مسئولیت اجتماعی شرکتهای فراملی درچارچوب حقوق بشر از اختیار تا الزام
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
دانش آموخته دکترای حقوق بین الملل عمومی از دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
چکیده
طی سالها افزایش سرمایه گذاری در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، باعث اقدامات خلاف موازین حقوق بشری توسط شرکتهای فراملی شده است. پیرو توسعه ارتباطات و رشد فعالیت‌های حقوق بشری، حفظ حقوق ذی‌نفعان شرکت موردتأکیدقرارگرفت. تئوری«مسئولیت اجتماعی شرکت» به لزوم شفاف سازی اقدامات شرکتهای فراملی در حوزه حقوق بشرتأکید دارد. در پژوهش حاضر نقش این تئوری در رعایت موازین حقوق بشری توسط شرکتهای فراملی بررسی میشود. به‌طورکلی،اسناد حقوق بین الملل و نیز کدهای شرکتی و قوانین ملی همگی بیانگر اصولی از مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها مشتمل بر تعهدات حقوق بشری هستند. شرکتهای فراملی در حوزه مسئولیت اجتماعی به داوطلبانه بودن تعهدات اصرار دارند. با این حال، بانک جهانی بر وظیفه فعال مسئولیت اجتماعی تأکید و شرکتهای فراملی را به اتخاذ اقدامات ضروری جهت نیل به اهداف اجتماعی ملزم میداند. بانک جهانی و اعضای آن از جمله میگا، اِعمال و اجرای مسئولیت اجتماعی را از طریق سیاست‌های کاربردی، مکانیسم های وام دهی و بیمه رصد میکنند
کلیدواژه‌ها
موضوعات
منابع
- حمیدیان،حمید و رضایی،علی(1399)، «نقد و بررسی جایگاه مسئولیت‌اجتماعی در چارچوب معاهدات سرمایه‌گذاری:بامطالعه تطبیقی حقوق ایران، کانادا، برزیل و اتحادیه اروپا»، فصلنامه پژوهشهای حقوق‌تطبیقی، دوره24(4).
- زبردست،فرناز و قنبری جهرمی،محمدجعفر(1400)، «دعاوی غیرمستقیم سهامداران در مراجع بین‌المللی علیه دولت میزبان،با نگاهی بر حقوق ایران و انگلیس»،پژوهشنامه حقوق تطبیقی،دوره5(1).
- ضیایی،سیدیاسر و لطفی گماسایی، محسن(1400)، « مسئولیت‌اجتماعی شرکتهای فراملی؛فرصتها و چالشها»، مجله پژوهشهای حقوقی، دوره 29(46).
- کامل نواب، مرتضی و قاسمی، غلامعلی(1401)، «نقش سازمانهای غیردولتی در فرایند رسیدگی دیوان اروپایی حقوق‌بشر»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره (1)52.
- محمودی،سیدهادی و صدیقیان کاشانی،منصوره(1397)،«تعهدات حقوق‌بشری و شرکتهای فراملی با تاکید بر رویکرد شورای حقوق بشر»، مجله حقوق تطبیقی، دوره9(2).
- ملکی‌پور، حامد و عسکری،پوریا و شایگان، فریده(1401)، «تحلیل مسئولیت-اجتماعی شرکتهادر پرتو مفهوم مراقبت مقتضی مبتنی بر حقوق‌بشر»، مجله مطالعات حقوق عمومی، دوره(1)52.
- نساری، الناز (1400)، «نقش نهاد بیمه‌کننده سرمایه‌گذاری خارجی در نیل به سرمایه‌گذاری پایدار با تاکید بر عملکرد میگا»، پژوهش حقوق عمومی، دوره 22(70).
- نساری، الناز و زمانی، سیدقاسم(1397). «سلب مالکیت زیست محیطی در رویه داوری سرمایه گذاری خارجی»، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 22 (3)، صص.105-136.
