مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی تولیدکنندگان قطعه و مواد اولیه در کالاهای مونتاژشده در نظام حقوقی آمریکا و ایران
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و تاریخ، دانشگاه یزد،یزد،ایران
2
استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه دامغان، دامغان،ایران
چکیده
کالاهای مونتاژ شده کالاهایی هستند که از سر هم کردن قطعات ازپیش‌ساخته شده تشکیل میشوند. اگر کالای مونتاژ شده خسارتی وارد نماید، زیان‌دیده معمولاً به جهت دسترسی آسانتر دعوای خود را علیه تولیدکننده کالای نهایی مطرح میکند؛ اما باید دید آیا امکان استناد خوانده دعوا به فعل یا ترک فعل تولیدکنندگان قطعه یا تأمین‌کنندگان مواد اولیه برای معافیت از مسئولیت وجود دارد یا خیر؟ در این پژوهش درصدد هستیم به این سؤال اساسی پاسخ دهیم که تولیدکننده قطعه در چه مواردی و بر اساس کدام مبانی در مقابل زیان‌دیده مسئولیت دارد؟ برای پاسخ به این سؤال با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس جمع‌آوری مطالب به شیوه کتابخانهای ابتدائاً نظام حقوقی آمریکا مورد مطالعه قرار گرفته و با استخراج الگوی این کشور بر اساس رویه قضایی به بررسی موضوع در نظام حقوقی کشور ایران پرداخته شده است. در نهایت این نتیجه حاصل شد که در نظام حقوقی آمریکا اصل کلی آن است که اگر قطعه تولیدی قبل از توزیع غیرمعیوب باشد، قطعه ساز مسئولیتی ندارد. با وجود این، در موارد استثنایی قطعه‌ساز در برابر زیان‌دیده مسئول جبران خسارت است و برای موارد استثنایی چهار الگو از سوی دادگاههای این کشور تبعیت شده است. در نظام حقوقی ایران نیز با الهام از الگوی به‌دست‌آمده از نظام حقوقی آمریکا، مسئولیت تولیدکننده قطعه در صورت معیوب بودن آن و وجود رابطه علیت بین عیب و ورود خسارت قطعی است و در موارد نقص طراحی و ارائه هشدار نیز مسئولیت قطعه ساز متصور است.
موضوعات
سازمان ملی استاندارد ایران، طراحی برای ساخت، مونتاژ، دمونتاژ و فرآوری پایان حیات – قسمت 1: مفاهیم کلی، فرآیند و الزامات، 1392، 1-17418.
صفایی، سید حسین و حبیب‌الله رحیمی (1392). مسئولیت مدنی، چ 5، انتشارات سمت، تهران.
کاتوزیان، ناصر (1390). مسئولیت ناشی از عیب تولید (مطالعه انتقادی وتطبیقی در تعادل حقوق تولید کننده و مصرف کننده)، دانشگاه تهران، چاپ سوم.
موسوی بجنوردی، سید محمد (1394). قواعد فقهیه، تهران، انتشارات مجد.
ب) مقالات
باریکلو، علیرضا و زینب حسامی شهررضایی (1398). «تحلیل کارکرد قاعده «هشدار» در مسئولیت ناشی از تولید»، مطالعات حقوقی، دوره یازدهم، شماره چهارم.
بادینی، حسن (1391). «نقدی بر مبنا و قلمرو مسئولیت مدنی عرضه کنندگان کالا و خدمات در قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان 1388»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 58.
بادینی،حسن و پانته آ پناهی اصانلو (1391). «نقدی بر قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو مصوب 1386»، پژوهش حقوق خصوصی، سال اول، شماره 1. سال اول.
عبدی پور، ابراهیم علیرضا پرتو (1390). «مسئولیت عرضه کنندگان کالا و خدمات در قانون حمایت از مصرف کنندگان حرکتی رو به جلو یا بازخوانی قواعد سنتی»، نامه مفید، شماره 85.
کاظمی، محسن، غفور خویینی، محمد روشن و شجاع روزبهانی (1392). «نقص علم در مسئولیت مدنی ناشی از عیب کالا»، فصلنامه حقوق پژشکی، سال هفتم، شماره 25.
