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1387
کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج1، چ10، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1387
گیلانى، ابو القاسم بن محمد حسن (میرزاى قمّى)، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، تصحیح مرتضی رضوی، ج2، چ1، تهران، مؤسسه کیهان، 1413 ه ق
محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج2، چ6، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1384
محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج1، چ46، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1394
نجفى، محمد حسن (صاحب جواهر)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 27، چ7، مصحح: عباس قوچانى و على آخوندى، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا
نراقى، مولى محمد بن احمد، مشارق الأحکام، مصحح: سید حسن وحدتى شبیرى، چ2، قم، کنگره نراقیین ملا مهدى و ملا احمد، 1422 ه ق
Beatson, Jack, Andrew Burrows & John Cartwright, Anson’s Law of Contract, Oxford, Oxford University Press, 2010
Edelman, James, Gain-Based Damages, Oxford-Portland Oregon, 2002
Fuller, L. L. and William R. Perdue, “The Reliance Interest in Contract Damages”, Yale Law Journal, 46, 52-96, 1936
Garner, Bryan A., Black's Law Dictionary, 9th Ed., Thomson Reuters, 2009
McKendrick, Ewan, Contract Law: Text, Cases, and Materials, 15th Ed., Oxford, Oxford University Press, 2012
Perillo, Joseph M., Corbin on Contracts, Vol. 11 & 12 , New York, lexisnexis, Revised Edition, 2017
Stone, Richard, The Modern Law of Contract, London, Rutledge-Cavendish, 8th Ed., 2009
Treitel, Guenter, Remedies for Breach of Contract, Oxford University Press, 1988
Treitel, Guenter, The Law of Contract, 11th Ed., London, Sweet & Maxwell, 2003