- Reif, Linda C. (2020), The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System,Second Revised Edition (Boston: BRILL NIJHOFF).
- Schermers, Henry G. and Blokker, Niels M.(2011), International Institutional Law-Unity within Diversity, 5th Edition, (Boston: MartinusNijhoff Publishers).
- Abdelsalam A. Mohamed(1999).“Individual and NGO Participation in Human Rights Litigation before the African Court of Human and Peoples’ Rights:Lessons from the European and Inter-American Court of Human Rights”, Journal of African Law, vol.43(2).
- Alizadeh, Amin(2022).“The Drivers and Barriers of Corporate Social Responsibility: A Comparision of the MENA Region and Western Countries”,Sustainability,vol.14(2).
- Bower, Joseph L., and Lynn S. Paine (2017). “The Error at the Heart of Corporate Leadership”, Harvard Business Review, vol 95(3).
- Cavalcante Quezado, TarciaCamily et al. (2022), “Corporate Social Responsibility and Marketing: A Bibliometric and Visualization Analysis of the Literature between the Years 1994 and 2020”, Sustainability, (14).
- Caroline, Kaeb(2016).“The Shifting Sands of Corporate Liability under International Criminal Law”, the George Washington International Law Review, vol. 49, no. 2
- Certanec,Ana(2019), “The Connection between Corporate Social Responsibility and Corporate Respect for Human Rights”, Law, Economics and Social Issues Review, 10(2).
- Enderle,George(2020), “Corporate Responsibility for Wealth Creation ans Human Rights: a Book Project”, International Journal of Economics and Politics, vol. 1(1).
- Gal-Or, Noemi(2005), “NAFTA Chapter Eleven and the Implications for the FTAA: The Institutionalization of Investor Status in Public International Law”, Transnational Corporations, vol. 14, no. 2.
- Junior, Arno Dal Ri and Bastos Calazans, Erika Louise(2018), “Transnational Corporations Subjectivity Based on the Criteria of the Bernadotte Case and the Traditional International Law Doctrine”, Anuariomexicano de derecho internacional, vol. 18.
- Leonski, Wojciech(2019).“Barriers of the Implementation of Corporate Social Responsibility in chosen Enterprises”,Scientific Papers of Silesian University of Technology, N.136.
- Magda B. L. Donia et al.(2020),“The Theorized Relationship between Prganizational (Non) Compliance with the United Nations Guiding Principles on Human Rights and Desired Employee Workplace Outcomes”, Sustainability, Vol. 12.
- Maimunah, Ismail(2009), “Corporate Social responsibility and its Role in Community Development: An International Perspective”, The Journal of International Social Research, Vol. 2/9.
- Muijsenbergh, Winfried H. A. M. Van Den and Rezai, Sam(2012), “Corporations and the European Convention on Human Rights”, Global Business & Development Law Journal, vol. 25.
- Waters, James J.(2015),“A Comparative Analysis of Public and Private Political Risk Insurance Policies with Strategic Applications for Risk Mitigation”,Duke Journal of Comparative & International Law, vol. 25.
- Wladyslaw Czaplinski(2016), “Recognition and International Legal Personality of Non-State Actors”, Pecs Journal of International and European Law, vol. (1).
Documents:
- Agenda 21: The United Nations Program of Action for Sustainable Development, Chapter 30 Strengthening the Role of Business and Industry 30.1-30.4. available at: http://www.un-documents.net/a21-30.htm
- Corporate Responsibility Bill available at:
https://www.publications.parliament.uk/pa/cm200203/cmbills/129/2003129.pdf
- DIRECTIVE 2014/95/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 22 October 2014
- European Bank for Reconstruction and Dev., Sound Business Standards and Corporate Practices: A set of Guidelines (Sept. 1997), available at: www.ebrd.com/documents/comms-and-bis/pdf-sound-business-standards.pdf
- Human Rights Office of the High Commissioner, The Guiding Principles on Business and Human Rights: Implementing the United Nations “Protect, Respect and Remedy» Framework, New York-Geneva, 2011, UN Doc A/HRC/17/31.