ج) سایت‌ها
https://abadis.ir/fatofa/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%98/
5-2. منابع انگلیسی
a) Articles
Fischer, David A., “Product Liability: A Commentary on the liability of suppliers of component parts and raw materials”, South Carolina Law Review, Vol. 53, Iss. 4 [2002], Art. 16.
Ross, Kenneth, “Manufacturers versus Component Part and Raw Material Suppliers: How to Prevent Liability”, newsletter of the Defense Research Institute’s Product Liability Committee, 2008.
Scott Gordon Night, “Products Liability: Component Part Manufacturer's Liability for Design and Warning Defects”, Journal of Air Law and Commerce, Vol, 54, Issue 1, 1988.
Wright, Richard W., “The Principles of Product Liability, in Symposium, Products Liability: Litigation Trends on the 10th Anniversary of the Third Restatement”, 26 Rev. Litig. 1067 (2007). Available at: https://scholarship.kentlaw.iit.edu/fac_schol/719.
b) Judicial verdicts
Tellez-Cordova v. Campbell-Hausfeld/Scott Fetzer Co., 129 Cal.App.4th 577, 581 (2004) (citing Summit Community Assn. v. Shell Oil Co., 51 Cal.App.4th 726, 772 (1996) (citing Lee v. Electric Motor Division, 169 Cal.App.3d 375, 385-87 (1985).
Wiler v. Firestone Tire & Rubber Co., 95 Cal.App.3d 669, 674 (1979).
Lee v. Electric Motor Division (1985) 169 Cal.App.3d 375, 381-387.
Wiler v. Firestone Tire & Rubber Co. (1979) 95 Cal.App.3d 621, 627-629.
Walker v. Stauffer Chemical Corp. (1971) 19 Cal.App.3d 669, 672.
Walker v. Stauffer Chemical Corp. (1971) 19 Cal.App.3d 669, 672.
Orion v. United Technologies Corp 502 F. Supp. 173 (E.D. Pa. 1980).
Bostrom Seating v. Crane Carrier Co., 40 S.W.3d 681 (Tex. 2004).
Davis v. Komatsu American Ind., 42 S.W.3d 34 (Tenn. 2001).
TMJ Implants Products Liability Litigation, 872 F.Supp. 1019 (D.Minn.1995), aff'd, 97 F.3d 1050 (8th Cir.1996).
Kealoha v. E.I. Du Pont de Nemours & Co., 844 F.Supp. 590 (D.Hawai'i 1994), aff'd, Kealoha v. E.I. Du Pont de Nemours & Co, et al., 82 F.3d 894 (9th Cir.1996).
Jacobs v. E.I. Du Pont de Nemours & Co., 67 F.3d 1219 (6th Cir.1995).
Apperson v. E.I. Du Pont de Nemours & Co., 41 F.3d 1103 (7th Cir.1994).
Crossfield v. Quality Control Equip. Co., Inc., 1 F.3d 701 (8th Cir.1993)
Childress v. Gresen Mfg. Co., 888 F.2d 45 (6th Cir.1989).
Davis, 42 S.W.3d at 38; Toshiba Int’l Corp. v. Henry, 152 S.W.3d 774, 781 (Tex. Ct. App. 2004).
Toshiba Intern. Corp. v. Henry (Tex.App. 2004) 152 S.W.3d 774, 777-786
BOSTROM SEATING, INC., v. CRANE CARRIER COMPANY, Supreme Court of Texas,.No.02-1047.Decided: June 11, 2004.
McArthur DAVIS v. KOMATSU AMERICA INDUSTRIES CORPORATION, et al. Supreme Court of Tennessee, at Nashville. April 18, 2001.
Bryan J. Leahy v. Mid-West Conveyor Company, Inc., and Ray Tool Manufacturing Company, Owens-Corning Fiberglass Corporation, Division of the Supreme Court of the State of New York, Third Department,October 30, 1986.
Mary Jo BRADFORD and Hartford Accident and Indemnity Company, v. BENDIX-WESTINGHOUSE AUTOMOTIVE AIR BRAKE COMPANY, a corporation, v. CHRISTENSEN BROTHERS TRUCKING AND EXCAVATING COMPANY,No. 72-395,Colorado Court of Appeals, Div. I.October 24, 1973.