- OECD Guidelineswww.mneguidelines.oecd.org/2011humanrights.pdf
- Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights, U.N. ESCOR, 55th Sess., Agenda Item 4
- Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights, U.N. ESCOR, 55th Sess., Agenda Item 4
- Private Initiatives for Corporate Responsibility: An Analysis, OECD Working Paper available at: http://www.oecd.org/daf/inv/investment-policy/WP-2001_1.pdf
- Sarbanes –Oxley Act, 15 U.S.C.A., 7264
- Sub-Comm'n, The Effects of the Working Methods and Activities of Transnational Corporations on the Enjoyment of Human Rights, UN Doc. E/ CN.4/Sub.2/RES, para. 4(c)
- UN Guiding Principles, no. 11-24, available at:
- http://www.ohchr.org/Documents/Publications/HR.PUB.12.2_En.pdf
- World Bank Group, MIGA’s Environmental and Social Review Procedures (1999), available at: http://www.miga.org/screens/policies/disclose/soc_rev.htm
- World Bank, Operational Policy 4.01: Environmental Assessment, Jan. 1999, available at: https://policies.worldbank.org/sites/ppf3/PPFDocuments/090224b0822f7384.pdf
- World Bank, Operational Policy 4.04: Natural Habitats, June 2001,Revised April 2013, available at: https://policies.worldbank.org/sites/ppf3/PPFDocuments/090224b0822f74ac.pdf
- https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/be/pdf/2020/12/The_Time_Has_Come_KPMG_Survey_of_Sustainability_Reporting_2020.pdf
- https://www.globalreporting.org/standards/media/2594/gri-standard-glossary-2020.pdf
- https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles
- https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-ENG.pdf (2015)
- The EC Commission Green Paper on CSR, Promoting a European framework for Corporate Social Responsibility, DOC/01/9 Brussels, 18 July 2001, available at: www.europa.eu/rapid/press-release_DOC-01-9_en.pdf
Decisions:
- Centro Europa 7 S.r.I. and Di Stefano v. Italy(2012) of 6 July 2012, Application n. 38433/09
- Reparation for Injuries Suffered in the Service of the United Nations, ICJ Rep. 1949.
- Société Colas Est and Others v. France(2002), European Court of Human Rights, Judgment of 16 April 2002, Aplication n. 37971/97.
- Special Tribunal for Lebanon (STL) Case against Al-Jadeed S. A. L. & Al Khayay (The Al-Jadeed Case), STL-14-05/T/CJ, Judgment of 31 January 2014.
- Sunday Times vs. United Kingdom(1979), European Court of Human Rights, Judgment of 29 March 1979, Application n. 6538/
- حمیدیان،حمید و رضایی،علی(1399)، «نقد و بررسی جایگاه مسئولیت‌اجتماعی در چارچوب معاهدات سرمایه‌گذاری:بامطالعه تطبیقی حقوق ایران، کانادا، برزیل و اتحادیه اروپا»، فصلنامه پژوهشهای حقوق‌تطبیقی، دوره24(4).
- زبردست،فرناز و قنبری جهرمی،محمدجعفر(1400)، «دعاوی غیرمستقیم سهامداران در مراجع بین‌المللی علیه دولت میزبان،با نگاهی بر حقوق ایران و انگلیس»،پژوهشنامه حقوق تطبیقی،دوره5(1).
- ضیایی،سیدیاسر و لطفی گماسایی، محسن(1400)، « مسئولیت‌اجتماعی شرکتهای فراملی؛فرصتها و چالشها»، مجله پژوهشهای حقوقی، دوره 29(46).
- کامل نواب، مرتضی و قاسمی، غلامعلی(1401)، «نقش سازمانهای غیردولتی در فرایند رسیدگی دیوان اروپایی حقوق‌بشر»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره (1)52.