The :union: SUPPLY COMPANY, a Colorado Corporation, v. Larry E. PUST and Holly Sugar Corporation, a New York Corporation,No. C-1174.Supreme Court of Colorado, En Banc.August 14, 1978.
Jesus Garcia VERGE and the Commissioner of Labor of the Government of the Virgin Islands v.FORD MOTOR CO., Elgin-Leach Corp., Leach Co., Isla Verde Sales, Inc. and John Doe Corp., No. 77-1064.,United States Court of Appeals, Third Circuit., Decided August 8, 1978.
Hector JIMINEZ and Dalmy Jiminez, v. DREIS & KRUMP MANUFACTURING CO., INC. and Federal Machinery Corp., and Bellows International, Inc., FEDERAL MACHINERY CORP., v. AURORA ELECTRIC COMPANY, INC., DREIS & KRUMP MANUFACTURING CO., INC., v. AURORA ELECTRIC COMPANY, INC.No. 946, Docket 82-7961.United States Court of Appeals, Second Circuit.Argued March 7, 1984.
c) Sites
https://www.ldoceonline.com/dictionary/assembly-line
https://www.investopedia.com/terms/a/assembly-line.asp-0
صفایی، سید حسین و حبیب‌الله رحیمی (1392). مسئولیت مدنی، چ 5، انتشارات سمت، تهران.
کاتوزیان، ناصر (1390). مسئولیت ناشی از عیب تولید (مطالعه انتقادی وتطبیقی در تعادل حقوق تولید کننده و مصرف کننده)، دانشگاه تهران، چاپ سوم.
موسوی بجنوردی، سید محمد (1394). قواعد فقهیه، تهران، انتشارات مجد.
ب) مقالات
باریکلو، علیرضا و زینب حسامی شهررضایی (1398). «تحلیل کارکرد قاعده «هشدار» در مسئولیت ناشی از تولید»، مطالعات حقوقی، دوره یازدهم، شماره چهارم.
بادینی، حسن (1391). «نقدی بر مبنا و قلمرو مسئولیت مدنی عرضه کنندگان کالا و خدمات در قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان 1388»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 58.
بادینی،حسن و پانته آ پناهی اصانلو (1391). «نقدی بر قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو مصوب 1386»، پژوهش حقوق خصوصی، سال اول، شماره 1. سال اول.
عبدی پور، ابراهیم علیرضا پرتو (1390). «مسئولیت عرضه کنندگان کالا و خدمات در قانون حمایت از مصرف کنندگان حرکتی رو به جلو یا بازخوانی قواعد سنتی»، نامه مفید، شماره 85.
کاظمی، محسن، غفور خویینی، محمد روشن و شجاع روزبهانی (1392). «نقص علم در مسئولیت مدنی ناشی از عیب کالا»، فصلنامه حقوق پژشکی، سال هفتم، شماره 25.
ج) سایت‌ها
https://abadis.ir/fatofa/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%98/
5-2. منابع انگلیسی
a) Articles
Fischer, David A., “Product Liability: A Commentary on the liability of suppliers of component parts and raw materials”, South Carolina Law Review, Vol. 53, Iss. 4 [2002], Art. 16.
Ross, Kenneth, “Manufacturers versus Component Part and Raw Material Suppliers: How to Prevent Liability”, newsletter of the Defense Research Institute’s Product Liability Committee, 2008.
Scott Gordon Night, “Products Liability: Component Part Manufacturer's Liability for Design and Warning Defects”, Journal of Air Law and Commerce, Vol, 54, Issue 1, 1988.
Wright, Richard W., “The Principles of Product Liability, in Symposium, Products Liability: Litigation Trends on the 10th Anniversary of the Third Restatement”, 26 Rev. Litig. 1067 (2007). Available at: https://scholarship.kentlaw.iit.edu/fac_schol/719.
b) Judicial verdicts
Tellez-Cordova v. Campbell-Hausfeld/Scott Fetzer Co., 129 Cal.App.4th 577, 581 (2004) (citing Summit Community Assn. v. Shell Oil Co., 51 Cal.App.4th 726, 772 (1996) (citing Lee v. Electric Motor Division, 169 Cal.App.3d 375, 385-87 (1985).
Wiler v. Firestone Tire & Rubber Co., 95 Cal.App.3d 669, 674 (1979).
Lee v. Electric Motor Division (1985) 169 Cal.App.3d 375, 381-387.
Wiler v. Firestone Tire & Rubber Co. (1979) 95 Cal.App.3d 621, 627-629.
Walker v. Stauffer Chemical Corp. (1971) 19 Cal.App.3d 669, 672.
Walker v. Stauffer Chemical Corp. (1971) 19 Cal.App.3d 669, 672.
Orion v. United Technologies Corp 502 F. Supp. 173 (E.D. Pa. 1980).
Bostrom Seating v. Crane Carrier Co., 40 S.W.3d 681 (Tex. 2004).
Davis v. Komatsu American Ind., 42 S.W.3d 34 (Tenn. 2001).
TMJ Implants Products Liability Litigation, 872 F.Supp. 1019 (D.Minn.1995), aff'd, 97 F.3d 1050 (8th Cir.1996).
Kealoha v. E.I. Du Pont de Nemours & Co., 844 F.Supp. 590 (D.Hawai'i 1994), aff'd, Kealoha v. E.I. Du Pont de Nemours & Co, et al., 82 F.3d 894 (9th Cir.1996).
Jacobs v. E.I. Du Pont de Nemours & Co., 67 F.3d 1219 (6th Cir.1995).
Apperson v. E.I. Du Pont de Nemours & Co., 41 F.3d 1103 (7th Cir.1994).
Crossfield v. Quality Control Equip. Co., Inc., 1 F.3d 701 (8th Cir.1993)
Childress v. Gresen Mfg. Co., 888 F.2d 45 (6th Cir.1989).
Davis, 42 S.W.3d at 38; Toshiba Int’l Corp. v. Henry, 152 S.W.3d 774, 781 (Tex. Ct. App. 2004).
Toshiba Intern. Corp. v. Henry (Tex.App. 2004) 152 S.W.3d 774, 777-786
BOSTROM SEATING, INC., v. CRANE CARRIER COMPANY, Supreme Court of Texas,.No.02-1047.Decided: June 11, 2004.
McArthur DAVIS v. KOMATSU AMERICA INDUSTRIES CORPORATION, et al. Supreme Court of Tennessee, at Nashville. April 18, 2001.
Bryan J. Leahy v. Mid-West Conveyor Company, Inc., and Ray Tool Manufacturing Company, Owens-Corning Fiberglass Corporation, Division of the Supreme Court of the State of New York, Third Department,October 30, 1986.
Mary Jo BRADFORD and Hartford Accident and Indemnity Company, v. BENDIX-WESTINGHOUSE AUTOMOTIVE AIR BRAKE COMPANY, a corporation, v. CHRISTENSEN BROTHERS TRUCKING AND EXCAVATING COMPANY,No. 72-395,Colorado Court of Appeals, Div. I.October 24, 1973.
The :union: SUPPLY COMPANY, a Colorado Corporation, v. Larry E. PUST and Holly Sugar Corporation, a New York Corporation,No. C-1174.Supreme Court of Colorado, En Banc.August 14, 1978.
Jesus Garcia VERGE and the Commissioner of Labor of the Government of the Virgin Islands v.FORD MOTOR CO., Elgin-Leach Corp., Leach Co., Isla Verde Sales, Inc. and John Doe Corp., No. 77-1064.,United States Court of Appeals, Third Circuit., Decided August 8, 1978.
Hector JIMINEZ and Dalmy Jiminez, v. DREIS & KRUMP MANUFACTURING CO., INC. and Federal Machinery Corp., and Bellows International, Inc., FEDERAL MACHINERY CORP., v. AURORA ELECTRIC COMPANY, INC., DREIS & KRUMP MANUFACTURING CO., INC., v. AURORA ELECTRIC COMPANY, INC.No. 946, Docket 82-7961.United States Court of Appeals, Second Circuit.Argued March 7, 1984.
c) Sites
https://www.ldoceonline.com/dictionary/assembly-line
https://www.investopedia.com/terms/a/assembly-line.asp-0