- محمودی،سیدهادی و صدیقیان کاشانی،منصوره(1397)،«تعهدات حقوق‌بشری و شرکتهای فراملی با تاکید بر رویکرد شورای حقوق بشر»، مجله حقوق تطبیقی، دوره9(2).
- ملکی‌پور، حامد و عسکری،پوریا و شایگان، فریده(1401)، «تحلیل مسئولیت-اجتماعی شرکتهادر پرتو مفهوم مراقبت مقتضی مبتنی بر حقوق‌بشر»، مجله مطالعات حقوق عمومی، دوره(1)52.
- نساری، الناز (1400)، «نقش نهاد بیمه‌کننده سرمایه‌گذاری خارجی در نیل به سرمایه‌گذاری پایدار با تاکید بر عملکرد میگا»، پژوهش حقوق عمومی، دوره 22(70).
- نساری، الناز و زمانی، سیدقاسم(1397). «سلب مالکیت زیست محیطی در رویه داوری سرمایه گذاری خارجی»، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 22 (3)، صص.105-136.
- Reif, Linda C. (2020), The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System,Second Revised Edition (Boston: BRILL NIJHOFF).
- Schermers, Henry G. and Blokker, Niels M.(2011), International Institutional Law-Unity within Diversity, 5th Edition, (Boston: MartinusNijhoff Publishers).
- Abdelsalam A. Mohamed(1999).“Individual and NGO Participation in Human Rights Litigation before the African Court of Human and Peoples’ Rights:Lessons from the European and Inter-American Court of Human Rights”, Journal of African Law, vol.43(2).
- Alizadeh, Amin(2022).“The Drivers and Barriers of Corporate Social Responsibility: A Comparision of the MENA Region and Western Countries”,Sustainability,vol.14(2).
- Bower, Joseph L., and Lynn S. Paine (2017). “The Error at the Heart of Corporate Leadership”, Harvard Business Review, vol 95(3).
- Cavalcante Quezado, TarciaCamily et al. (2022), “Corporate Social Responsibility and Marketing: A Bibliometric and Visualization Analysis of the Literature between the Years 1994 and 2020”, Sustainability, (14).
- Caroline, Kaeb(2016).“The Shifting Sands of Corporate Liability under International Criminal Law”, the George Washington International Law Review, vol. 49, no. 2
- Certanec,Ana(2019), “The Connection between Corporate Social Responsibility and Corporate Respect for Human Rights”, Law, Economics and Social Issues Review, 10(2).
- Enderle,George(2020), “Corporate Responsibility for Wealth Creation ans Human Rights: a Book Project”, International Journal of Economics and Politics, vol. 1(1).
- Gal-Or, Noemi(2005), “NAFTA Chapter Eleven and the Implications for the FTAA: The Institutionalization of Investor Status in Public International Law”, Transnational Corporations, vol. 14, no. 2.
- Junior, Arno Dal Ri and Bastos Calazans, Erika Louise(2018), “Transnational Corporations Subjectivity Based on the Criteria of the Bernadotte Case and the Traditional International Law Doctrine”, Anuariomexicano de derecho internacional, vol. 18.
- Leonski, Wojciech(2019).“Barriers of the Implementation of Corporate Social Responsibility in chosen Enterprises”,Scientific Papers of Silesian University of Technology, N.136.
- Magda B. L. Donia et al.(2020),“The Theorized Relationship between Prganizational (Non) Compliance with the United Nations Guiding Principles on Human Rights and Desired Employee Workplace Outcomes”, Sustainability, Vol. 12.
- Maimunah, Ismail(2009), “Corporate Social responsibility and its Role in Community Development: An International Perspective”, The Journal of International Social Research, Vol. 2/9.
- Muijsenbergh, Winfried H. A. M. Van Den and Rezai, Sam(2012), “Corporations and the European Convention on Human Rights”, Global Business & Development Law Journal, vol. 25.
- Waters, James J.(2015),“A Comparative Analysis of Public and Private Political Risk Insurance Policies with Strategic Applications for Risk Mitigation”,Duke Journal of Comparative & International Law, vol. 25.
- Wladyslaw Czaplinski(2016), “Recognition and International Legal Personality of Non-State Actors”, Pecs Journal of International and European Law, vol. (1).
Documents:
- Agenda 21: The United Nations Program of Action for Sustainable Development, Chapter 30 Strengthening the Role of Business and Industry 30.1-30.4. available at: http://www.un-documents.net/a21-30.htm
- Corporate Responsibility Bill available at:
https://www.publications.parliament.uk/pa/cm200203/cmbills/129/2003129.pdf
- DIRECTIVE 2014/95/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 22 October 2014
- European Bank for Reconstruction and Dev., Sound Business Standards and Corporate Practices: A set of Guidelines (Sept. 1997), available at: www.ebrd.com/documents/comms-and-bis/pdf-sound-business-standards.pdf
- Human Rights Office of the High Commissioner, The Guiding Principles on Business and Human Rights: Implementing the United Nations “Protect, Respect and Remedy» Framework, New York-Geneva, 2011, UN Doc A/HRC/17/31.
- OECD Guidelineswww.mneguidelines.oecd.org/2011humanrights.pdf
- Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights, U.N. ESCOR, 55th Sess., Agenda Item 4
- Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights, U.N. ESCOR, 55th Sess., Agenda Item 4
- Private Initiatives for Corporate Responsibility: An Analysis, OECD Working Paper available at: http://www.oecd.org/daf/inv/investment-policy/WP-2001_1.pdf
- Sarbanes –Oxley Act, 15 U.S.C.A., 7264
- Sub-Comm'n, The Effects of the Working Methods and Activities of Transnational Corporations on the Enjoyment of Human Rights, UN Doc. E/ CN.4/Sub.2/RES, para. 4(c)
- UN Guiding Principles, no. 11-24, available at:
- http://www.ohchr.org/Documents/Publications/HR.PUB.12.2_En.pdf
- World Bank Group, MIGA’s Environmental and Social Review Procedures (1999), available at: http://www.miga.org/screens/policies/disclose/soc_rev.htm
- World Bank, Operational Policy 4.01: Environmental Assessment, Jan. 1999, available at: https://policies.worldbank.org/sites/ppf3/PPFDocuments/090224b0822f7384.pdf
- World Bank, Operational Policy 4.04: Natural Habitats, June 2001,Revised April 2013, available at: https://policies.worldbank.org/sites/ppf3/PPFDocuments/090224b0822f74ac.pdf
- https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/be/pdf/2020/12/The_Time_Has_Come_KPMG_Survey_of_Sustainability_Reporting_2020.pdf
- https://www.globalreporting.org/standards/media/2594/gri-standard-glossary-2020.pdf
- https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles
- https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-ENG.pdf (2015)
- The EC Commission Green Paper on CSR, Promoting a European framework for Corporate Social Responsibility, DOC/01/9 Brussels, 18 July 2001, available at: www.europa.eu/rapid/press-release_DOC-01-9_en.pdf
Decisions:
- Centro Europa 7 S.r.I. and Di Stefano v. Italy(2012) of 6 July 2012, Application n. 38433/09
- Reparation for Injuries Suffered in the Service of the United Nations, ICJ Rep. 1949.
- Société Colas Est and Others v. France(2002), European Court of Human Rights, Judgment of 16 April 2002, Aplication n. 37971/97.
- Special Tribunal for Lebanon (STL) Case against Al-Jadeed S. A. L. & Al Khayay (The Al-Jadeed Case), STL-14-05/T/CJ, Judgment of 31 January 2014.
- Sunday Times vs. United Kingdom(1979), European Court of Human Rights, Judgment of 29 March 1979, Application n. 6538/
